Een weekje Stockholm, Zweden
1. Persoonlijke gegevens
- Reisverslag van Hilde en Piet Duyck-Deruyck
Burg. Decoenestraat 10
8520 Kuurne
056 72 53 71
pietduyck@pandora.be
- Aangezien Piet huisman is mag men op elk moment van de dag proberen contact op te nemen om meer te vernemen over deze reis en reisbestemming.
- Daar Piet rolstoelgebruiker is gaat in ons reisverslag speciale aandacht naar rolstoeltoegankelijkheid.
- Als we spreken van cat. 1, 2, 3 of 4 dan verwijzen we naar het Britse logo-systeem betreffende rolstoeltoegankelijkheid:
Cat. 1. Toegankelijk voor individuele rolstoelgebruiker.
Cat. 2. Toegankelijk voor rolstoelgebruiker met begeleider.
Cat. 3. Toegankelijk voor rolstoelgebruiker die enkele stappen
kan zetten en maximaal drie treden kan nemen.
Cat. 4. Niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers.
- Wat ons het best past en ons dus interesseert is dus de categorie 2 én onze rolstoeltoegankelijkheidsbeoordelingen zullen vooral met die categorie te maken hebben.
Piet gebruikte op die reis een gewone rolstoel van 67 cm breed en een zithoogte van 50 cm.
- Dit reisverslag kan door Piet gemaakt worden omdat Hilde tijdens onze reis elke avond ons reisdagboek minutieus invult. Later leest ze dit reisverslag, gebaseerd op ons reisdagboek en enkele notities betreffende rolstoeltoegankelijkheid, en zet ze overal de puntjes op de i, figuurlijk dan, en vult hier en daar en overal nog heel wat aan.
2 Voorbereiding + Reis-info
– Allereerst hebben we in de bibliotheek 2 boeken (Michelin en ANWB over Stockholm) ontleend om meer te weten te komen over de hoofdstad van Zweden en aldus werd al vlug duidelijk dat we wensten (Hilde, haar ouders en Piet) in één week (van zondag 14/9 tot zondag 21/9) Stockholm te leren kennen en uiteindelijk hebben we Stockholm ook echt leren appreciëren.
– We regelden alles via Jetair (Jetaircenter Kortrijk Ringlaan, Shoppingcenter Center Ringlaan 34 B 028, 8500 Kortrijk) : hotel en lijnvluchten.
– We reden zelf naar de luchthaven in Zaventem en parkeerden de auto op P3, Holiday voor de prijs van 99 Euro/7 N. Alle info over prijzen via “Brussels Airport parkeren” (internet).
– De – goede – vlucht vanuit Zaventem naar Stockholm met SAS duurde ongeveer 2h en 10 minuten. Voor ons beiden hadden we 23 kg bagage bij en dat bleek geen probleem, we mochten 23 kg per persoon meedoen en 6 kg handbagage per persoon. We mochten pas als laatste in het vliegtuig zowel tijdens de heen- als de terugreis wat eerder ongewoon is voor rolstoelgebruikers. Bij de heenreis was het omwille van vertraging bij de assistentie, bij de terugreis waren ze aan het tanken en dan mogen wel gewone stervelingen op het vliegtuig maar niet de rolstoelgebruikers.
– De rolstoel-begeleiding bracht ons tot aan de expresstrein (Arlanda Express: volledig rolstoeltoegankelijk) en in 22 minuten waren we in T-Central, op 50m van ons Hotel Freys.We betaalden heen voor 4 personen 480 kr en in de terugreis voor 4 personen 380 kr; dit beiden gekocht aan hun loket. Dit was 'n soort combi-ticket want een enkele reis in normaal gezien 260 kr maar gratis voor mensen met een handicap.
3. Logies en rolstoeltoegankelijkheid
– We logeerden in Hotel Freys (Bryggargatan 12, Box 594, 10131 Stockholm, Sweden) in kamer 509 (5de verdieping). Het hotel was niet goedkoop (125 Euro pp/nacht) maar dat is niet afwijkend van andere prijzen die we gezien hebben in de brochure.
– In het hotel is er een Belgisch biercafe “Belgobaren” waar je vele bieren van bij ons kan degusteren, zelfs het trappistenbier van Westvleteren, maar de prijzen zijn er exuberant. Zo kost dat flesje trappistenbier net geen 500 kr of bijna 2000 Bf. Een Leffe (bruin of blond) kost 77 kr of 308 Bf.
– Het eten in 't hotel is Belgische kost (mosselen, stoofvlees of vispotje) maar de porties zijn klein en de prijzen zijn als elders. We aten er maar 1 keer.
– Onze slaapkamer en badkamer was rolstoeltoegankelijk en voldoende ruim. De kamer is minder ruim dan we gewoon zijn maar het lukte toch.
– De badkamer heeft 'n onderrijdbare lavabo en 'n verhoogde (45 cm) wc met opklapbare handgrepen (h = 80 cm). Het stortbad heeft 'n douchezitje van 40 cm breed en 48 cm lang en 'n zithoogte van 50 cm. Er is 'n opklapbare handgreep tussen de wc en de douche die voor beiden bruikbaar is.
– Het ontbijt is in buffetvorm. Er zijn niet zoveel beschikbare rolstoeltoegankelijke plaatsen want er is een deel dat lager ligt met enkele treden. Maar we hadden toch steeds geluk. Het buffet is traditioneel : vers fruit, broodjes, vlees en kaas, eieren en bonen en spek, confituur, yoghurt en muesli. Geen zoete broodjes.
– In het hotel zijn er 2 liften, te gebruiken met je kamersleutel.
– Tickets voor openbaar vervoer of Arlanda Express zijn in het hotel te verkrijgen, ook platgronden en folders van bezienswaardigheden
– De ouders van Hilde hadden een standaardkamer en die was vrij klein in verhouding tot de prijs van de kamer, weinig ruimte naast of voor het bed en een kleine badkamer.
4. Bezienswaardigheden en rolstoeltoegankelijkheid
– Eénmaal ingecheckt en geïnstalleerd konden we 'n eerste blik werpen op Stockholm en de eerste indruk was: zoveel auto's – druk, druk, druk, – maar die indruk bleef niet duren, eenmaal we Gamla Stan (de oude stadskern) binnen waren, wandelden we gezwind in 'n autovrije zone met pittoreske straatjes en imposante gebouwen. De kasseien zijn niet altijd rolstoelvriendelijk en er zijn wel wat hellingen in de stad. Indien je niet wil omhoog duwen best starten aan the Royal Palace en dan naar beneden wandelen.
– Via 'n veerpont (40 kr. heen en terug voor senioren en rolstoelgebruikers en 72 kr. voor gewone stervelingen) – duurde ongeveer 10 min. – op naar het eiland Djurgarden (betekent letterlijk dierenpark) dat in de 16de eeuw tot de koninklijke jachtgebieden behoorde.
Tickets voor dat veerpont vind je in de winkelketen 7 eleven. Standaardtarief is 36 kr per rit (heen en terug dus dubbel rekenen) en voor senioren en rolstoelgebruikers is het 20 kr. De boot vaart frequent heen en weer en wordt beschouwd als openbaar vervoer. Je kan via een oprijplank naar de voorsteven van de boot gaan. Er is een drempel om in de boot te geraken.
Je kan evengoed te voet gaan over bruggen, je kan ook naar het eiland zonder boot. De boot vertrekt aan Nybroplan aan het Dramatiska Teatern.
Op dat eiland bevindt zich het Vasamuseet . Het is een museum betreffende 'n koninklijk vlaggenschip, Vasa genaamd, dat op de dag van zijn maidentrip (10-08-1628) na 22 minuten kapseisde, zonk en er meer dan 3 eeuwen in de modder bleef liggen tot het in de jaren 1950 terug werd gevonden en nadien volledig gerestaureerd, 98% van het schip is evenwel authentiek. Meer dan 700 beelden en ornamenten versierden het schip en deze, gecombineerd met andere fouten – het schip was te hoog en de ballast ontoereikend – maakten dat het schip bijna direct zonk.
Het museum telt 7 verdiepingen, is volledig rolstoeltoegankelijk en gratis voor rolstoelgebruikers en verstrekt veel uitleg en verschillende films geven bijkomende info. Ook artefacten van op het schip zelf zijn te zien : zeilen, voorwerpen en zelfs skeletten van de bemanning,
De koppigheid van de koning toendertijd speelde ook mee: hij wilde 'n tweede kanondek maar gaf geen toelating om verhoudingen aan te passen en aldus kwam de stabiliteit in gevaar en via de kanongaten kwam het water naar binnen.
Het schip is nu te zien in de kleur van het eikenhout waarin het gemaakt is maar indertijd was alles volledig in kleur.
Meer dan 3 uur hebben we daar met plezier rondgeslenterd en dat was meer dan verwacht.
www.vasamuseet.se : gratis voor rolstoelgebruikers en voor anderen 130kr/pp.
– We bezochten het stadhuis (stadhuset) op het eiland Kungsholmen. Gratis voor rolstoelgebruikers, 80 kr voor senioren en 100 kr standaardtarief. Hilde en haar Pa hebben de ook de toren beklommen (40 kr pp) . Van buiten gezien is het stadhuis 'n vrij gewoon rood bakstenen (ongeveer 8.000.000) gebouw maar binnenin echt de moeite,
We namen deel aan 'n (verplichte) geleide wandeling met 'n Engelstalige gids en de folder in het Nederlands. We werden doorheen vele zalen geloodst: de blauwe zaal (die rood is), het parlement, het kabinet voor huwelijken en als apotheose de gouden zaal met 18.000.000 goudschilfers verwerkt in schitterende mozaïeken : 2 Michelin-sterren waard.
Men kan de toren beklimmen via 'n lift, treden en hellende vlakken (dus niet rolstoeltoegankelijk) om dan 'n 360°-panorama te hebben op Stockholm en zo ziet men uitstekend de structuur van de stad. Zeker de moeite. Wie dapper is kan ook gewoon de trap nemen met 360 treden.
– Op voorhand hadden we alles geregeld betreffende de boottocht voor 's anderendaags en dan vertrokken we aan de Opera met de hop on – hop off bus (rolstoeltoegankelijk via verlaagde instap en een hellend vlak dat je kan uitplooien ) voor 'n toeristische sight-seeing van Stockholm,
Er zijn 22 plaatsen in de stad waar men kan op- of afstappen. Het ticket is 24u geldig. Een ticket kost 390 kr pp. Je hebt rode en groene bussen, de prijs was hetzelfde maar het was een andere maatschappij. Als je de volledige rit uitdoet, heb je een goed overzicht van verschillende stadsdelen. Er zijn koptelefoons met uitleg (in 10 talen) en we kozen voor Frans aangezien Nederlands er niet bij hoorde.
We kozen er voor om af te stappen in Skansen maar daar merkten we dat het de 2 Michelinsterren niet waard is. Het is 'n soort Bokrijk en het is het oudste (gesticht in 1891) openluchtmuseum ter wereld. In het park staan veel oude Zweedse gebouwen, bewaard als cultureel erfgoed. In het toeristisch seizoen zijn er ook heel wat figuranten maar die waren nu maar beperkt aanwezig. Vooral oude boerderijen en de huizen van de Sami (oorspronkelijke bevolking – ook Laplanders genoemd en dus in Lapland wonende – van Zweden dat in het uiterste Noorden van Zweden woont) vonden we mooi. Er is ook een dierenpark waar alle dieren zitten die in Zweden voorkomen: beren, wolven, lynxen, zeehonden, otters, ... . Best wel leuk maar het terrein is zeer glooiend en er zitten enkele serieuze kuitenbijters van hellingen in. De hellingsgraad is te hoog voor rolstoelgebruikers maar we lieten ons niet kennen, hé – als je slechte benen hebt dan kweek je sterke armen – en we kwamen overal waar we wilden zijn. Aan de ingang is er een plateaulift om de eerste treden de overbruggen maar dan ben je er nog niet. Er zijn veel niveauverschillen in het park. Er zijn roltrappen maar dat vinden wij eerder riskant dus niet uitgeprobeerd.
Ze weten waarschijnlijk dat het niet evident is : de rolstoelgebruiker is gratis, de begeleider krijgt een reductietarief gelijk aan dat van een senior zijnde 80kr pp.
www.skansen.se
– 's Avonds wel eens gecheckt of de oude gebouwen verlicht zijn maar de Zweden vinden dat waarschijnlijk – terecht – energieverspilling.
– De boottocht op het Mälarmeer is leuk met zichten op de oevers van Stockholm en gaandeweg werden die oevers groener.
Wij vaarden met de rederij Strömma , opstapplaats en tickets aan het stadhuset. Onze boot was de Prins Carl Filip. Je kan via een brede oprijplank naar de achtersteven rijden. Om binnen te geraken moet je een drempel over en dan kan je binnen zitten. Je kan niet naar het bovendek en er is geen aangepast sanitair.
De boottocht duurt ongeveer een uur; kost 145 kr enkele rit, 195 kr heen en terug, Bij aankomst in Drottningholm is er een groter niveauverschil tussen de boot en de kade en dat is dus wel even goed duwen !
www.stromma.se
De rederij doet nog verschillende andere bestemmingen aan.
– De site van het kasteel van Drottningholm (holm betekent eiland en drottingholm dus eiland van de koningin) is Unesco werelderfgoed maar is dat, ons inziens, niet waard. We zijn gestart met de tuinen in Franse stijl en we misten bloemen of bloeiende borders en de paadjes vol steentjes zijn niet bijzonder rolstoelvriendelijk.
– Het Drottningholm Slott van 1662 is de officiële residentie van de Zweedse koninklijke familie. Dit paleis is niet rolstoeltoegankelijk, er zijn maar 'n klein aantal kamers te bezoeken, De entree-hall is barok: imposant maar overdadig. Daarna ziet men kamers met statieportretten, portretten van generaals, schilderijen van veldslagen, wandtapijten, foto's van de koninklijke kinderen, … niet zo bijzonder.
Het Kina Slott of Chinees paviljoen krijgt 2 sterren van Michelin maar, volgens ons, werden die 2 sterren alleen toegekend omwille van de riante ingangsprijs . Het is 's werelds best bewaarde 18°eeuwse rococo-Chinees paviljoen. Er is buiten 'n rolstoel-plateaulift maar de eerste verdieping is niet bereikbaar. Voor de liefhebbers liggen er veel oude voorwerpen en beelden en het lakwerk kan misschien sommigen bekoren maar ons bezoek was kort. Het is ook niet groot.
Combiticket Kina Slott en kasteel : 180 kr pp
Bezoek Kina Slott alleen : 100 kr pp
– Op naar het Historiska Museet en onverwachts beleven we 'n meevaller: het historisch museum bleek gratis te zijn op vrijdag.
Wat deden we niet? De prehistorie, de middeleeuwen, de textielkamer.
Wat deden we wel? Het gedeelte over de Vikings (“Vikingen” mag ook) waar we bijleerden dat de Noormannen (Vikings dus), naast woeste plunderaars en veroveraars, al met hun zeewaardige schepen in Amerika aankwamen, lang voor het door Columbus werd' ontdekt': zij vonden het al in de 10de eeuw. En dat de Vikings veel aandacht hadden voor schoonheid zoals bvb sieraden en ook zeer goede smeden en timmerlui waren, enzovoort.
De geschiedenis van Zweden was thematisch en iets minder interessant: het ging over vorsten en heiligen. Veel hellende vlakken in dat gedeelte.
In de gouden kamer was 'n overdaad aan gouden en zilveren voorwerpen te zien. De tenstoonstelling is gebouwd rond een atrium met nissen en van iedere nis is de vloer schuin hellend, niet zo handig maar doenbaar,
Een audiofoon (Engels of Frans) kost 50 kr pp.
Er is links van de trappen een ingang naar de lift en ook binnen in het gebouw zijn liften aanwezig.
– Zaterdag, onze laatste volle dag in Stockholm en laatste dag dat we in Stockholm iets gingen bezichtigen, stond het Koninklijk Paleis Kunglia Slottet (werkpaleis in Stockholmstad) op het menu. Het begon met de wissel van de “royal guards”, 'n spektakel dat bijna 'n uur duurde. Dagelijks om 12u. Niet zo bijzonder en meer dan marcheren en opvolgen van geschreeuwde orders was het ook niet. Maar toch leuk, Daarna bezochten we de koninklijke vertrekken van het werkpaleis van de vorsten: barok of rococo, overdadig verguld of versierd, oude wandtapijten, oude portretten, oude meubels.
Het is het grootste koninklijk paleis in Europa, met 700 kamers en 7 verdiepingen.
Een lange zaal geïnspireerd door Versailles was wel de moeite en de plafonds waren 'n combinatie van bas-reliëfs en schilderkunst.
Ook de koninklijke schatkamer stond op het programma : 'n verzameling van rijkelijk met edelstenen versierde kronen, scepters en koninklijke regalia.
Wat we vooral zullen onthouden zijn de heel mooie ingelegde parketvloeren van diverse houtsoorten (ebbenhout, berk, citroenboom, …) in de kamers.
Combiticket voor de koninklijke appartementen, de schatkamer, de troonzaal, niet rolstoeltoegankelijk en een ander museum over het oude afgebrande paleis is 150 kr pp.
Dat museum Tre Kronor niet bezocht,
Er zijn liften in het gebouw maar die zijn niet vrij toegankelijk dus best het personeel aanspreken.
The royal Chapel op het nabijgelegen Riddarholmen niet bezocht, het was niet open. Apart ingang te betalen en we zagen een aparte ingang voor rolstoelgebruikers.
Het Nobelmuseum gezien maar niet bezocht want het blijkt – hadden we gelezen – dat dit museum enkel veel uitleg geeft betreffende nobelprijswinnaars en er filmbeelden van toont en dat kon ons niet echt bekoren.
5. (W)Etenswaardigheden
– Als men bij rode lichten (voor de auto's) de straat kan oversteken dan is, links naast de rode lichten-paal, het voetpad licht afhellend verlaagd tot op het niveau van de straat zodat de oversteek vlot verloopt. De stad dus vrij goed rolstoeltoegankelijk behalve de eilanden waar er veel kasseien liggen: bvb Riddarholm en Gamla Stan.
– De trams en de bussen zijn rolstoeltoegankelijk en volgens de reisgidsen is ook de metro toegankelijk.
– Er zijn thermen in Stockholm maar die zijn – jammer maar helaas – niet rolstoeltoegankelijk.
– In Zweden is de kroon de munteenheid: 1 Euro ongeveer 9,2 kronen waard. Gemakkelijkheidshalve (1 Euro = 10 kr = 40 Bf) als we merkten dat iets 60 kronen kostte dan vermenigvuldigden we dat met 4 en kostte dat spul dus ongeveer 240 Bf ofte ongeveer 6 Euro: anders gezegd: de prijs in kronen delen door 10 geeft je ongeveer de prijs in Euro en de prijs in kronen vermenigvuldigen met 4 (2 maal het dubbel) geeft je de prijs in Bf.
– Heel wat is duur in Zweden en dat merkt men nog het best in de restaurants. Maar toch aten we s'avonds goed.
Restaurant Hubertus in Holländergatan : goed toegankelijk
Restaurant London in onze straat Bryggatan, niet rolstoeltoegankelijk, 3 treden naar het terras en de ingang van het restaurant, onmogelijk met elektrische rolstoel en voor een gewone heb je een sterke begeleider nodig
Restaurant Polpette ( Zweeds – Italiaans) in Drotninggatan: goed toegankelijk
Restaurang* Rydbergs in Drotninggatan: goed toegankelijk en het vrouwentoilet is ook het aangepast toilet.
In alle restaurants onbeperkt gratis water bij alcoholische drank.
een hoofdgerecht 's avonds is tussen de 180 kr en 250 kr.
een glas wijn kost 65 à 75 kr, een fles vanaf 300 kr.
een glas bier(pils) tussen de 70 en 80 kr.
een schepijs met 2 bollen 90 kr .
Specialteiten : toast skagen, biffplanka en svenska kötbull zijn aanraders (respectievelijk een toast met garnalen, een steak met puree en bearnaise op een houten plank en de gehakballetjes met bessen).
Over de middag zijn de prijzen goedkoper en is er een soort dagschotel verkrijgbaar.
*Restaurang (klinkt als 'n Westvlaams woord) is dus het Zweeds voor restaurant.
– In Zweden betaalt iedereen ongeveer overal met de kaart. Ook wij volgden dit voorbeeld en overal kan je pinnen (maestro of visa), zelfs op straat voor een ijsje of voor een busticket heeft de persoon een betaalterminal. Wij hadden maar de waarde van 50 euro in kronen en konden die bijna niet kwijtraken. Wel kleingeld nodig bij openbare toiletten. Je ziet er een aantal in het straatbeeld.
--------------------------------------------