In een rolstoel tegen 320 km/u! (Frankrijk)

Geschreven door Pol - Van mijn vrouw heb ik voor mijn 59e verjaardag in januari 2012, een originele digitale bon gekregen. Deze vermeldde echter dat de geldigheid slechts 6 maand bedroeg. Even snel gerekend, moest dus deze “bon” gerealiseerd zijn tegen eind juni 2012. Nu ik het geluk gehad heb - mede door mijn echtgenote - om een jarenlange droom verwezenlijkt te zien worden: namelijk om eens een lange rit mee te maken met een TGV, deel ik graag met u, beste lezer, deze ervaring.

Nu, als rolstoelgebruiker was dit ook een bijkomende uitdaging om, op 1 dag, heen en terug te reizen vanaf Gent Sint-Pieters naar Lyon-Part-Dieu in Frankrijk.

De dagen op het eind van de maand mei zijn voldoende lang om zo’n lange treinrit te maken, want eenmaal het buiten donker is, kan men niet veel meer zien van de omgeving.
Na heel wat informatie te hebben gezocht op internet, trok ik mijn stoute schoenen aan en ben op donderdag 16 mei naar Gent-Sint-Pieters gereden om de tickets te gaan halen, want als rolstoelgebruiker kan men deze niet via internet bestellen.

Een vriendelijke bediende stond mij uitgebreid te woord. Gezien ik nog met krukken lopen kan, vroeg ik of de prijs, in dat geval, deze was als voor een rolstoelgebruiker.
Dit was echter niet zo! Dan maar geopteerd om, gezeten in een rolstoel, de trip te maken. Via de computer werden de tickets (heen- en terugreis zijn aparte tickets) aangemaakt. Ook kreeg ik van die loketbediende bijkomende uitprints mee om verder zelf de aanvraag voor rolstoel assistentie - om in- en uit de trein te geraken - aan te vragen. Dit diende zo spoedig mogelijk te gebeuren - minimaal 48u op voorhand!!!.
Met de tickets op zak terug huiswaarts waar ik direct de dienst belde voor assistentie.
De vrouw aan de andere kant van de lijn had twijfels over de toegewezen plaats op de TGV en waarschuwde mij al op voorhand dat dit hoogstwaarschijnlijk geweigerd zou worden.
Inderdaad nog geen uur later kreeg ik, per mail een melding van weigering.
Teruggebeld naar die vrouw wist zij mij te melden dat de zitplaatsen, vermeld op de tickets, niet toepasbaar zijn voor rolstoelgebruikers!

De dag nadien, de 17e mei was het feestdag en kon ik dus niet terug naar Gent rijden.
Dan maar op zaterdag terug naar het station te Gent. Het probleem voorgeschoteld en de andere bediende, vertelde mij dat er inderdaad geen goeie tickets opgemaakt waren.
Na wat over en weer gebel naar enkele interne diensten van de NMBS te Brussel heb ik dan andere tickets gekregen. Een belangrijk item om in de gaten te houden is, dat als rolstoelgebruiker, er op de tickets het woord “rolstoelplaats” dient te staan en dat is enkel op het rijtuig “1” van de TGV.

Nu met de juiste tickets op zak heb ik, alle treinnummers opgezocht die ik zou nodig hebben voor de heen- en de terugreis met de corresponderende uren van vertrek en aankomst omdat deze informatie gevraagd zou worden. Dan weer de telefoon genomen en terug een assistentie aanvraag gedaan.
De persoon aan de andere kant van de lijn meldde mij echter dat ik een “070” nummer diende te bellen!??? Verbaasd deed ik dat dan maar, maar op dat nummer meldde men mij dat ik terug naar het eerst gebeld nummer moest bellen omdat de assistentie aanvragen enkel op het call-center van NMBS Mobility worden behandeld.
Na alles gemeld te hebben, vroeg ik aan die persoon om een mail, ter confirmatie, te kunnen ontvangen.
Een 4-tal uur later kreeg ik de confirmatie met de detail vermelding van de treinritten met het dossiernummer.

De grote dag, dinsdag 29 mei 2012, was aangebroken. Gezien de hedendaagse files ben ik vroeg naar het station te Gent-Sint-Pieters gereden, zodat ik daar om 8u00 daar reeds was, ruim 1 uur voor mijn eerste trein. Ben direct naar binnen gereden en heb mij aangemeld bij de dienst die assistentie verleend, in dat station is het rechtover de loketten voor internationaal verkeer.
Het enigste was men mij vroeg was mijn naam en voornaam. De bediende keek even op de computer en het was “ok”, ik stond geregistreerd!!!!
“U ben vroeg en u zal nog wat moeten wachten” zei de bediende mij. “Beter dat of op het laatste nippertje” antwoordde ik.

Rond 8u30 kwamen 2 personen mij halen. Deze reden mij langs de goederenafdeling, onder de sporen door tot aan een lift. Die kwam uit op spoor 8, maar ik moest op spoor 9 zijn. Enkele honderden meters gelopen tot het eind van het perron en dan, na toestemming van de verkeerstoren, het spoor overgestoken naar spoor 9.
Wij zijn helemaal tot op het begin van dat perron gereden, want mijn begeleiders wisten te melden dat het een erg lange trein -12 rijtuigen - was. Voor het gemak hebben zij mij op de eerste wagon gezet, met behulp van een verrijdbare oprijplaat. Dat was een 1e klasse rijtuig, voorzien om rolstoelgebruikers een ruime plaats te geven op de trein.

Deze trein ging naar Tongeren, maar ik moest van trein wisselen in Brussel-Zuid, de eerste halte.
De treinconducteur, kwam, na zijn ronde, rechtover mij zitten, “omdat veiligheid primeert” vertelde hij mij en ook dat hij bij mij zou blijven tot ik van de trein was. Na een 31 minuten rijden waren wij in Brussel-Zuid. De treinconducteur vergrendelde de treindeuren, zodat deze niet meer dicht konden en de trein dus niet kon vertrekken. De assistentie stond echter op een verkeerde plaats!!!
Zij stonden op het eind van het perron, rechtover de laatste wagon. Gezien de trein aan tijd gebonden is, en er inmiddels een 6-tal minuten verstreken waren en ik nog steeds op de trein stond, kwam de treinbestuurder ook al kijken wat er scheelde.
Gelukkig kan ik nog uit de rolstoel en, om tijd te winnen, ben ik, met behulp van de 2 assistenten die mij moesten verder helpen uitgestapt en de treinconducteur heeft mijn rolstoel dan maar van de trein gezet, zodat zowel zij als ik verder konden!!!
(eerste tegenvaller toch!!!!!! want de oprijplaat stond nog steeds op het einde van het perron).

De 2 assistenten begeleiden mij naar het perron waar de TGV moest toekomen. Gelukkig heb ik tussen alle treinen die ik die dag nodig had ruime tijd voorzien want men weet maar nooit.
Via allerlei omwegen - want er waren 2 liften defect - moesten wij een bruikbare lift zoeken. Na de 3e poging konden wij naar beneden zakken en dan het spoor 5 zoeken voor de TGV die ik moest hebben. Daar aangekomen bleek de verrijdbare oprijplaat onvindbaar. De man die mij begeleidde is daar dan op zoek achter gegaan.
De vertrektijd -10u18 - was razendsnel aan het naderen en van het nodige hulpmiddel nog steeds geen spoor te bekennen. De vrouw die bij mij bleef heeft de hoofdcontroleur van de sporen geroepen, die ogenblikkelijk de cabine van de TGV treinbestuurder binnengegaan is om deze te verwittigen dat er een rolstoelgebruiker mee moest. Inmiddels was het reeds 5 minuten later geworden en moest normaliter de trein al vertrokken zijn maar gelukkig was dit niet het geval en stonden de deuren nog open. Plots kwam er toch iemand met een oprijplaat afgebold zodat ik de trein opkom. Eenmaal op de trein gezet, gingen alle deuren dicht enne weg waren wij!!!

Mijn plaats was in rijtuig 1, het speciale voor rolstoel voorbehouden nummer 38, vlak aan een venster. Eens uit het station weg, ging de snelheid behoorlijk snel in stijgende lijn, zodanig dat mijn oren “dichtklikten” zoals het moment dat een vliegtuig net zijn neus van de grond licht om het luchtruim in te gaan. Men voelt dat er toch behoorlijk wat druk op de treinstellen moet zijn, naarmate de snelheid stijgt. Na een kleine 30 minuten waren wij al in Lille-Europe, onze eerste halte. Daar werd er een dubbeldeck TGV, komende van Engeland, aangekoppeld zodat de trein in totaal een goeie 8 à 900 meter lang geworden was. De trein zou nog stoppen in luchthaven Charles De Gaulle, Marne-La-Vallys (Euro Disney) en Lyon-Part-Dieu, waar ik moest afstappen.

Doordat er even stilgestaan werd, heb ik ervan geprofiteerd om het toilet op te zoeken.
- Tijdens het rijden zou dit erg moeilijk zijn gezien het vele schommelen van de rijtuigen door de hoge snelheid! -
Het “aangepaste toilet” bevindt zich erg dicht bij de rolstoelplaatsen. Echter één grote tegenvaller: de deur draait naar binnen en het is een “vliegtuigtoilet”, dus erg compact en laag. Het is onmogelijk, zelfs met assistentie, om door de deur te kunnen!!!!
Gelukkig kan ik nog uit de rolstoel. Deze liet ik staan voor de toiletdeur en het kostte toch wat moeite om door de vrij smalle deuropening mij naar het toilet te begeven.

Om 14u02 kwamen wij toe in Lyon-Part-Dieu en ik was benieuwd of de assistentie er zou zijn. Toen de trein bijna stil stond, bemerkte ik een persoon met plateau op wielen.
Ik maakte dat ik in de buurt van de buitendeur stond omdat anders iedereen mij voorbij zou lopen en ik tot het laatst zou moeten wachten. Echter de persoon die mij assistentie zou verlenen was vrij kordaat en zei dat iedereen moest wachten en dat ik er eerst af moest. Het hulpmiddel kunt ge het best vergelijken met een lift in een liftbus, met aan de ene kant een lange plaat die naar beneden gelegd werd tot in de trein. Dan werd een soort plateau elektrisch in de hoogte gebracht zodat ik de trein zonder enig hoogte verschil kon uitrijden. Dan werd de plaat achter mij terug omhoog gebracht zodat ik er niet achteruit kon afvallen. De remmen van de rolstoel opgetrokken en dan werd die “bak” gedraaid zodat ik via een andere plaat die naar beneden gelaten werd en er gewoon kon afrijden op het perron.
Vrij compact en erg praktisch gevonden hulpmiddel dat door 1 persoon te bedienen valt.
Het viel mij op er op elk groot perron zo een toestel stond, klaar voor gebruik.

De persoon begeleidde mij, via een lift, naar beneden in het station, want ik was op mijn eindbestemming. Voor alle veiligheid vroeg ik aan die persoon wat ik moest doen om de terugreis, enkele uren later, te kunnen aanvatten.
Hij reed mij tot aan het bureau waar ik mij een halfuur voor vertrek moest aanmelden, zodat ik wist wat te doen. Ik bedankte de persoon voor de geboden hulp.

Nu kon ik, beperkt in tijd, de omgeving verkennen. Eerst wat gezocht om te eten, want ik kreeg honger! In het station zelf, viel mij op dat er links en rechts en naar de zijgangen toe er een soort geleiders op de vloer geplaatst waren voor blinden en slechtzienden.
Ook was er veel politie en militairen te zien. Deze laatsten waren voorzien van mitrailleurs.
Opvallend was ook, in tegenstelling tot bij ons, dat er niet gelopen werd, blijkbaar ging iedereen rustig verder. Buiten het station heb ik even rondgekeken naar het openbaar vervoer. Opvallend veel trolleybussen, waar er voor personen met een beperking een soort plaat onder de grote busdeuren staken. De trams waren erg laag en hun deuren openden op de hoogte van de op- en afstapplaatsen, voor zover ik dat kon vaststellen.

Nu, de klok tikte verder en het werd stilaan tijd om mij te gaan melden voor de terugreis.
Aangekomen aan de locatie waar “assistance pour personnes handicapés” gevestigd was.
De deuren openden automatisch en ik meldde mij aan bij een persoon, eveneens rolstoelgebruiker, die blijkbaar de leiding had. Hij vroeg om mijn treinticket. Hij noteerde de gegevens op een formulier, waarvan het dubbel apart gehouden werd. Er stonden een 4-tal moderne rolstoelen, ook 4 personen met een rode t-shirt waren aanwezig.
Mijn trein zou om 17u00 vertrekken richting Brussel-Zuid. Toen het bijna zover was, kwam een van die assistenten naar mij met de melding dat de trein enige vertraging had. Omstreeks 17u00 gingen 2 assistenten met mij naar het perron “F” van waar de trein zou vertrekken. Opvallend was dat zij geen lift namen, maar gebruik maakten van de prachtig aangelegde hellingen die een paar platte vlakken hadden, om het stijgen (en dalen) te vergemakkelijken van en naar de perrons.
Op het perron aangekomen stond daar terug zo een mobiele lifteenheid om mij in de trein te helpen. Echter de TGV had een kleine 15 minuten vertraging!!! (niet alleen in België komt dat voor ziet ge).

Toen de treindeuren open gingen om het instappen mogelijk te maken moest terug iedereen wachten totdat ik eerst op de trein zat - wat een service!!! -
Net voor de trein zou vertrekken, is een van die assistenten mij nog de hand komen schudden en hij wenste mij een goede terugreis.
Wat het toilet betrof op deze trein (ander treinnummer): de toiletdeur draait naar buiten,
maar om gezeten in een rolstoel het toilet binnen te rijden : niet doenbaar!!! De deur kan niet dicht wegens te kleine ruimte en achter u zitten er nog passagiers!!!!!

Doordat de TGV zowat 15 minuten later is kunnen vertrekken, begon ik mij wel zorgen te maken voor mijn laatste aansluiting vanaf Brussel-Zuid naar Gent-Sint-Pieters.
Normaliter moest de TGV in Brussel-Zuid om 20u42 aankomen en dan zou er ruime tijd over zijn om de trein van 21u14 te nemen naar Gent-Sint-Pieters.
Het was 21u03 toen wij in Brussel-Zuid aankwamen. Gelukkig stond de assistentie - nu maar 1 persoon met oprijplaat - mij op te wachten aan het juiste rijtuig (opluchting!!!)
Wij hadden dus nog 11 minuten!!!
De eerste lift die wij moesten nemen was natuurlijk defect (België hé).
Gelukkig was de 2e lift wel werkzaam, maar moesten de personen die wilden voorkruipen terug uit de lift van mijn assistent, zodat wij voort konden maken.
Voor alle veiligheid keek hij nogmaals naar het bord om zeker te zijn dat wij het juiste spoor zouden hebben. Een 3-tal minuten voordat de trein zou vertrekken waren wij op het juiste perron!!

Gezien het een kleine trein was, 3 rijtuigen en weinig passagiers zou er wat meer tijd in Gent-Sint-Pieters zijn op uit te stappen zodat alles rustiger verlopen. In Gent aangekomen stond de assistent (terug 1 persoon) ook klaar.
Zou eindigde mijn droom die toch werkelijkheid geworden was!!

Tot besluit:

De assistentie in België is vrij goed, zij het wel dat ge merkt dat er met erg verouderd materiaal gewerkt en gereden wordt - de oprijplaten zijn vrij zwaar om te hanteren en niet altijd voorzien van wielen om daarmee van de ene naar de andere trein te gaan.
Op de trein terug naar Gent-Sint Pieters was slechts 1 toilet bruikbaar.
2 toiletten waren defect, meldde de treinconducteur. Veel liften om de perrons te bereiken zijn defect en raken niet hersteld. Voor assistentie krijgt de NMBS subsidies van de overheid, maar wordt er geen extra personeel voor die dienst aangenomen. De mensen die ons assisteren zitten soms met de handen in het haar om tijdig iedere assistentie aanvraag goed te kunnen volbrengen. Zij zijn van erg goede wil, maar het beleid heeft ook hier de voeling met de realiteit verloren.

Aan de assistentie in Frankrijk, zowel bij aankomst als bij de terugreis hou ik een erg positieve indruk over, zowel naar organisatie, assistentie als naar het gebruikte materiaal.
In het assistentiekantoor waren er dus een 4-tal personen beschikbaar die niets anders moesten doen dan assistentie verlenen aan personen met een beperking die daarom tijdig verzoeken. Van een assistent heb ik vernomen dat er in het station van Lyon-Part-Dieu in de periode van december tot januari soms tot 300 keer assistentie dient verleend te worden per dag!!!
België kan van anderen nog veel leren.

Alvast heb ik erg veel van die dag genoten. Dank ook aan mijn echtgenote die dit mogelijk gemaakt heeft.