Gujarat - Juweel van West-India
Geschreven door Jozef.
Gujarat - Juweel van West-India 20/01 tot 17/02/2011
Gelegen aan de oostkust van India net onder het toeristische Rajastan, is één van de best bewaarde geheimen van India. Deze deelstaat die zich uitstrekt van de Arabische Zee langs de grens met Pakistan tot Rajastan en Madhya Pradesh, biedt een staalkaart van India op
zijn best: alle grote beschavingen die het Indische subcontinent vorm gaven, lieten er hun sporen na onder de vorm van prachtig bewaarde tempels, paleizen en historische sites. De legendarische hindoegod Krishna had er zijn historische hoofdstad, maar ook Jains, moslims en boeddhisten lieten architectorale pareltjes na.
Gujarat is echter meer dan een rijk en ver verleden, ook in de recente geschiedenis van India speelt Gujarat een belangrijke rol. Het is de geboortestreek van Mahatma Gandhi, de vader van het moderne India, die er zijn ideeën van geweldloos verzet tegen de Britse kolonisator voor het eerst in de praktijk bracht. De regio ontpopte zich de jongste decennia vooral tot één van de meest ontwikkelde van deze nieuwe economische wereldmacht. De handels- en ondernemingsgeest van de Gujarati zijn daar niet vreemd aan, heel wat Gujarati zwermden in de loop der eeuwen uit over Azië, Afrika en later ook over de hele wereld.
Landschappelijk is Gujarat eveneens de moeite waard: de langste kustlijn van India, uitgestrekte woestijnvlakten, zinderende zoutpannen,… Maar ook uitgestrekte wouden en lager dan het zeeniveau gelegen “wetlands”, waar honderden vogelsoorten jaarlijks migreren.
Verschillende diersoorten die elders in India nagenoeg verdwenen zijn, gedijen hier nog relatief goed. In Gujarat leven nog de Aziatische leeuwen, die je nergens anders in Azië aantreft.
Toch vinden relatief weinig westerse reizigers de weg naar Gujarat. Wie wel de moeite doet door dit gebied te reizen, maakt kennis met een India dat op veel andere plaatsen stilaan aan het verdwijnen is: een land van diverse trotse bevolkingsgroepen, die ongedwongen en in harmonie met de omgeving, hun eeuwenoude cultuur en tradities hoog houden.
Wij proberen je mee te nemen op bezoek bij etnische groepen met een tot de verbeelding sprekende klederdracht en juwelenpracht, langs de mooiste Jain-tempels van India, door uitgestrekte natuurparken zoals men ze elders in India nauwelijks nog aantreft, langs heilige bergen en historische sites die de rijke geschiedenis nog eens extra in de verf zetten, door een land van ongebreidelde feesten en kleurrijke festivals waar het hart van India nog luid en zeer nadrukkelijk klopt.
Algemeen
Land: India
Streek: Gujarat
Traject: Mumbai, Bhavnagar, Palitana, Gopnath, Diu, Somnath, Sasan Gir, Junagadh, Porbandar, Dwarka, Jamnagar, Bhuj, Dasada, Modhera, Patan, Ambaji, Mount Abu, Vadnagar, Ghandinagar, Ahmedabad, Pavagadh, Champaner, Vadodara(Baroda)
Periode
Van 20/01 tot 17/02/2011
We waren voorheen al in India , in Gujarat nog niet.
Reisgezelschap is mijn partner als onmisbare hulp bij het voortduwen van de rolstoel.
We boekten bij Joker Mechelen ons transport naar India. Vliegen deden we met British Airways.
De service bij British Airways liet te wensen over, zeker op de terugvlucht. De maaltijden op deze vlucht waren niet te genieten.
Transport
Heen en terug naar de bestemming: Vliegtuig: kostprijs € 170,00
€ 283,30 luchthaventaks
€ 10,00 dossierkosten
€ 463,30 p/p
Ter plaatse: Vliegtuig: Vlucht Mumbai naar Bhavnagar Rs. 2.979 of € 49,65 p/p
Vlucht Baroda naar Bangalore Rs. 3.666 of € 61,10 p/p
Vlucht Bangalore naar Mumbai Rs. 3.081 of € 51,36 p/p
Taksen op deze vluchten Rs. 309 of € 5,15 p/p
Rs. 10.035 of € 167,26 p/p
Huurwagen met chauffeur: 22 dagen van Bhavnagar tot Baroda Rs. 70.281 of € 1.171,35
We lieten drie binnenlandse vluchten door onze vriend in Bangalore boeken bij Alpha Air Travels PVT LTD, 80 Infantry Road, Bangalore 560 001
Tel.: + 91/80-2559.1016 Directe lijn: + 91/80-2558.2076
Fax: + 91/80-2558.3548 GSM: + 91/98455.93265
Website: www.alphaairtravels.com E-mail: info@alphaairtravels.com
Logies
We kozen voor hotels en hostels, uit noodzaak door mijn handicap.
Geldzaken
Ons totale reisbudget per persoon, transport inbegrepen: € 2.160,00
Het algemene prijspeil in het land is goedkoop, maar de inkomgelden lopen stilaan te hoog op. In januari 2011 zijn zij sterk gestegen.
Slapen in simpele hostels en eten met de plaatselijke bevolking is spotgoedkoop. Wanneer je iets beter wil, betaal je heel wat meer, luxe moet betaald worden, maar wij kiezen vooral voor rustige overnachtingsplaatsen, wat je in India moeilijk kunt op de kop tikken.
Voor zo ver we weten, is in India alles voorhanden. We betaalden met lokale munt die we ter plaatse wisselden voor euro’s. In een enkel geval betaalden we met MasterCard, we hadden voldoende cash geld mee om de vierweekse trip te overbruggen. De bankbiljetten ben je vlug gewoon, muntstukken kunnen verwarring zaaien, maar die krijg je als toerist weinig in handen.
Koers: 1 € = +/- Rs. 60,20 gewisseld bij Thomas Cook in Mumbai centrum. Of je zwart kan wisselen, weet ik niet. Wij deden het in ieder geval niet.
Infobronnen
Loneley Planet India oude versie
Wij gebruikten ook de kleine kaartjes die we her en der konden op de kop tikken over gedeelten van Gujarat.
Wij consulteerden meerdere websites, enkel de nuttige zullen in het verslag te vinden zijn.
Bij Wegwijzer reisinfo werd verslag INI457 van Peter Mateusen geraadpleegd en daarnaast het programma van verschillende touroperators in België: Vreemde Kontinenten en Discovery Expeditions,
in Nederland: Dimsum en plaatselijke touroperators in Gujarat.
Veel nuttige info is te vinden in de India Guide van Gujarat, ISBN : 0-9789517-0-0
Wij konden er niet over beschikken, de voorraad was uitgeput en de nieuwe druk moest nog verschijnen. Hij is verkrijgbaar via internet, bij Google-zoeken onderstaande website intikken www.amazon.com//India-Guide-Gujarat-Anjali-Desai
Inreisvoorwaarden
Paspoort dat nog minstens 6 maanden geldig is na terugkomst en een visum.
De visum aanvraag en later afhalen gebeurt nu op het volgende adres:
Louizalaan 350, Brussel Tel.: 02/627.08.12
Afgifte ingevuld formulier(te downloaden via Indische Ambassade) + paspoort
alle dagen 8u -14u, afhalen enkele dagen later op hetzelfde adres 14u - 16u
Single entry € 70,80 - Multiple entry € 115,00
Op de website van de Ambassade India wordt nog altijd Vleurgatsesteenweg 217 opgegeven. Wij reden er naartoe en werden doorgezonden naar Louizalaan 350.
Komende van de kleine ring is het links gelegen, een bankkantoor van ING is in dezelfde building ondergebracht. Met de wagen rijd je best tot het rondpunt voorbij de Vleurgatsestwg, daar keren en je bent er zo. Het bureel bevindt zich op de 1e verdieping en is rolstoeltoegankelijk. Er is zelfs een speciaal loket voor rolstoelgebruikers. Je kan er cash of via bancontact betalen.
Reisverzekering
Naast Eurocross van het ziekenfonds hebben we altijd de reisverzekering van VTB zonder wagen. Deze reisverzekering kostte € 74,00(€ 94,00 - 20% als lid van Wegwijzer).
Veiligheid
We hebben ons op geen enkel ogenblik onveilig gevoeld in Gujarat(India). Als vrouw kan je er zelfs gerust alleen reizen zonder problemen.
Gezondheid
Met DTP trachten wij altijd up to date te zijn. Je moet er wel op letten regelmatig de handen te wassen, geen water uit de kraan drinken en geen rauwe groenten eten.
Klimaat
Zonnig en warm, maar droog, bij het ochtendgloren was het iets frisser. We haalden de ganse tijd 30° en meer, behalve in Mount Abu was het iets frisser, het is hoger gelegen.
Waardering
Deze reis is voor ons heel geslaagd. We zijn meer dan voldaan teruggekeerd.
Wat heb je bijzonder gesmaakt en wat viel tegen?
Aandachtspunten
In mijn vrij verslag heb ik voornamelijk aandacht voor reizen met een handicap.
Enkele gegevens over onszelf: wij zijn
Jozef Somers en Marie-Claire Meesemaecker
Kard. Cardijnstraat 52
2840 Rumst
Tel.: 03/888.04.56
E-mail: somers.jozef@skynet.be en somersjozef@hotmail.com
Andere reizigers mogen zeker contact met ons opnemen. Als mindervalide en persoon op rust ben ik meestal thuis aan te treffen. Aangezien mijn spraak niet altijd door iedereen goed verstaan wordt, is het aangewezen vooraf contact op te nemen via mail, om eventueel af te spreken wanneer je bij ons terecht kunt. Meestal lukt het na 19u, dan kan Marie-Claire geïnteresseerden te woord staan om inlichtingen en tips door te geven.
Logies: ligging, prijs en toegankelijkheid
De in de lijst opgegeven toegankelijkheid is voornamelijk bedoeld voor minder mobiele personen en voor rolstoelgebruikers, die nog uit hun rolstoel kunnen en die met behulp van een vaste steun nog enkele stappen kunnen zetten. De algemene gegevens zijn even goed van tel voor de modale reiziger. Wij trachten steeds in nette hotels te overnachten, wat voor het merendeel lukte en stilaan een noodzaak is geworden door mijn handicap. Toch verliep het niet altijd zoals we wensten en dan moesten we het stellen met wat we op de kop konden tikken, soms was dat dan het beste dat voorhanden was. Gezien mijn handicap moet een kamer aan bepaalde vereisten voldoen zoals, indien er geen lift voorhanden is, zo weinig mogelijk treden om de kamer te bereiken en een privé badkamer met toilet. In de meeste hotels hadden we flinterdunne schuimrubberen matrassen. We vroegen dan een extra matras, die we in de meeste gevallen zonder morren kregen. In veel hotelkamers beschikten wij over airco en/of fan en een ijskast. TV hadden we zelfs in de minst nette hotelkamer, Indiërs kunnen nu eenmaal niet zonder. Het merendeel van de hotels waren lawaaierig, Indiërs praten vrij luid en het weergalmt in de met marmer betegelde gangen. We vonden maar enkele hotels met een kamer met aangepaste badkamer.
- Residency Hotel Fort 4/5
26, Rustom Sidhwa Marg, Corner of D.N. Road, Fort, Mumbai 400 001
Tel.: + 91/22-66670555 Fax: + 91/22-22619164
Website: www.residencyhotel.com E-mail: residencyhotel@vsnl.com
Het hotel ligt in het uiterste zuiden van Mumbai, waarvan de Victoria Terminal, de Gateway of India en het Taj Mahal Hotel niet al te ver verwijderd zijn . Wij betaalden Rs. 2.950 of € 49,17 met MasterCard met discount voor een vrij ruime kamer(201) met twin bedden, airco en ijskast. De badkamer was goed te doen met onderrijdbare lavabo, open inrijdouche met vaste sproeier en een haardroger. Het ontbijt is niet inbegrepen in de kamerprijs en kostte Rs. 80 of € 1,33 p/p. Bij de inkom van het hotel zijn een 2-tal treden, verder brengt een korte lift met 2 deuren(een gewone en een harmonicadeur) je bij de kamers. Het is een degelijk transferhotel. Op het gelijkvloers van het hotel staat een PC ter beschikking van de klanten.
- Vijay Vilas Palace 4/5
Adpur-Palitana, Po. Cheti, District Bhavnagar 364 265, Gujarat, India
Tel.: + 91/27-8284.8263 Fax: + 91/27-8242.8072
Reservatie: Nivalink, A-205, Godrej Coliseum, Behind Everard Nagar,
Mumbai 400 022
Tel.: + 91/22-6150.6363
Website: www.nivalink.com E-mail: vijaynagar@nivalink.co.in
Dit Palace Hotel is rustig gelegen op een 6-tal km buiten Palitana. Er zijn een 6-tal treden aan de inkom, die met de hulp van het personeel en onze chauffeur vlug overwonnen waren. Het gebouw beschikt over 7 kamers, 3 op het gelijkvloers en 4 op de verdieping. Wij logeerden op het gelijkvloers en beschikten over een heel ruime kamer met twin bedden en een grote badkamer met onderrijdbare lavabo en een open douche met vaste sproeier. Het toilet stond op een verhoog van 20cm en aan alle deuren zijn kleine overstappen. Het is een oud maar goed onderhouden complex. Het is het gewezen zomerpaleis van de maharadja van Bhavnagar en wordt nu gerund door een zoon van hem. De geserveerde maaltijden hebben een Indisch tintje, maar zijn niet pikant. We werden een uitgebreid avondmaal, ontbijt en lunch voorgeschoteld. De naam logies is het zeker waard.
- Gopnath Bungalows gelegen tussen Bhavnagar en Diu 2/5
Vaia-Talaja, Gopnath 364 002, Gujarat, India
Tel.: + 91/27-8242.4241 Fax: + 91/27-8242.8072
E-mail: gopnatbungalow@gmail.com
De bungalows liggen even buiten Gopnath en aan Gopnath Beach. Het behoort toe aan de koninklijke familie van Bhavnagar. Het is gebouwd in Europese koloniale stijl met cottages en mansions rond een binnenplein. Na de parking is er een hoge overstap, dan volgt het binnenplein dat bezaaid ligt met een dikke laag grint. Om bij de kamer te komen zijn er 3 x 1 opstapjes. We hadden er een heel ruime kamer met twin bedden en een grote badkamer met onderrijdbare lavabo en een open douche met vaste sproeier. Er is geen airco maar 2 fans. Het avondmaal was niet bijster lekker, het ontbijt mocht er best zijn. Als het niet echt moet, zoek dan beter een andere plek,om te overnachten. Het is er niet al te netjes en uitgeleefd.
- Hotel Kohinoor 4/5
Fofrara - Fudam, Diu, Union Territory, India
Tel.: + 91/28-7525.2209 Fax: + 91/28-7525.2613
Website: www.hotelkohinoordiu.com E-mail: contact@hotelkohinoordiu.com
Hotel Kohinoor is één van de vele hotels langs de kust van Diu. Wij betaalden cash Rs. 2.650 of € 44,17 voor een vrij ruime kamer met twin bedden, airco en fan, een kleine badkamer met onderrijdbare lavabo en een open douche met vaste sproeier. Een plastieken stoel werd gevraagd en onmiddellijk gebracht om in de douche te plaatsen. Een 6-tal treden waren een obstakel om de kamer te bereiken. Het personeel hielp mij erop. Het avondeten namen wij er niet, het ontbijt was lekker en uitgebreid. Het is er heel netjes en naar onze mening een aanrader in Diu.
- Hotel Anil Farmhouse 3/5
Bhalchhel, Gir, Ta. Talala, District Junagadh 362135, Sasan Gir, Gujarat, India
Tel.: + 91/28-7729.6609 Fax: + 91/28-7728.5590
Website: www.girjungleresort.com E-mail: info@girjungleresort.com
Hotel Anil Farmhouse is een Jungle Resort gelegen aan de boorden van de Hiran rivier en een ideale uitvalsbasis voor een safari in het Sasan Gir N.P. Wij betaalden er cash Rs. 3.000 of € 50,00 in half pension voor vrij grote kamer met twin bedden, airco en fan. De simpele badkamer had een onderrijdbare lavabo en een open douche met vaste sproeier. Om de kamer te bereiken hadden we eerst twee treden gevolgd door een andere. Het is uitgeleefd.
- Leo Resorts 2/5
Taleti Road, Junagadh 362 001, Gujarat, India
Tel.: + 91/28-5265.2844
Website: www.leoresorts.com E-mail: mail@leoresorts.com
Leo Resorts ligt net buiten de muren van Junagadh op een rustige plek, dachten we. Het is gewoon een heel lawaaierig hotel. Wij betaalden er cash Rs. 1.825 of € 30,42 met een discount van 20%, volle prijs Rs. 2.245 of € 37,42 In het hotel zijn alle kamers op de begane grond, maar aan iedere kamer zijn er twee treden. We hadden een ruime kamer met twin bedden, airco en fan. De badkamer was voorzien van een te smalle deur, met een plastieken stoel kon ik dit euvel omzeilen, met open douche met vaste sproeier. Ons kwam dit logies over als totaal uitgeleefd en heel basic, zeker voor de prijs die we ervoor betaalden. Het eten in het restaurant is ook niet het allerbeste. Het ontbijt kon er door. De betere hotels in Junagadh waren volgeboekt op de dag van aankomst. Wij kunnen Leo Resorts aan niemand aanraden.
- The Lotus Hotel 4/5
Station Road, Junagadh 362 001, Gujarat, India
Tel.: + 91/28-5265.8500 Fax: + 91/28-5265.8560
Website: www.thelotushotel.com E-mail: info@thelotushotel.com
The Lotus Hotel ligt op een goede 100m van één van de grote inkompoorten van de oude stad, op loopafstand van het station. Wij betaalden er cash Rs. 2.000 + 80 taks = 2.080 of € 34,67 zonder ontbijt, continental breakfast Rs. 150 of € 2,50 p/p. Bij de inkom zijn twee treden, dan is het vlak tot bij de smalle en korte lift (voetsteunen moesten opzij gezet). Onze luxury kamer was vrij ruim met een breed en laag dubbel bed, met extra matras werd het opgelost. Er was airco en een ijskast. De deur van de badkamer was hier ook te smal, wat met een plastieken stoel werd omzeild. Ze was ruim, met onderrijdbare lavabo en een ligbad met losse sproeier. Dit hotel is een veel nieuwer en properder logies dan Leo Resort en we kunnen het ten stelligste aanbevelen.
- Hotel Dwarka Residency 3/5
Near Iskon Gate, Dwarka 361 335, Gujarat, India
Tel.: + 91/28-9223.5032 Fax: + 91/28-9223.5033
Website: www.dwarkaresidency.com E-mail: info@dwarkaresidency.com
De Dwarkadish Tempel, het busstation en shopping centers zijn op loopafstand van het hotel verwijderd. Wij betaalden er cash Rs. 1.868 + 132 taks = 2.000 of € 33,33 voor geen al te ruime super de luxe kamer met een laag breed dubbel bed, een extra matras werd gevraagd en gebracht, een fan en een ijskast. De kleine badkamer, met te smalle deur, bevatte een lavabo, toilet en een open douche met vaste sproeier. Een plastieken stoel bracht soelaas zowel wat de deuropening betreft als voor het douchen. Het Charmi Restaurant serveert gerechten uit Zuid-India, de Punjab, China en Continentale, maar allen met een Indisch pikant tintje. Wij vonden het niet zo bijster lekker, maar smaken kunnen verschillen. Bij de inkom zijn een drietal treden, dan is het vlak tot bij de korte lift. Dit logies noem ik geen aanrader.
- Damji Hotel
Shivrajsinh Road, near Dwarkadish Temple, Dwarka 361 335
Tel./fax: + 91/28-9223.5777
Website: www.hoteldamji.com E-mail: info@hoteldamji.com
Dit hotel is een alternatief voor het Dwarka Hotel. Het is nieuwer, lijkt properder en is goedkoper, maar de kamers zijn klein en de badkamerdeur is ook te smal voor de rolstoel. Er is een grote lift, maar je moet eerst een hoge trap op om die te bereiken. De kamerprijs hiervan is ons niet bekend.
- Hotel President 4/5
Teen Batti, Jamnagar 361 001, Gujarat, India
Tel.: + 91/28-8255.7491(5 lines) Fax: + 91/28-8255.8491
Website: www.hotelpresident.in E-mail: info@hotelpresident.in
Hotel President ligt in het volle centrum van Jamnagar en ondanks dat is het een vrij rustig hotel. Het getoeter van auto’s, moto’s en tuktuk’s kan de directie niet wegmoffelen, maar het is goed verdraagbaar en valt omzeggens weg na een zeker uur in de nacht, om ’s morgens vrij vroeg te hernemen. Wij betaalden er cash met 10% discount Rs. 1.440 + 64 taks = 1.504 of € 25,07 zonder ontbijt, voor een ruime kamer met twin bedden, met dikke en zachte matrassen, airco, fan en ijskast. De badkamer met onderrijdbare lavabo en open douche met vaste sproeier had weer eens met te smalle deur. Een plastieken stoel bracht redding. Het ontbijt kostte Rs. 115 + 55 = 170(ei) of € 2,83 p/p . Het avondmaal in het restaurant van het hotel was verzorgd en lekker, maar niet goedkoop. Bij de inkom zijn een drietal treden, dan is het vlak tot bij de korte lift, die je naar de verdiepingen brengt. Het is een degelijk hotel, dat aan te bevelen is.
- Prince Hotel 3/5
Station Road, Bhuj, Kutch 370 001, Gujarat, India
Tel.: + 91/28-3222.0370 Fax: + 91/28-3225.0373
Website: www.hotelprinceonline.com E-mail: info@hotelprinceonline.com
Het Prince Hotel ligt in het centrum van Bhuj. Wij betaalden er cash Rs. 2.250 + 135 taks = 2385 of € 39,75 met 10% discount, ontbijt Rs. 135 of € 2,25 p/p. We beschikten over een ruime kamer met een breed dubbel bed met dunne matras, een extra matras werd gevraagd en een fan. De badkamer had een opstap van 25cm, een te smalle deur en een open douche met vaste sproeier. In een plastieken stoel werd voorzien. Bij de inkom is één opstapje en verder is het vlak tot bij de grote lift, het enige goede aan het hotel. Het avondmaal in het restaurant van het hotel was niet denderend en duur. Het ontbijt hielden we heel sober, om de prijs te drukken. Dit logies is meer dan uitgeleefd en is er dan nog duur bij. Absoluut af te raden.
- Hotel Ilark*** 4/5
Station Road, Bhuj, Kutch 370 001, Gujarat, India
Tel.: + 91/28-3225.8999 Fax: + 91/28-3225.8088
Website: www.hotelilark.com E-mail: info@hotelilark.com
Het Ilark Hotel ligt in het centrum van Bhuj, schuin tegenover het Prince Hotel. Wij betaalden er cash Rs. 3.900 - 665 = 3.235 of € 53,92 per nacht, ontbijt Rs. 90 + 60(omelet) p/p. Kamer 205 is heel ruim en met twin bedden, er is airco, een fan en een ijskast. De badkamer heeft een onderrijdbare lavabo en een open douche met vaste sproeier. De deur was net breed genoeg om er met de rolstoel(65cm) door te kunnen. Het avondeten in het restaurant van het hotel was lekker, niet al te duur maar volledig vegetarisch. Bij de inkom zijn een tweetal treden, verder is het vlak tot bij een steil hellend vlak, dat naar de grote lift leidt. Kamer 106 heeft een breed dubbel bed en een aangepaste badkamer met open douche, een verhoogd toilet en wandbeugels, maar de kamer op zich is kleiner dan de anderen. Het is een veel degelijker hotel, iets duurder maar nieuwer en netter. Het is een aanrader in Bhuj en heel wat beter dan het Prince Hotel.
- Shaam-e-Sarhad Village Resort 3/5
Hodka Village, Butch, Katchchh, Gujarat, India
Tel.: + 91/28-0329.6222
Website: www.hodka.in E-mail: hodka.in@gmail.com
Shaam-e-Sarhad Village Resort in de richting van het noorden van de Kachchh tegen Hodka Village. Wij betaalden er cash Rs. 2.200 + 20 taks = 2.220 of € 37,00 in half pension. We beschikten er over een grote tent met twin bedden, opgezet in steen. Met een extra matras was het haalbaar, anders lagen we op een dun schuimrubberen matras, die op een plank gelegd was. De badkamer lag helemaal apart en om er te komen, hadden we een open overloop. Ze was vrij ruim maar het toilet stond moeilijk geplaatst. Je komt in de resort zonder oneffenheden, de tent bereikten we via een zanderige weg. Het avondmaal viel ons tegen, maar smaken verschillen. Wanneer we de Kachchh nog zouden aandoen, zouden we zeker kiezen om in Bhuj te overnachten en over en weer naar het park te rijden. Wij vinden de verblijf niet echt een aanrader.
- Rann Riders 4/5
Dasada 382 750, District - Surendranagar, Gujarat, India
Tel.: + 91/99-2523.6014 Fax: + 91/27-5728.0257
Website: www.rannriders.com E-mail: reservations@rannriders.com
Rann Riders ligt eerder wat afgelegen, waardoor het zalig om er te verblijven. Je slaapt er heel rustig en je kunt er genieten van de prachtige natuur. We betaalden er cash Rs. 2.500 of € 41,67 per nacht in vol pension, drank inbegrepen, water, soft drinks, koffie en thee maar geen bier. De Jeep-safari kostte Rs. 3.000 of € 50,00 en de inkom tot het park Rs. 1.050 of € 17,50 voor ons twee inkomticketten hiervan hebben we niet gezien. We konden er beschikken over een grote bungalow met twin bedden en een fan. De badkamer was vrij goed bereikbaar en had een onderrijdbare lavabo en een open douche met vaste sproeier en een instap van 12cm. Een plastieken stoel in de douche bracht redding. Bij de inkom zijn enkele hoge treden, die je min of meer kunt omzeilen maar niet zonder hulp. Om de kamer te bereiken moesten we een trapje naar beneden, dan twee treden omhoog en aan de kamer nog eens twee omhoog. Aan het open restaurant is één opstapje. Het avondmaal en de lunch is in buffetvorm, maar was voor ons te scherp gekruid. We vroegen en kregen een uitstekende maaltijd zonder chili en zonder peper en dat was heerlijk. Het ontbijt mocht er best zijn. Rann Riders
is een uitstekende locatie, maar vrij ver verwijderd van het wildpark. Desert Coursers in Zainabad is veel dichter bij het wildpark, zeker een half uur per Jeep. Of deze locatie evenwaardig is, weten we natuurlijk niet. We kwamen er niet en volgens Rann Riders is dit meer basic.
- Hotel Siddhraj Palace 2/5
Sidhpur Cross Road, Patan, Gujarat, India
GSM: + 91/962.472.37.27
Hotel Siddhraj Palace is gelegen op een uithoek van Patan aan de drukke baan naar Siddhpur. Wij betaalden er vooraf Rs. 1.100 of € 18,33 zonder ontbijt. Dit kan je nemen in het open overdekte restaurant beneden. Voor deze prijs kregen we een kleine kamer met een smal dubbel bed, airco en fan. De kleine badkamer had een open douche met vaste sproeier en aan de deur een opstap van 25cm. Een plastieken stoel werd gegeven om aan dit ongemak te verhelpen. Het avondmaal kan je nemen in het open restaurant beneden, maar veel zaaks is dit niet. Voor het ontbijt zorgden we zelf. De receptie en onze kamer was op de eerste verdieping en er is geen lift. Met de hulp van onze chauffeur en het hotelpersoneel ben ik boven geraakt. Het is een basic overnachtingplaats. Wanneer het niet echt moet, tracht dan in een ander logies te verblijven.
- Hotel Ambaji International 3/5
Near Bus Stop, Ambaji 385 110, Gujarat, India
Tel.: + 91/27-4926.4540
Website: www.ambajiinternational.com
Het Hotel Ambaji International is tegen het busstation van Ambaji en tegen de Ambaji Tempel gelegen. Wij betaalden er cash Rs. 1.800 + 135 taks = 1.935 of € 32,25 voor een vrij ruime kamer met een breed dubbel bed, airco en een fan. De grote badkamer bevatte een te smalle deur en een open douche met vaste sproeier. Bij de deur was een opstap van 10cm. Voor de badkamer werd een plastieken stoel gegeven. Van het ontbijt genoten we via roomservice op de kamer, het was er één zonder eieren en zonder jam, enkel toasten, koffie en thee. Bij de inkom van het hotel is een enkel opstapje en verder nog vier treden om bij de grote lift te komen. Het hotel is best te doen.
- Hotel Hillock 4/5
P. O. Box 40, Mount Abu 307 501, Rajasthan, India
Tel.: + 91/29-7423.8463(3 lines) Fax: + 91/29-7423.8467
Website: www.hotelhillock.com E-mail: hillock@sancharnet.in
Hotel Hillock ligt ergens in het centrum van Mount Abu. Wij betaalden er cash Rs. 2.883 of € 48,05, het American breakfast Rs. 220 of € 3,67 p/p was lekker. Wij beschikten over een vrij ruime kamer met twin bedden met heel dikke en zachte matrassen, airco, een fan en een ijskast. In de kleine badkamer stond een onderrijdbare lavabo en een douchecabine met vaste sproeier. De deur hiervan was net breed genoeg voor de rolstoel. Het avondmaal en het ontbijt in het hotel waren prima maar vrij duur. Het hotel heeft één kamer met aangepaste badkamer, maar die is kleiner dan de anderen en er staat een breed dubbel bed. In de kelder staat een PC ter beschikking van de klanten, niet bereikbaar met een lift. Bij de inkom is één trapje, dan volgen een tiental treden om bij de grote lift te komen. Hotel Hillock is een aanrader in Mount Abu, het is heel netjes en het personeel vriendelijk en behulpzaam .
- Hotel Ritz Inn*** 4/5
Station Road, Kapaza Bazar, Ahmedabad 380 002, Gujarat, India
Tel.: + 91/79-2212.3842(8 lines) Fax: + 91/79-2213.9317
Website: www.hotelritzinn.com E-mail: ritzinn@rediffmail.com
Hotel Ritz Inn ligt op loopafstand van het station in Ahmedabad. Wij betaalden er cash
Rs. 2.400 + 180 taks = 2.580 of € 43 lekker ontbijt inbegrepen per nacht. Voor eieren Rs. 70 p/p is extra te betalen. Wij beschikten over een vrij lange en ruime kamer met twin bedden en airco. In de kleine badkamer stond een onderrijdbare lavabo en een ligbad met vaste sproeier. Het toilet stond achter de deur, die net breed genoeg was voor de rolstoel. Met een plastieken stoel kon ik bij het toilet komen. Het avondmaal in het hotel was best te genieten. Het ontbijt was verzorgd en lekker. Het hotel is heel net en het personeel vriendelijk en behulpzaam. Als we nog in Ahmedabad komen, keren we er zeker terug. Het is een aanrader.
- Jambughoda Palace, of Jambughoda Nature Lovers Retreat 1/5
Jambughoda 389 390, Gujarat, India
Tel.: + 91/26-7624.1258 GSM: + 91/982.504.12.15
Website: www.jambughoda.com E-mail: jambughodapalace@rediffmail.com
Het Heritage Hotel Jambughoda Palace ligt te midden een prachtige natuur. Vermits wij met een rolstoel niet in de kleine kamers konden, werd de beste suite vrijgegeven. We beschikten over een grote zitplaats, een ruime slaapkamer en een balzaal van een badkamer, maar er kwam geen druppel water uit de kraan. In de kamer stonden twin bedden en er was een fan. Om in de badkamer te komen was er een opstap van een 15-tal cm. In de badkamer was een onderrijdbare lavabo, een open douche met vaste sproeier en een toilet waarvan de bril van hier naar daar wiebelde. Het is een uitgeleefd verblijf, het avondeten was voor ons niet lekker. Het ontbijt was goed te doen. Voor de inkom naar de kamer waren er een 4-tal treden. De paden op het domein zijn bezaaid met een dikke laag mul zand, zodat rijden met de rolstoel moeilijk was. Wij betaalden er alleen wat we gegeten hadden, de prijs van de kamer Rs. 2.000 of € 33,33 wou de maharani niet in ontvangst nemen door het ongemak met het water. Het is zeker geen aanrader, maar in de buurt is er niets beter voorhanden.
- Hotel President 4/5
Near Rajshree Cinema, Kalaghoda, Sayajiguni, Baroda 390 005, Gujarat, India
Tel.: + 91/26-5236.2222 Fax: + 91/26-5236.1250
Website: www.hotelpresidentbaroda.com
E-mail: booking@hotelpresidentbaroda.com
Hotel President is in het volle centrum van Varodara(Baroda) gelegen. Wij betaalden er cash Rs. 2.087 + 313 taks = 2.400 of € 40,00 ontbijt inbegrepen. We konden er beschikken over een heel ruime kamer met een dubbel en een enkel bed. Er was de noodzakelijke airco en een fan. In de ruime badkamer hadden we een hoge lavabo en een open douche met vaste sproeier. De deur was weer eens te smal voor de rolstoel. Er werd aan verholpen met een plastieken stoel. Het hotel heeft een prima restaurant. Bij de inkom zijn een 3-tal treden, dan is het vlak tot bij de korte brede lift. In Baroda is dit logies een aanrader.
- Trinity Isle 4/5
# 139, S. C. Road, Swastik Circle, Sheshadripuram, Bangalore 560 020,
Karnataka, India
Tel.: + 91/80-4242.3737 Fax: + 91/80-4242.3738
Website: www.trinityisle.co.in E-mail: enquiry@trintyisle.co.in
Het Trinity Isle Hotel ligt in één van de drukke wijken van Bangalore. Wij betaalden er cash met 30% discount Rs. 3.500 of € 58,33 per nacht, een lekker ontbijt inbegrepen. We hadden er een ruime kamer, 402, met een heel hoog breed dubbel bed met zachte matras en een donsdeken, airco, een fan en een ijskast. De kleine badkamer was min of meer aangepast en had naast een ligbad met losse sproeier, een douchecabine met vaste sproeier, een onderrijdbare lavabo en een haardroger. In de douche en aan het toilet waren wandbeugels aangebracht. In een plastieken stoel werd voorzien om veilig te kunnen douchen. Het hotel heeft een degelijk restaurant, maar de wachttijd is er lang zowel voor het avondmaal als voor het ontbijt. Het is een recent hotel, het is pas 2 jaar geopend. Het hotel, de kamers en het restaurant zijn kraaknet en wordt degelijk onderhouden. Bij de inkom zijn een 6-tal treden. Wanneer je met de wagen toekomt, kan je de treden omzeilen door naar de ondergrondse garage te rijden. Van daar kan je een lift nemen naar de verschillende verdiepingen. Het hotel viel iets duurder uit dan andere hotels, maar wij vinden het een aanrader in Bangalore.
Transport
Internationale vluchten
20/01 Brussel - London Heathrow, 18.45 - 19.00u, vliegtijd 1.15u
Vlucht met Airbus Industrie A319 van British Airways, vluchtnummer BA 399
20/01 London Heathrow - Mumbai, 21.25 - 11.45u(+ 1 d.) vliegtijd 8.50u
Vlucht met Boeing 777-200/300 van British Airways, vluchtnummer BA 199
17/02 Mumbai - London Heathrow, 15.40 - 20.00u, vliegtijd 9.55u
Vlucht met Boeing 777-200/300 van British Airways, vluchtnummer BA 198
18/02 London Heathrow - Brussel, 09.05 - 11.05u, vliegtijd 1.00u
Vlucht met Airbus Industrie A319 van British Airways, vluchtnummer BA 388
Binnenlandse vluchten
22/01 Mumbai - Bhavnagar, 10.10 - 11.15u, vliegtijd 1.05u
Vlucht met Boeing van Kingfisher Airlines, vluchtnummer IT 4123
12/02 Vadodara - Mumbai, 12.15 - 13.05u, vliegtijd 0.50u
Vlucht met Boeing van Indigo Airlines, vluchtnummer 6E 0212
12/02 Mumbai - Bangalore,15.25 - 1725u , vliegtijd 2.00u
Vlucht metBoeing van Indigo Airlines, vluchtnummer 6E 0212
17/01 Bangalore - Mumbai, 09.05 - 10.45u vliegtijd 1.40u
Vlucht met Boeing van Kingfisher Airlines, vluchtnummer IT 104
Kosten van het vervoer ter plaatse
21/01 Taxi luchthaven Mumbai - Residency Hotel Rs. 490 of € 8,17
21/01 Taxi Residency Hotel - Victoria Station Rs. 20 of € 0,33
21/01 Taxi Victoria Station - Gateway of India Rs. 40 of € 0,67
22/01 Taxi van Residency Hotel - luchthaven Mumbai Rs. 350 of € 5,83
17/02 Taxi Trinity Isle Hotel - luchthaven Bangalore Rs. 1.200 of € 20,00
Indische vliegmaatschappijen
Air India: www.airindia.com ook internationale vluchten
Indian Airlines: www.india-airlines.com binnenlandse vluchten
Jet Airways: www.jetairways.com vliegen ook op Europa en USA
Kingfisher Airlines: www.flykingfisher.com vliegen in samenwerking met British Airways
Kingfisher Red: www.kingfisherred.com binnenlandse vluchten
Indigo Airlines: www.goindigo.com low cost maatschappij voor binnenlandse vluchten
Go Air: www.goair.in low cost maatschappij voor binnenlandse vluchten
Jetlite: www.jetlite.com low cost maatschappij voor binnenlandse vluchten
Spicejet: www.spicejet.com goedkope binnenlandse vluchten
Air Sahara: www.airsahara.net.in binnenlandse vluchten
Reisroute
20/01 Brussel - Londen - Mumbai
21/01 Mumbai
22/01 Mumbai - Bhavnagar - Palitana
23/01 Palitana - Talaja - Gopnath
24/01 Gopnath - Diu
25/01 Diu - Somnath - Veraval - Sasan Gir
26/01 Sasan Gir - Junagadh
27/01 Junagadh
28/01 Junagadh - Gondal - Porbandar - Dwarka
29/01 Dwarka - Beyt Dwarka - Jamnagar
30/01 Jamnagar - Morbi - Bhuj
31/01 Bhuj - Anjar - Bhuj
01/02 ) Tweedaagse omgeving Bhuj
02/02 ) idem
03/02 Bhuj - Dasada
04/02 Omgeving Dasada
05//02 Dasada - Modhera - Patan
06/02 Patan - Poshina - Ambaji
07/02 Ambaji - Mount Abu
08/02 Mount Abu - Vadnagar - Ghandinagar - Ahmedabad
09/02 Ahmedabad
10/02 Ahmedabad - Pavagath s.s.
11/02 Pavagath - Champaner - Vadodara(Baroda)
12/02 Vadodara s.s. - Vlucht Bangalore via Mumbai
13/02 Bangalore en omgeving
14/02 idem
15/02 idem
16/02 idem
17/02 Vlucht Bangalore - Mumbai - Londen
18/02 Vlucht Londen - Brussel
Praktische informatie
Tijdzone
In India is het tijdens ons winteruur 4.30u later dan in België.
tijdens ons zomeruur is het 3.30u later dan in België.
Telefoon en internet
De goedkoopste manier om via telefoon het thuisfront te bereiken, is via een STD. Het probleem kan dan zijn dat je in de volle drukte van het verkeer met het nodige getoeter, aan de lijn hangt en weinig of niets verstaat van het gesprek.
Internet is in de grote steden voorhanden. Wij hebben niet de tijd genomen om een cybercafé op te zoeken. De prijs per uur kennen we dan ook niet.
Taxi’s
In de grote steden vind je taxi’s, maar het overgrote deel van klein vervoer in en om een stad of dorp gebeurt dit voornamelijk met tuktuk’s. De prijs van een rit spreek je best vooraf af.
Accommodatie
Slaapgelegenheden vind je in alle categorieën naargelang je budget. Wij opteerden meestal en in de mate van het mogelijke, voor drie sterren hotels. Soms moesten we het zonder sterren doen.
Verzekeringen
Voor India volstaat een degelijke reisverzekering. Voor zo ver het ons bekend is, is het zinloos een extra verzekering te nemen.
Veiligheid
India is een veilig land. Bij de voornaamste bezienswaardigheden is altijd een behoorlijke politiemacht ter plaatse, die het doen en laten van de bezoekers nauwgezet gadeslaan. Als vrouw kan je gerust alleen reizen in India zond er lastig gevallen te worden. Wij hebben ons geen enkel moment onveilig gevoeld.
Elektriciteit
Het elektriciteitsnet in India werkt op 220 Volt. De stopcontacten zijn zoals bij ons, je hebt er geen verloopstekker nodig. In sommige verlaten gebieden wordt de elektriciteit voortgebracht wordt door een generator. Er is daarom maar een beperkt aantal uren elektriciteit.
Handbagage
De regels voor handbagage zijn nog niet versoepeld. Dus stop geen scherpe voorwerpen, gels, zalfjes of vloeistoffen in de handbagage. Op binnenlandse vluchten in India kan je gerust een busje water meenemen in het vliegtuig. Wij hadden er een mee en de security heeft het niet afgenomen.
Vaccinaties
We proberen altijd up-to-date te zijn qua DTP. Verdere vaccinaties hebben we voor India niet laten zetten.
Wetenswaardigheden
Wissel zo weinig mogelijk euro’s op de luchthaven van Mumbai. Er wordt een minder goede koers gehanteerd. Wij wisselden onze euro’s bij Thomas Cook in Mumbai centrum en kregen Rs. 60,20 voor 1 euro. Wij wisselden wel ineens voor 2 x € 1.500 en kregen daardoor zo’n goede prijs. Wat wij niet wisten, de wisselkantoren mogen niet meer dan € 1.500 p/p wisselen.
Niet in alle ATM-terminals kan je terecht om te pinnen. Het is soms zoeken naar een geschikte ATM-terminal.
Met Maestro kan je buiten Europa nog altijd geld afhalen, je moet het dan wel vooraf aanvragen in je bankkantoor.
De gemakkelijkste, maar niet altijd de veiligste, manier om je verlof zonder geldproblemen door te brengen, is voldoende cash euro’s meenemen en ter plaatse in een wisselkantoor wisselen voor lokale munt. In vele hotels worden geen creditkaarten aanvaard.
Gujarat is in hoofdzaak vegetarisch, dus geen vlees, vis, kip, eieren en geen alcoholhoudende dranken. In de grotere steden kan je wel bier kopen in winkelstalletjes.
Verwacht geen culinaire hoogstandjes in Gujarat. In de meeste gevallen worden enkel Gujarati maaltijden geserveerd en die zijn sterk gekruid.
Voor het aanvragen en invullen van het formulier voor de permit voor de Kachchh, moet je je originele paspoort kunnen voorleggen en twee pasfoto’s. Een kopie is voor deze instanties niet voldoende. De controlepost is open 10.30 - 18u voor de registratie NRI(permit). De permit kostte Rs. 100 of € 1,67 per dag en per persoon + Rs. 50 of € 0,83 per dag voor de wagen. Wij betaalden in totaal Rs. 700 of € 11,67 voor ons beiden + de wagen. De prijs van de permit is in de loop van januari flink gestegen, dit geldt voor elke officiële bezienswaardigheid in India.
Als rolstoelgebruiker
Om aan onverwachte kleine problemen aan de rolstoel te verhelpen, neem je best wat herstelmateriaal mee zoals enkele sleutels, schroevendraaier(klein formaat) met bits, plakgerief en pomp. Die kleine dingen steek je best niet in de handbagage, maar in de bagage die je incheckt. Op mijn rolstoel zitten reeds jaren krypton banden(zonder lucht) en daardoor is het probleem van platrijden opgelost. Het is in ieder geval een zorg minder. In de mate van het mogelijke neem ik een klein wieltje extra mee als reserve, ze zijn toch zo broos en breken gemakkelijk.
Touroperators voor o.a. de huur van wagen met chauffeur in Gujarat
- Harsh Travels
404, Super Mall, Near Lal Bungalows, C.G. Road, Ahmedabad 380 006, Gujarat, India
Tel.: + 91/79-3002.9401 Fax: + 91/79-2640.2172 GSM: + 91/9825095514
Website: www.harshholidays.com
E-mail: info@harshholidays.com en harshholidays1@gmail.com
De prijzen die we doorkregen van Ashok Dhoot, manager van het reisbureau, waren niet de goedkoopste, maar zijn wel een goede middenmoot. Hij beschikt over 35 wagens en evenveel hauffeurs. We betaalden voor de 22-daagse rondreis in Gujarat cash Rs. 70.281 of 1.171,35 in die prijs zijn het transport, verbruik, tol, taksen, maaltijden van de chauffeur en zijn overnachtingen begrepen. Mr. Ashok heeft geen betaalterminal. Wij kregen een Toyota Innova en de enige Engels sprekende chauffeur Bhavani Singh. Hij is gedienstig, kent goed zijn weg in Gujarat, weet je bij de bijzonderste bezienswaardigheden te brengen en kent de taal. Door zijn gebrekkige kennis van het Engels is het soms moeilijk om met hem te communiceren. Toch kunnen wij hem ten stelligste aanbevelen. Zijn GSM: + 91/9974288412
- J. N. Rao Travel Consultancy Services Pvt. Ltd
102-103, Abiraj Complex, 68/B, Swastik Society,
Nr. Arodrape Showroom, Off . C.G. Road, Navrangpura, Ahmedabad 380 009
Tel.: + 91/79-2640.2875 Fax: + 91/79-2642.3150 GSM: + 91/9909011509
Website: www.jnraoindia.com E-mail: tourist@jnaraoindia.com
Deze touroperator hanteert hoge prijzen, maar levert waarschijnlijk heel goed werk.
- Gujarat Tour & Travels Organizer Manager: Vikram Dhoot
A-19, Pooja apartement, behind Ranip Bus Stop, Ranip, Ahmedabad 382 480
Tel.: + 91/9662210008
Website: www.gujarattravelagent.com E-mail: welcomegujarat@gmail.com
Deze touroperator levert waarschijnlijk goede diensten, maar is heel wat duurder.
Aan te bevelen lokale gidsen
- Een aan te raden gids in de Katchchh is Jeetendra Solanki.
GSM: + 91/9879559975 E-mail: solankijeendra@hotmail.com
Zijn prijs per dag is Rs. 1.000 of +/- € 16,67 voor 1 tot 2 personen, voor een groter aantal personen vraagt hij Rs. 1.500 of € 25,00 per dag. Met een gids uit de streek maak je meer kans foto’s te kunnen nemen bij de minderheden zoals de Jats.
- Een bekwame gids voor het oude stadsgedeelte van Ahmedabad is Jamshed Turner.
Tourist Guide & Escort, Languages: English & French
2259, Kalyaniwad, Khanpur, Ahmedabad 380 001
Tel.: + 91/79-2550.2550 GSM: + 91/9376132535
E-mail: jamshedturner@yahoo.com
Wij hadden hem als gids en betaalden voor een ganse dag Rs. 1.000 of € 16,67 Zonder gids sla je veel mooie plekjes in de oude stad gewoon over, omdat je ze niet vindt. Het is een ware doolhof van straatjes en steegjes. Wanneer je hem als gids wil en zeker wil zijn er te kunnen over beschikken, geef hem dan vooraf een seintje via mail of op zijn GSM.
Bezienswaardigheden: toegankelijkheid en toegangsprijs
Mumbai
Victoria Terminus(Chhatrapati Shivaji Terminus): Er zijn een zestal treden bij de ingang. Gratis toegang.
Taj Mahal Hotel: Er is een hoge trap bij de inkom, die je kunt omzeilen door de dienstlift naast de trap te nemen. Het personeel helpt je op weg. Gratis toegang.
Gateway of India: Het bouwwerk kan je niet echt benaderen, het is rondom afgezet met een afsluiting. Je kunt er omheen zonder oneffenheden. Gratis.
Bhavnagar
Takhteshwar Tempel: De tempel is moeilijk toegankelijk door een hoge trap, gratis toegang..
Velavadar Black Buck N.P.: Geen probleem om het park te bezoeken, je rijdt er met de wagen doorheen. Wij betaalden voor de wagen $ 20 en voor ons $ 7 p/p, wat in totaal neerkwam op Rs. 1.470 of € 24,50 voor filmen(Rs.1.000 of € 16,67) en foto’s(Rs.500 of € 8,33).
Khodiyar Mata: Is rolstoeltoegankelijk, gratis.
Palitana met Shatrunjaya Hill:
Er zijn een 3.000-tal treden om boven op de top van de heuvel te komen. Onderweg passeer je verschillende Jain tempels o.a. Angar Pir, Shri Vishal musem,Jambudweep Tempel en als neusje van de zalm de Adinath Tempel. Geen toegang. Personen die wat moeilijk te been zijn, kunnen zich laten dragen in een doli, een houten plaat hangend aan een bamboestok en door twee mannen getorst voor Rs. 2.000 of € 33,33 Overmoedigen die de klim aanvatten en niet to tboven geraken, kunnen onderweg een doli nemen en betalen een prijs in verhouding tot de afstand.
Talaja: Om bij de grotten te komen, moet je een heuvel beklimmen. Gratis.
Gopnath Shiva Tempel: Er zijn een 20-tal treden bij de ingang. Er mag niet gefotografeerd worden en het is gratis.
Diu:
Fort: Het fort is deels rolstoeltoegankelijk. Gratis, open tot 14u
St. Pauls Chirch: Bij de ingang is 1 opstapje, verder is het vlak. Gratis.
St. Thomas, Diu museum: Bij de ingang is een hoge trap, het is momenteel gesloten.
Vismarkt en vissershaven: Je komt er in zonder oneffenheden. De markt is open 18-19.30u
Somnath:
Somnath Jyothirlinga Tempel: Bij de hoofdingang is een overstap van enkele treden, die je kan omzeilen via een poort(meestal op slot) naast die ingang.
Als rolstoeler kan je de tempel praktisch helemaal rond, de tempel zelf heeft nog een 10-tal treden. Gratis en geen foto’s toegestaan zelfs niet buiten het complex. Fotomateriaal in verzekerde bewaring geven voor de ingang.
Lakshmi Narayan Tempel: Er zijn enkele treden bij de ingang, gratis.
Gita Mandir: Het tempelcomplex kan je in zonder treden, de tempel zelf heeft er enkele, gratis, maar momenteel gesloten voor restauratiewerken.
Gir Forest N.P. and Wildlife Sanctuary:
Het wildpark wordt per Jeep bezocht en je mag niet uitstappen in het park. Totale kost voor de safari: Rs.1.200 of € 20,00(huur Jeep) + 2.000 of € 33,33(2 pers.) + 800 of € 13,33(inkom Jeep), 6 pers. = Rs. 2.500 of € 41,67
Klein fototoestel Rs.100 of € 1,67 Reflex camera Rs. 500 of € 8,33
Junagadh
Mahabat Maqbara: Het domein waarop het complex staat is rolstoeltoegankelijk. Het complex zelf is niet te bezoeken.
Darbar Hall Museum: Bij de ingang zijn 2 hoge trappen en in het complex komen er regelmatig trappen voor. Hulp wordt geboden door andere bezoekers(Indiërs). Open 9 - 12.15u en 14.30 - 18u behalve op Wo. 2e en 4e Za en officiële feestdagen. Inkom Rs. 50 of € 0,83 geen foto’s.
Upperkot Fort: Het fort is bereikbaar met de wagen, gratis.
Adi Kadi Vav: Is onderdeel van het fort, maar voor niemand toegankelijk.
Nayghan Kuyo: Is onderdeel van het fort.
Shree Shwaminarayan Tempel: Het tempelcomplex is niet rolstoeltoegankelijk vanwege een hoge trap, gratis.
Mount Ginnar: Het totale aantal treden naar de top van de heuvel is 10.000, maar niemand verplicht je ze allen te doen. Je kan je laten dragen in een doli, je wordt gewogen en pas dan ken je de prijs om gedragen te worden. De tempels zijn gratis te bezoeken. In sommige tempels is fotograferen niet toegelaten.
Ashoka’s Major Rock Edict: Bij de ingang is een hoge trap, inkom Rs. 100 of € 1,67 p/p
Gondal
Navlakha paleis: Het is niet rolstoeltoegankelijk wegens treden en geen hulp te bespeuren. Inkom ???, foto’s Rs.50 of € 0,83, video Rs. 200 of € 3,33
Bhuvaneshwari Tempel: Deze tempel is rolstoeltoegankelijk, gratis.
Swaminarayan Tempel: Moeilijk toegankelijk door hoge trap, gratis.
Het Huzoor Palace, gekend als Orchard paleis met koninklijke garages(old timers):
Het paleis is deels toegankelijk(treden), de koetsen en old timers zijn toeganke-
lijk. Inkom Rs. 210 of € 3,50 p/p, voor foto’s Rs. 50 of € 0,83
Porbandar
Kirti Mandir: Bij de ingang zijn een 3-tal treden, het complex is toegankelijk met hulp, gratis.
Sartanji Choro: Is niet te bezoeken, enkel het buitenzicht.
Dwarka
Dwarkadhesh Tempel: Is toegankelijk, gratis, fotomateriaal afgeven en je wordt gefouilleerd.
Rukmini Tempel: Er zijn enkele treden bij de ingang, gratis. Ligt even buiten Dwarka.
Beyt Dwarka: De enige manier om er te komen, is met een ferry, die je bereikt via een hoge trap. Met wat geluk wordt er hulp geboden. Op beide oevers is dezelfde trap aanwezig. De tempel is gratis, de ferry kost Rs. 10 of € 0,17 p/p voor een overvaart. De tempel is niet haalbaar met een rolstoel, te smalle doorgang.
Nageshwar of Nagnath Tempel: Er zijn een 6-tal treden bij de ingang, gratis.
Vogelreservaat Khijadiya: Inkom Rs. 1.200 of € 60,00 p/p, kleine camera Rs. 500 of € 8,33
Bhuj en omgeving
Jain Tempels: Met een rolstoel zijn de Jain tempels niet haalbaar door een resem treden, gratis.
Bala Hanuman Tempel: Er zijn een 15-tal treden bij de ingang, gratis.
Swami Narayan Tempel: Er is een hoge trap bij de ingang van de tempel, er is een lift maar vrouwen mogen er niet komen. Ik er werd door een begeleider naartoe gebracht, die me tot in de tempel voerde, gratis.
Fort met Darbagadh Palace: Het domein is vlak. Vrije ingang op het domein.
en Aina Mahal museum: Hier zijn een 10-tal treden. inkom Rs. 10 of € 0,17 p/p
Prag Mahal: Hier zijn een 6-tal treden en je mag geen hulp verwachten, inkom Rs. 100 of € 1,67 p/p
Kutch museum: Bij de ingang is 1 opstapje, verder is het museum vlak. Inkom Rs. ?????
Kalo Dungar of zwarte berg: Je kunt met de wagen tot op de kleine parking, vanaf dat punt is het nog een fikse wandeling om het uitzichtpunt te bereiken. Niet haalbaar met een rolstoel, vrije toegang.
White Rann met Wild Ass Sanctuary: Wordt bezocht per Jeep, toegang Rs. 1.000 of € 11,67 voor 2 personen. Huur Jeep Rs. 3.000 of € 50,00
Sankeshwar Jain Tempel: Het complex kan je in zonder noemenswaardige oneffenheden, aan de ingang van de tempel zijn enkele treden. Armen en benen bedekken, vrije toegang, geen foto’s en geen GSM in de tempel.
Bechraji Bachuchharayi: Er zijn enkele treden bij de ingang, armen en benen bedekken, vrije toegang.
Modhera Surya Tempel: Het park rondom de tempel is voorzien van hellende vlakken. Bij de tempel zijn een aantal treden. Toegang Rs. 100 of € 1,67 p/p.
Patan en omgeving:
Rani-ki-Vav: Er ligt een hellend pad tot achteraan, vanwaar je vanuit je rolstoel een miniem idee hebt van de schoonheid van het sculpteerwerk. Inkom Rs.100 of € 1,67 p/p, video Rs.25 of € 0,42
Siddhapur
Rudhra Mahalay Tempel: Het merendeel van het complex kan je vanuit je rolstoel zien, je kunt de trappen niet afdalen. In de tempel geen foto’s. Gratis.
Taranga Hill met Keerti Stambh Victory Tower (Aginath Tempel 12e eeuw):
Bij de inkom is een opstap, verder is het vlak tot bij de tempels, die enkele treden hebben. Vrije toegang, voor foto’s buiten Rs. 50 of € 0,83
Khambharrija met Jain tempels(4): Het domein is vrij vlak, bij de tempels zijn treden. Toegang Rs. 100 of € 1,67 foto’s Rs. 40 of € 0,67
Ambaji
Ambaji Tempel: Het tempelcomplex kan je betreden via steile hellende vlakken. Fotomateriaal afgeven bij de security. Vrije toegang.
Goblar Tempel: Er een kabellift, maar je moet eerst een steile helling op en bij aankomst boven heb je nog ettelijke treden te doen. Prijs kabellift????
Omgeving Poshina: Terracotta horses: Moeilijk haalbaar met een rolstoel, gratis.
Mount Abu
Dilwara Jain Tempels: Er zijn hier en daar enkele treden, met wat geluk wordt er hulp geboden. Vrije toegang, geen foto’s.
Honeymoon Point(sunset): Je kunt er komen met de wagen, vrije toegang.
Vadnagar
12m hoge Torans: Je kunt de Torans van op de begane grond bewonderen, gratis toegang.
Hatheshwar Tempel: Er zijn enkele treden bij de ingang, vrije toegang.
Gandhinagar
Akmedabad Tempel(Swaminarayan): Er zijn hellende vlakken tot bij de tempel, daar ligt een hoge trap. Vrije toegang, fotomateriaal en GSM best in de wagen laten.
Adakay Vav: Bij de ingang zijn een 8-tal treden, vrije toegang.
Ahmedabad
Jama Masjid: Bij de ingang is een hoge trap, vrije toegang, geen foto’s.
Sidi Sayyed moskee: Bij de ingang zijn enkele treden, nooit meer dan 2, vrije toegang.
Sidi Bashir moskee: De ingang is zo goed als vlak, vrije toegang.
Hathee Singh Jain Tempel: Er zijn een 6-tal treden bij de ingang, vrije toegang.
Dada Hari Ki Vav: Bij de ingang is een smal draaihekken en enkele treden, vrije toegang.
Sabarmati Ashram: Bij de ingang is 1 opstap, verder is het vlak. Vrije toegang.
Sarkhej Roza: Er zijn enkele treden bij de ingang, vrije toegang.
Rani Sipri moskee: Bij de ingang zijn een 3-tal treden, vrije toegang.
Dakor
Ranchhodraiji Tempel(Krishna): Ee tempel zonder treden, vrije toegang, geen foto’s.
Dankanath Mahadev Tempel(Shiva): Een tempel zonder treden, vrije toegang.
Galteshwar
12e eeuwse tempel: Er zijn enkele treden bij de ingang, vrije toegang.
Champaner
Jama Masjid: Er ligt een hellend vlak dat je in de moskee voert. Het toegangsticket telt voor alle bezienswaardigheden in Champaner en kost Rs. 250 of € 4,17 p/p.
Ek Mina Ki Masjid: Er rest enkel nog de minaret, die je zo kunt bekijken.
Helical Stopped Well: Een poortje sluit het domein af, je komt erin zonder treden.
Kevda Masjid: Er ligt een hellend vlak voor de moskee.
Nagina Masjid: Aan de ingang is een opstapje.
Pavagadh heuvel: Je kunt met de wagen tot bij de kabellift, die je een eind naar boven voert en dan moet je nog ettelijke treden trotseren eer je op de top bent.
Sat Kaman: Ligt op de beklimming van de Pavagadh heuvel. Je moet een kleine afdaling doen over een smal paadje en je bent er. Vrije toegang.
Vadodara
Laxmi Vilas Palace: Bij de ingang van het paleis zijn een 6-tal treden, hulp was aanwezig. Voor het overige zijn de vertrekken die je mag bezoeken op het gelijkvloers. Toegang tot het domein Rs. 125 of € 2,08 p/p.
Open 9.30 - 17u, geen foto’s van het interieur, buitenfoto’s wel.
Reisverslag Gujarat - Juweel van West-India 20/01- 17/02/2011
20/01 Donderdag Brussel - Londen 18.45 - 19.00 - Mumbai 21.25 - 11.45(+ 1 d.)
Om 16.10u stopte de taxi van Rupel Taxi voor de deur. Er werd geladen en we konden vertrekken naar Brussel Nationaal. We waren ter bestemming omstreeks 16.35u en we stevenden onmiddellijk op de incheckbalie van British Airways af. De gewone rompslomp om een goede zitplaats op de lange afstandsvlucht ging weer van start. We werden van het kastje
naar de muur gezonden, om uiteindelijk zonder definitieve plaatsen te moeten afdruipen. We moesten dit in Londen maar zien te klaren. Voor we de passencontrole passeerden, moesten we ons melden bij Flightcare, die zorgen voor assistentie op de luchthaven. Bij de veiligheidscontrole verliep het vlotter, we konden gerust verder naar de gate. Tegen boarding tijd verschenen twee assistenten. In mijn rolwagen werd ik tot tegen het vliegtuig gereden, dan overgeplaatst in een smal rolstoeltje en naar mijn zitplaats gebracht. We zijn in Brussel stipt vertrokken en even stipt op London Heathrow geland. Door een assistent werden we, in dezelfde terminal maar met een treintje, in de buurt van de volgende gate gebracht. Bij de dispatching van de hulpverleners was het aftellen geblazen tot de boarding van de vlucht naar Mumbai.
Voor we aan boord gingen, wilden we er zeker zijn, om op de door ons gevraagde zitplaats te kunnen plaatsnemen op deze vlucht. Het grondpersoneel kon daar geen beslissing in nemen, we moesten dit aan boord regelen met de pursor of met de passagiers. Het werden de laatst genoemden. Na een korte uitleg over mijn probleem, stemden twee personen er mee in, om de plaatsen te ruilen. Blijkbaar was dit niet naar de zin van de boordcommandant, want we hebben haar niet meer weergezien voor het vertrek en tijdens de vlucht. Met 10’ vertraging zijn we in Londen vertrokken door de rompslomp over de zitplaats.
21/01 Vrijdag Aankomst in Mumbai en ½ dag sightseeing
We zijn, na een voortreffelijke vlucht, in Mumbai op de Chhatrapati Shivaji luchthaven op het voorziene uur, 11.45u, geland. Een assistent begeleidde ons naar de immigratiedienst, waar de passencontrole plaatsvond. Dit was in geen tijd afgehandeld en we konden de bagageband opzoeken. Met al onze bagage lieten we ons naar de stand van de pre-paid taxi’s brengen. De rit naar het Residency Hotel kostte Rs. 450 en nam 1.15u in beslag. Rond 14u konden we inchecken en onze spullen op de kamer deponeren. We namen even de tijd voor een kleine opfrisbeurt, waarna we op stap gingen in de immense stad Bombay(Mumbai). Bij het verlaten van het hotel, was de eerste vereiste een wisselkantoor vinden om euro’s om te zetten in roepies. In het hotel hadden we ernaar gevraagd en zij verwezen ons naar Thomas Cook op een goede honderd meter van het hotel. Ik heb Marie-Claire alleen moeten laten gaan, bij de ingang is een hoge trap en we vonden niet onmiddellijk iemand om mij boven te helpen. We kregen er een goede koers, 1 euro = Rs. 60,20. Na de transactie hebben we het merendeel van de roepies in de hotelkamer veilig opgeborgen en met een taxi lieten we ons daarna naar de Victoria Terminus(Chhatrapati Shivaji Terminus) voeren. Bij de ingang zijn een zestal treden, er loopt altijd een grote menigte, zodat hulp niet lang uitbleef. Dit bouwwerk mag je in Mumbai niet overslaan. Bij het verlaten van dit gebied charterden we terug een taxi om bij het Taj Mahal Hotel en de Gateway of India te komen. Beiden liggen tegenover mekaar. Het Taj Mahal Hotel is deels te bezoeken, voor je er binnen gaat, wordt je gefouilleerd en wat je mee hebt als handbagage, gaat door een scan. De aanslag die er is geweest, zit nog vers in het geheugen en een volgende willen ze stellig vermijden. Het hotel heeft bij de inkom een hoge trap, die kan omzeild worden via de dienstlift. Je kunt er bijna vrij rondlopen, de vertrekken waar de gasten verblijven zijn uiteraard uitgesloten. De Gateway of India staat op een eindpunt van Mumbai met de rug naar het water gekeerd. Hier speelde zich een levendig tafereel af door de grote menigte bont geklede Indische bezoekers.
Na een fotosessie van de Gateway of India en zijn bezoekers trokken we terug de binnenstad in, om binnen te stappen bij Café Royal,
166 M.G. Road, Opposite Regal Circle Colaba, Mumbai 1
Tel.: + 91/22-2202.3982 Open: 12.00 p.m. - 12.00 midnight
Wij waren er als eersten en we dachten dat het nog gesloten was. Het was voor de Indiërs te vroeg op de avond, toen we er hadden plaatsgenomen, begon het restaurant stilaan vol te lopen. Er volgde geen te lange wachttijd na onze bestelling en het smaakte naar nog. We betaalden er voor ons twee Rs. 700 softdrinks inbegrepen. Bij het buitengaan vroegen we de portier een taxi tegen te houden om ons terug naar het hotel te brengen, waar we omstreeks 19.30u aankwamen. We brachten alles zoveel mogelijk in orde, om morgenvroeg vlug te kunnen vertrekken naar de luchthaven voor de binnenlandse vlucht naar Bhavnagar.
22/01 Zaterdag Vlucht Mumbai - Bhavnagar IT 4123 10.10u - 11.15u
Na een korte nacht moesten we vandaag vroeg uit de veren. We wilden om 8u naar de luchthaven vertrekken. We waren in de lobby rond 7.45u en vroegen aan de receptionisten of zij voor een taxi konden zorgen en dan nog liefst een grote. Het merendeel van het wagenpark taxi’s zijn kleine wagens en onze bagage en de rolstoel zou er nooit in kunnen. Tot slot kwam er een klein exemplaar te voorschijn, maar hij had een bagagerek. Zulk een vehikel kan en mag in onze kontreien niet meer de baan op, in India is zoiets heel normaal. De chauffeur tufte door de straten van Mumbai en op precies 50’ stopte de man voor de terminal. We waren goed op tijd om in te checken, dachten we. Nergens was er iets te bespeuren van Kingfisher. Een man kwam naar ons toe en stelde ons gerust. Op de plaats waar wij nu stonden, zou seffens de shuttlebus van Kingfisher komen. Toen de bus er toekwam, merkten we dat ze geen lage instap had maar wel een viertal hoge treden. Er zat niets anders op dan mij naar boven te dragen en de chauffeur zag dat even niet zitten. We hebben de aanwezigen proberen uit te leggen hoe zij het beste aanpakten en ja, het lukte. De bagage werd geladen en als de andere passagiers waren ingestapt, vertrok de chauffeur. We konden eerst niet goed volgen, de man reed van de luchthaven weg, om na een ommetje er terug te keren. Hij hield halt bij een terminal die alleen door Kingfisher gebruikt wordt. De opvang was perfect, mannen in piekfijn uniform in de kleuren van de maatschappij, zwarte broek en rood hemd, hielpen mij uit de shuttle en vergezelden ons naar de incheckbalie. Het inchecken verliep snel, met uitzondering van mijn rolstoel waarrond problemen werden gemaakt. Bij de boeking was niet doorgegeven dat ik in mijn rolstoel tot bij het vliegtuig wou. Ik moest en zou in een exemplaar van Kingfis-her plaatsnemen, wat ik ten stelligste weigerde en trouwens altijd weiger. Na een ellenlange woordenwisseling kwamen we toch tot een akkoord en kon ik in mijn vertrouwd vehikel tot bij het toestel.
De piloot startte het toestel 15’ later dan voorzien en dan was het nog 35’ aanschuiven om het de lucht in te mogen. Om 11u verlieten we Mumbai, om in Bhavnagar te landen omstreeks 12u. De luchthaven is vrij klein en daardoor was de bagage vlug ter plaatse en konden we de uitgang opzoeken. We werden er opgewacht door Mr. Ashok Dhoot en Bhavani Singh, de chauffeur waar we 22 dagen zouden mee rondtrekken in Gujarat. We werden door beide heren hartelijk verwelkomd. Bhavani voerde ons naar het Nilambagh Palace Hotel, waar een welkom drink werd aangeboden. Mr. Ashok Dhoot nam hier tevens de tijd om samen met ons het programma door te nemen en alles leek OK. Het overeengekomen bedrag voor de huurwagen met chauffeur werd hem daarna overhandigd. Na deze plichtplegingen nam Mr. Ashok Dhoot van ons afscheid en wij konden aan onze rondreis in Gujarat beginnen. Voor we definitief Bhavnagar verlieten, wilden we er toch een glimp opvangen van de Takhteshwar Tempel. Het is niet echt de moeite om er naartoe te gaan, maar het is het beste dat Bhavnagar te bieden heeft.
We startten in Velavadar met het Black Buck N.P. of Velavadar Black Buck N.P. Het nationaal park ligt op 40km van Bhavnagar. We hadden er veel van verwacht, het werd min of meer een tegenvaller. De weinige dieren die we konden spotten, liepen te ver om ze op de gevoelige plaat vast te leggen. We vernamen achteraf dat je het park beter in de vroege morgen bezoekt. Later op de dag wordt het te warm en dan zoeken de dieren een schaduwrijk plekje op. Naar onze mening betaal je veel te veel roepies voor wat je er voor in de plaats krijgt. We ontwaardden blackbucks, de grootste Indische antilope met spiraal gekrulde horens die tot 70 cm lang kunnen worden, de Nilgai, pelikanen en kraanvogels o.a. de sarus kraanvogel. Na het verlaten van het nationaal park stevenden we af op Khodiyar Mata, de familiegodin van de heersers van de Bhavnagar State. De tempel ligt op 4km van Sihor en 15km van Bhavnagar. De Khodiyar Mata staat op 36 pilaren, die de mandap ondersteunen. De mandap is het centrum van de tempel waar de hoofdgod is geplaatst. De godheid van deze tempel is de voorouderlijke Godin van Bhavnagar of de Godin Khodyar Jayanthi. Khodiyar Mata is de hindoeïstische godin die aan Gadhvi verscheen in het verhaal Ramaniya rond de jaren 700 voor Christus. De tempel is voor de hindoes een bedevaartsoord. Je komt er niet in wanneer je niet deftig gekleed bent. Mijn short stoorde niet, maar Marie-Claire werd armen en benen bedekt met een geleende sari door een vriendelijke dame. Ze werd door die dame mooi omwikkeld, met de rolstoel rijden werd hierdoor een moeilijke klus.
Vanaf hier zetten we nu koers naar het 100km verder gelegen Palitana, waar we onze intrek namen in het voormalige zomerpaleis van de maharadja van Palitana, het Heritage Vijay Vilas Palace. We werden door de uitbater, één van de zonen van de maharadja, hartelijk verwelkomd. Hij hielp zelfs mijn rolstoel de trap op bij de inkom. De nostalgie druipt er hiervan af. Er hangen oude foto’s van maharadja’s, die hier in de landelijke omgeving van hun gezellig zomerpaleis kwamen genieten van de aangename sfeer onder en tussen de bomen. Hier en daar zijn renovaties uitgevoerd, maar de oorspronkelijke vorm en inhoud is bewaard gebleven. Hier heb je echt te maken met verarmde Indische adel. We verbleven er in vol pension en de voorgeschotelde maaltijden waren best te genieten. Het avondmaal en de lunch waren op de westerlingen afgestemd maar met een Indisch tintje. Het ontbijt was heel uitgebreid met toast zoveel we wilden, boter, jam, koffie of thee en eieren naar wens gebakken. Het is een prima locatie, aan iedereen aan te bevelen.
23/01 Zondag Palitana - Talaja - Gopnath 60,9 km
Vandaag werd het nogmaals vroeg opstaan, Marie-Claire wou de grootste hitte voor zijn om aan de beklimming van de 3.000 treden op de Shatrunjaya Hill te beginnen. Onderweg kwam zij bij o.a. Angar Pir, de niet te missen Adinath Tempel, het Shri Vishal museum en de Jambudweep Tempel. De Jains en de hindoes leggen het ganse traject meestal blootvoets af. Zij zijn dit wel gewoon, maar toch lijkt het een zware klus.
- De Palitana tempels worden beschouwd als de meest heilige bedevaartplaatsen voor de Jain gemeenschap. Er zijn meer dan 1.300 tempels, gelegen op de flanken van de Shatrunjaya heuvels, prachtig en uitgesneden uit wit marmer. De belangrijkste tempel op de top van de heuvel is toegewijd aan eerste tirthankar Heer Adinath(Rishabdeva). Op de top van de Shatrunjaya heuvel staat een verzameling Jain tempels, gebouwd door generaties van Jains over een periode van 900 jaar, uit de 11e eeuw. De tempels worden beheerd door de Anandji Kalyanji getrouwen van de Kasturbai Lalbhai groep. Vanaf de voet van de heuvel naar de top zijn er 3.800 oneffen stenen treden uitgehouwen om de beklimming te vergemakkelijken.
De tempels zijn stuk voor stuk prachtig en er heerst een serene sfeer. Onderweg naar de top wordt je door de pelgrims veelvuldig aangesproken en zij vinden het fijn dat je de tocht samen met hen onderneemt. Wie minder goed te been is of er tegen op ziet de vele trappen te trotseren, is het mogelijk gedragen te worden in een draagstoel of “doli”. In een stoel zit je vrij comfortabel, terwijl je op een doli in kleermakerszit moet plaatsnemen. De dragers zijn over het algemeen graatmager, het is hard labeur en zij doen dit werk dagelijks. Marie-Claire is op eigen houtje naar de top gegaan. Terwijl zij aan de beklimming bezig was, bleef ik bij de ingang wachten op haar terugkomst. In het begin werd ik lastig gevallen door opdringerige dragers, die mij ten koste van eender wat naar de top wilden dragen. Zij staakten vlug hun pogingen toen zij tot het besef kwamen, dat het niet zou lukken met de rolstoel. Ze klampten dan maar de nieuwkomers aan, in een poging met hen een deal af te sluiten. De ganse tijd dat ik er in mijn rolstoel zat te wachten, nou ja, wachten is een groot woord, was het er constant een levende drukte. Aan belangstelling voor de rolstoel en de persoon die er in zat, ontbrak het zeker niet. Ik heb mij er geen minuut verveeld. Na een 4-tal uren verscheen Marie-Claire, gezeten op een doli. De laatste loodjes in de afdaling wogen haar te zwaar. We zochten samen Bhavani op en keerden terug naar het Vijay Vilas Palace voor een degelijke lunch.
Na afrekening in het logies werd vlug geladen en vertrokken we richting Gopnath, met een stop in Talaja voor een kort bezoek aan de 2000 jaar oude boeddhistische grotten en waterputten. Ze liggen op de flank van een heuvel en zijn enkel bereikbaar via een klim over een smal zanderig pad en met trappen. De grotten zijn leeg en de waterputten hebben we zelfs niet kunnen ontwaren. In Gopnath bezochten we de Shiva Tempel, die ons niet zo speciaal leek. We bleven er dan ook niet lang en zochten onze stek voor de volgende nacht op. Bhavani stal-de de wagen op een braakliggend stuk grond en zei, hier zijn de Gopnath Bungalows. Twee jonge manspersonen kwamen op ons af en begonnen met het lossen van de wagen. Mijn rol-stoel werd als eerste ver van de wagen gezet en na onze reactie hierop werd hij prompt bij mij gebracht. Om de bungalows te bereiken, moesten we een muurtje van een baksteen dik en zeker 30cm hoog over. Dan volgde een tweede braakliggend terrein, zo kwam het ons in ieder geval over, met hier en daar een dikke laag grint met onkruid tussen. Het gaf zeker geen al te nette indruk. Marie-Claire vertrok dan op inspectie van de kamers en tenslotte namen we onze intrek in de allerlaatste. Die was ruim en daar was maar 1 opstapje om erin te komen. Het geheel stelde niet veel voor en kwam ons over als een basic overnachtingplaats. We konden op het terras achter de kamer nog wat genieten van de warmte van de namiddagzon, voor ze definitief zou onderduiken.
Het avondmaal hadden wij gevraagd tegen 19u en precies op dat uur werden we ervan verwittigd dat onze maaltijd gereed was. Met een lantaarn werd bijgelicht, want op het ganse domein brandde geen lampje, om het restaurant te bereiken. Bij de openstaande deur doken een 2-tal hoge treden op en zonder extra hulp zou ik nooit binnengeraken. Hetgeen ons voorgeschoteld werd, was niet om over naar huis te schrijven. We hebben er nog als extra een portie gestoofde groenten gevraagd. Wanneer we min of meer voldaan waren, trokken wij ons terug op de kamer en doken vrij vroeg tussen de lakens.
24/01 Maandag Gopnath - Diu 151 km
Het ontbijt namen we op het terras voor de kamer, om er op te stappen rond de klok van 8u. Onderweg hadden we een onverwachte en welkome halte. Er was een trouwpartij aan de gang in een Marwar gemeenschap. De kleurrijke taferelen werden op foto en film vastgelegd als aandenken aan deze kleurrijke bevolkingsgroep. Via Ahmedpur Mandwi, één van de mooiste stranden van Gujarat kwamen we aan in Diu.
- Het oude Diu is gekend voor zijn Portugese architectuur. Het Diu Fort werd gebouwd in
1535 en onderhouden door een Portugees garnizoen tot 1960. Er zijn drie Portugese kerken,
de St. Pauluskerk, voltooid in 1610, de enige nog in gebruik voor het oorspronkelijke doel.
De kerk van St. Franciscus van Assisi, de eerste kerk gebouwd in 1593, wordt nu gebruikt
als ziekenhuis. De St. Thomaskerk waar een museum is in ondergebracht, is tijdelijk gesloten wegens restauratiewerken Een heel oude Lord Shiva Tempel ligt op de “Gangeswar” kust.
In Diu namen we eerst de oude stad onder de loep, te beginnen met het Fort. Het is, zoals hierboven beschreven, een oud Portugees fort. Van hierop heb je een mooi uitzicht op de haven van Diu. De St. Pauls Church toegewijd aan O.L.Vr. Onbevlekt, viel de eer te beurt om als volgende te bezoeken. Het is een mooie maar sobere kerk..Jezuïten zwaaien er de plak. ’s Avonds is de kerk mooi verlicht. Bij de St. Thomas Church nu het Diu museum stonden we beneden de hoge trap voor een gesloten deur. De St. Franciscus kerk is nu een kerkhospitaal, dat we hebben gelaten voor wat het was. Er restte nog alleen de vissershaven en de vismarkt. Het eerste is een doodgewone vissershaven, de vismarkt start pas om 18u en duurt tot 19.30u. De vers aangevoerde vis wordt er massaal verhandeld. Hij wordt op verzoek gekuist en bij grotere vissen heb je de keuze tussen een ganse vis of in moten. De viswijven roepen om ter luidst om hun waar aan de man/vrouw te brengen.
Na de vismarkt lieten we ons naar het Kohinoor Hotel in Nagao Beach brengen, waar we zouden overnachten. Wij nodigden Bhavani uit om met ons mee het avondmaal te gebruiken. Eerst stelde hij zich weigerachtig op, maar stemde daarna toch toe. Het werd het visrestaurant Foodland van het Apana Hotel, Fort Road, Diu 362 520, Gujarat, India
Tel.: + 91/28-7525.3650 Fax: + 91/28-7525.2112
Website: www.apanahoteldiu.com E-mail: apanahoteldiu@yahoo.com
Om in het restaurant te komen sta je voor een hoge trap, het restaurant ligt op de eerste verdieping. Met de hulp van Bhavani en het restaurantpersoneel ben ik boven geraakt. Na een ellenlange wachttijd kwam de kelner uiteindelijk te voorschijn met onze maaltijd. Het eten was echt heel lekker en het wachten meer dan waard. Wanneer de rekening betaald was, zijn we opgestapt en naar het hotel teruggekeerd voor een verkwikkende nachtrust.
25/01 Dinsdag Diu - Somnath - Veraval - Sasan Gir 129,3 km
Het ontbijt was heerlijk, uitgebreid en goed verzorgd in het Kohinoor Hotel. Na afrekening aan de balie, stonden we om 8u paraat om te vertrekken. Een eerste stop was in het vissersdorpje Vanakbara, gelegen op een 6-tal km van Diu. Op onze wandeling langs de vissershaven en de vismarkt zie je kleurrijke taferelen en nog ambachtelijk werk. De boten worden er manueel ineen getimmerd zonder nagels of vijzen maar met houten tappen, die in vooraf geboorde gaten worden gedreven. Het hout wordt, wanneer de constructie voltooid is, met een bepaald product ingewreven om het waterdicht te maken. Dit is voornamelijk mannenwerk. De aangevoerde vis, tenminste de grote exemplaren, wordt in overdekte hallen schoongemaakt, op een kleine truck geladen en naar een grotere markt vervoerd. De kleinere vissen, garnalen, krabben en kreeften worden op de kade door echte viswijven aan de man gebracht. De vis en zeevruchten wordt vers gehouden door ze regelmatig met water te besprenkelen. Op de aangemeerde boten zie je kleinere vissoorten op koorden te drogen hangen, om ze later aan de man te kunnen brengen. De boten langs de kade worden geladen met ijs, dat in grote blokken in een molen gedropt wordt, daarin tot kleinere brokjes wordt vermalen en naar het ruim van de boten gevoerd via een transportband. Ook dit karwei is alleen voor mannen weggelegd, het is hard labeur. Als de boten met ijs geladen zijn, liggen zij gereed om het ruime sop te kiezen en terug op visvangst te vertrekken.
We zetten onze rit verder om even voor de middag in Somnath aan te komen. Bhavani reed zo dicht mogelijk bij de Somnath Jyotirlinga Tempel. De Somnath tempel is één van de 12 Jyotirlingas van Lord Shiva. Volgens de legende is Somnath zo oud als de schepping en de tempel door Soma of de Maan God zelf gebouwd. De tempel staat aan de oever van de Arabische Zee aan de westelijke uithoek van het Indiase subcontinent in de deelstaat Gujarat.
Met het fotomateriaal in de aanslag stevenden wij op de tempel af. Lang duurde het niet, eer we in aanvaring kwamen met de aanwezige veiligheidsmannen. We mochten kijken naar de tempel, maar hem zeker niet op de gevoelige plaat vastleggen. Dit verbod geldt van een afstand van een 100-tal meter van de ingang. We hebben er ons moeten bij neerleggen, er zat niets anders op. We werden met de rolstoel naar een zijingang verwezen, waar we zonder overstap het complex konden binnengaan. Voor we erin konden, moest Marie-Claire het fotomateriaal in verzekerde bewaring geven. Camera’s en GSM’s zijn in de buurt van de tempel taboe. We vonden het echt jammer dat er geen enkele foto mocht genomen worden, het is zulke prachtige tempel. Dit verbod geldt voor iedere bezoeker, zowel Indiërs als Westerlingen. Al dit mooie moeten we trachten in ons geheugen op te slaan, jammer dat niemand er kan mee van genieten. De omgeving rond de tempel moet ooit heel gezellig geweest zijn, maar is het nu niet meer, tenminste dat vonden wij.
Bij het verlaten van de Somnath tempel wilden we de Lakshmi Narayan Tempel bezoeken. Dat was verkeerd gerekend, de tempel is momenteel gesloten voor bezoekers wegens restauratiewerken. Dan maar de wagen opgezocht en tot de Gita Mandir gereden. Het werd ook een maat voor niets. We vonden de tempel niet zo bijzonder. Er restte ons nog één exemplaar in Somnath, de Suraj Mandir of de Zonnetempel. Hij dateert uit dezelfde tijd als de Somnath tempel. Met zijn verbazingwekkende architectuur met veel afbeeldingen van olifanten, leeuwen, vogels en andere dieren is de tempel een waardig symbool van het hindoeïstisch cultureel erfgoed.
Na al die culturele belevenissen werd het stilaan tijd om het binnenland en de weidse natuur in te trekken. We lieten Somnath achter ons om naar Sasan Gir af te zakken, maar niet zonder een korte stop in Veraval, een belangrijke havenstad. Wanneer je in Veraval komt, moet je zeker eens een kijkje gaan nemen in de achtergestelde wijk rond de clocktower. We werden onmiddellijk omringd door zeer arme, maar vriendelijke en nieuwsgierige mensen. Toen we het fototoestel bovenhaalden, stond iedereen te drummen om toch maar op de foto te staan. We werden door de wijk geëscorteerd door enkele jongeren, die hun buurt uiterst goed bleken te kennen. In die smalle steegjes waren koeien, geiten en honden goed vertegenwoordigd, hun uitwerpselen liggen er overal verspreid en we moesten goed opletten er niet in te rijden met de rolstoel. Het was voor ons een echte belevenis, die nog lang in ons geheugen zal gegrift blijven. Veel klagers van bij ons zouden er even moeten langs gaan, om er te merken in welke luxe we hier leven en toch klagen over hun werk en hetgeen zij nog niet hebben kunnen verwezenlijken, terwijl die mensen het moeten stellen met bijna niets. Wij vonden de wijk heel typisch, je ziet er veel armoede, vuile kinderen en je ziet er zelfs jacht maken op luizen, zeker bij vrouwen en kinderen met lange haren. Naar alle waarschijnlijkheid is ondervoeding en kindersterfte er heel gewoon. We konden er jammer genoeg niet langer vertoeven, we moesten verder om op tijd onze eindbestemming te kunnen bereiken.
Vanuit Veraval zetten we onze weg verder naar Sasan Gir, om er onze intrek te nemen in het Hotel Anil Farm House. We kwamen er pas toe rond 17.30u en konden onze intrek in de kamer nemen om 18u. Onze dag zat er stilaan op en veel konden we er niet meer uitrichten. Er restte enkel nog het avondmaal, rond 19u konden we aan tafel voor het avondmaal dat in de prijs van het logies inbegrepen was. We verbleven er in halfpension, zoals trouwens iedereen. Eenmaal onze borden leeg gegeten, trokken we ons terug op de kamer om vroeg in bed te duiken. Het zou morgen vroeg dag zijn, we moesten aan het Gir Orientation Center zijn tegen 6u.
26/01 Woensdag Sasan Gir - Junagadh 51,7 km
- Het Gir Forest National Park en het Wildlife Sanctuary of Sasan Gir is een bos en wildreservaat. Het is opgericht in 1965 en beslaat een oppervlakte van 1.412km². Ongeveer 258km² hiervan is beschermd gebied. Het is de enige habitat van de Aziatische leeuw en wordt beschouwd als één van de belangrijkste beschermde gebieden in Azië. Het ecosysteem van de Gir, met zijn gevarieerde fauna en flora, is beschermd door de inspanningen van het Forest Department. Het bosgebied van de Gir en haar leeuwen werd reeds in de vroege jaren 1900 als beschermd aangegeven door de toenmalige Nawad van de prinselijke staat Junagadh. Dit initiatief hielp het instandhouden van de leeuwenbevolking, die op een gegeven ogenblik gedaald was tot amper 15 exemplaren door het jagen voor de trofeeën.
Om klokslag 5.45u vertrok Bhavani naar het Gir Orientation Center(open 6.30 - 10u en 15 - 17u). Volgens sommige bronnen win je best info in bij het Orientation Center. Je hebt een permit nodig en die wordt daar afgeleverd. Neem zeker geen info aan van ronselaars in de omgeving van het Orientation Center. Neem een open Jeep, liefst privé en geen minibus. Met de hulp van Bhavani kon vlug een Jeep geregeld worden, kostprijs gedeelde Jeep Rs. 800 of € 13,33 De toegang tot het wildpark kostte Rs. 2.000(2 pers.) + 100(gids) + 500(foto’s). Daardoor kostte de ochtendsafari in totaal van Rs. 3.400 of € 56,67 voor ons twee. Het was zeker niet goedkoop. Je moet opletten wat de vraagprijs betreft, want er wordt met prijzen gegoocheld dat het een lieve lust is. We zijn er aangekomen rond 6.15u en het was er wachten op de opening tot iets na 6.30u. De open Jeeps stonden vertrekkens klaar op de parking. Bij het vertrek was het nog behoorlijk koud en zonder fleece zou het, zeker in de vroege uren, bibberen en beven geweest zijn in de open Jeep. Het was uitkijken om zoveel mogelijk dieren te kunnen spotten. We hadden een gids mee, maar die zat meer te dutten dan dat hij moeite deed om dieren te ontwaren. We spotten zelf vrij vlug enkele mooie parkieten en gespikkelde dam-herten(Indische gazelle), maar daar bleef het bij. Plots werden we opgetrommeld om naar een bepaal-de plek te rijden. Er zou een leeuwin gesignaleerd zijn en inderdraad, midden op het bospad lag een leeuwin languit te genieten. De huid van de Aziatische leeuw is lichter van kleur dan zijn Afrikaanse collega en komt enkel in dit park voor. Enkele rangers gingen, gewapend met een stok, in de richting van de leeuwin, die nonchalant bleef genieten van haar rust in de zon. Wij mochten de Jeep niet verlaten, terwijl de rangers er zomaar naartoe stapten. Zij kennen uiteraard de dieren en hun gedrag en wij niet. Veel dieren hebben we er niet gespot, de Aziatische leeuw hadden we toch zeker gezien en een pracht exemplaar van een sambarhert. Andere dieren zoals het luipaard, de wilde beer, de chincara, de chowsinghai (antilope met 4 hoorns), de blackbuck en het pangolin(schubdier) hebben we niet kunnen spotten. Van de 300 vogelsoorten merkten we er enkele in de struiken en aan de poelen. In het park leven de Maldhari’s, nomaden die aan landbouw doen.
Rond 10u waren we terug in het hotel, waar een uitgebreid ontbijt op ons wachtte. Tegen 11.30u konden we vertrekken, om in Junagadh aan te komen rond 13.30u. Junagadh is een mooie maar vrij vuile stad met verweerde oude gebouwen, overal in de stad kom je vuilnis, koeien en hun drek en varkens tegen. Het is geen al te grote stad met overvolle marktjes, kronkelende nauwe straatjes met monumenten, waarvan de oudste getuigen van een bloeiend verleden. Bij aankomst in Junagadh zochten we eerst naar geschikt logies. Het viel tegen, alle hotels waren volgeboekt. Er restte enkel het Leo Resorts, een lawaaierig en uitgeleefd logies. Na intrek in het hotel gingen we in Junagadh op stap. Bhavani bracht ons met de wagen tot in het complex van het Upperkot Fort. Upperkot is een opmerkelijk fort gelegen in het midden van de stad op een kleine heuvel. Oorspronkelijk werd het gebouwd in 319 voor Christus en werd herontdekt in 976 AD. Het fort werd meerdere keren aangevallen. De citadel heeft een enorme poort en is omsloten door hoge muren van 20m. Het fort zelf is niet zo speciaal. Adi Kadi Vav en Nayghan Kuvo zijn op het domein van het fort gelegen. De Khapra Kodia Caves en de Baupyana Caves zijn boeddhistische grotten en ook op het domein van het fort te vinden. De Jama Masjid staat op hetzelfde domein en is te bezoeken. Het is een lege ruimte ondersteund door een massa pilaren, zonder veel versieringen. Bij de ingang is een hoge trap. Terug in de stad lieten we ons naar Mahabat Maqbara voeren. Het gebouw is niet te bezoeken, maar een fotostop is wel een must in Junagadh. Nu was het voor ons genoeg voor vandaag en we lieten ons door Bhavani ergens in het centrum droppen om nog van deze prachtige oude binnenstad met zijn oude gebouwen te genieten. Bij valavond keerden we terug naar het hotel voor het avondmaal in het restaurant, waarna we de kamer opzochten en aan een verkwikkende rust begonnen.
27/01 Donderdag Junagadh
Vermits het hotel vrij uitgeleefd en lawaaierig is en het restaurant op ons geen al te beste indruk naliet, hadden we niet veel zin er nog een volgende nacht te verblijven. Het probleem was gisteren, dat de betere hotels in de stad volgeboekt waren. We hadden weinig andere keuze. Het ontbijt hadden we in roomservice genuttigd en om 7.30u konden we het hotel verlaten met als doel het beginpunt voor de beklimming van de Mount Ginar(1.117m). 10.000 treden moet je overwinnen om de absolute top te bereiken. Op de heuvels liggen 866 hindoe en Jaintempels en kloosters. Het vertrekpunt is aan Damodar Kund, de totale duur van de beklimming is 6 tot 7u wanneer je het te voet aflegt. De eerste beklimming neemt 2.30u in beslag, dan ga je een stuk naar beneden en dan is het nog 30’ en je bent op de absolute top.
De eerste groep Jain tempels zijn de mooiste, je moet naar binnen gaan, maar je mag geen foto’s nemen en ze liggen op 600m na 4.000 treden. De mogelijkheid bestaat je tot op de top te laten dragen in een doli, prijs Rs. 6.000 of € 100. Marie-Claire is niet aan de treden begonnen. Met de vermoeidheid nog in de benen van de beklimming van de Shatrunjaya Hill heeft zij van bij de start een doli genomen. Zij moest zich eerst laten wegen en pas daarna kreeg zij te horen hoeveel ze moest betalen. Rs. 2.350 of € 39 om tot op 4.000 treden gedragen te worden in een doli. Je betaalt per kilogram. Tijdens de klim stapte zij regelmatig van de doli, liet de dragers enkele minuten op adem komen en ging op eigen houtje en eindje te voet verder. Tijdens de beklimming kom je voorbij de Neminath Tempel en de Amba Tempel. Op de route liggen ook de Bhavnath Tempel, Mallinath Mandir de Rishbdeo, Mervaksi, Panchbhai en Parshwanath.
Terwijl Marie-Claire zich liet naar boven dragen en toch enkele uren zou onderweg zijn, maakte ik van de gelegenheid gebruik om met Bhavani op zoek te gaan naar ander logies. Ik liet hem stoppen bij het Hotel The Lotus, dat gisteren volgeboekt was. We hadden er nu meer geluk, er was een ruime kamer vrij op de eerste verdieping. Met de lift ben ik ze zelf gaan inspecteren en het was OK. Er was maar één probleem, de breedte van de badkamerdeur. Het personeel bezorgde vlug een plastieken stoel en voor mij was het dik in orde. Het hotel en de kamer was heel wat beter en properder dan in Leo Resorts. De man achter de balie wou mij eerst niet laten vertrekken, tot ik het volle bedrag voor de kamer met hem vereffend had. We keerden daarna naar het vertrekpunt van de lastige pelgrimstocht naar de top terug. Toen Marie-Claire verscheen na de lange tocht naar de top, leek zij gebroken en uitgeput en liet zich heel gewillig de benen masseren. Zij leek tevreden met wat ik in de tussentijd gepresteerd had. Het werd nu stilaan tijd voor de lunch, we kochten enkele bananen, druiven en wat koekjes en we konden er weeral tegen. Voor we deze wijk verlieten stopten we nog bij Ashoka’s Mayor Rock Edict, gelegen aan de voet van de Mnt. Ginar. Marie-Claire is het weer eens alleen gaan bezoeken. Een hoge trap was het obstakel, maar volgens haar heb ik niet veel gemist. We keerden terug naar Leo Resorts, vroegen er de rekening, vereffende die, laden de wagen en weg waren wij.
Bhavani bracht ons nu bij het Darbar Hall museum. Het bevat een interessante collectie wapens, tronen, zilveren voorwerpen, kostuums, schilderijen, wandtapijten en draagstoelen. Het is gelegen in het koninklijk paleis, vlakbij de ingang van het fort. Met de hulp van andere bezoekers ben ik in het museum gedragen(2 hoge trappen) en ik heb het volledig kunnen bezoeken. Hier en daar doken er nog enkele treden op, maar er werd overal prompt hulp geboden. Het is een pracht van een museum en een must in Junagadh. Bij het buitenkomen wandelden we nog wat rond in de buurt, om de dag te beëindigen bij de Shree Shwaminarayan Tempel. De tempel behoort toe aan de Patelgemeenschap, een aparte groep binnen de hindoegemeenschap. Het zijn voor het merendeel rijkere Indiërs die in de diamantwereld gekend zijn. Het is een mooie hoge tempel en het plein waar hij zich bevindt en de gebouwen die zich op het plein bevinden, zijn kraaknet. Het is een groot contrast met de rest van de stad. We lieten ons terug naar het hotel brengen voor een opfrisbeurt en vroegen Bhavani om ons op te pikken voor het avondmaal, waarvoor we het restaurant Rahjbhog van het Hotel Indralok hadden uitgekozen. De gegevens van het hotel:
Hotel Indralok
Station Road, near Majewadi Gate, Junagadh 362 001
Tel.: + 91/28-5265.8511 Fax: + 91/28-5265.8515
Website: www.hotelindralok.com E-mail: hotelindralok@hotmail.com
Het restaurant is kraaknet, maar oogt heel koel. We waren er omzeggens de enige gasten. De keuken levert goed werk, maar je moet er, zoals trouwens overal in Gujarat, heel goed bij vragen “no chili and no pepper please” en dan komt het misschien goed, tenzij je niet verveelt zit met het pikant tintje. In ieder geval het heeft ons gesmaakt en het was niet duur.
28/01 Vrijdag Junagadh - Gondal - Porbandar - Dwarka 311,6 km
Vermits we vandaag heel wat kilometer te verwerken hadden, zijn we reeds om 7.45u in Junagadh vertrokken, om een goed uur later in Gondal aan te komen. Het is een historisch stadje met onder meer het Navlakha paleis(1740), het oudste nog bestaande paleis in Gondal. Het heeft legendarische stenen beelden met prachtige “jharokhas”(balkons), een fantastische binnenkoer met pilaren, fijn gesneden bogen en een unieke wenteltrap. Marie-Claire is weer eens alleen moeten gaan, de treden hielden mij tegen en er was niemand in de buurt om hulp te bieden. De Bhuvaneshwari Tempel was de volgende in het rijtje. Hij is rolstoeltoegankelijk maar niet zo speciaal. We gingen verder naar het Huzoor Palace, de huidige koninklijke residentie, waarvan één vleugel is geopend voor het publiek. Het is bekend als het Orchard Paleis vanwege de enorme omgeving van fruitboomgaarden. De kamer met miniaturen is een prachtige woonkamer met een collectie miniatuurschilderijen en antiek meubilair. Er is een treinwagon te bezichtigen voor het publiek, die ooit deel uitmaakte van de Gondal Royal Railway en waarmee de maharadja zijn treinreizen ondernam. De koninklijke garages met old timers hebben een uitgebreide collectie “vintage” en klassieke auto’s, waarvoor ze over gans de wereld vermaard waren. Alle voertuigen staan in verzekerde bewaring achter geslo-ten garagepoorten. Alle voertuigen zijn nog rijklaar. Het Riverside paleis is nu deels hotel en behoort tot dezelfde maharadja. Een overnachting kost er Rs. 3.000 of € 50,00 in vol pension. Er zijn 3 heel ruime kamers met brede deuren op het gelijkvloers en 4 op de 1e verdieping. De Swaninarayan Tempel was de laatste in de rij in Gondal. Het is een prachtige witte tempel. Om die te betreden sta je voor een hoge trap, je kunt rond de tempel op de begane grond en trachten hem zo te bewonderen. De ganse tempel is opgebouwd in wit marmer, met fijne hindoeïstische sculpturen. Het complex behoort ook tot de Patelgemeenschap zoals trouwens alle Saminarayan tempels in de wereld..
Van Gondal ging het naar Porbandar, geboorteplaats van Mahatma Gandhi.
- Mahatma Ghandi werd 2 oktober 1869 in Porbandar geboren en stamt uit een zeer rijke familie.
Zijn vader was minister in Porbandar, zijn moeder was extreem religieus. Ze at niet als de zon niet
scheen.
- Ghandi trouwde toen hij 13 was met Kasturba, die ook 13 was. Op zijn 18e ging hij rechten studeren in Engeland. Later ging hij naar Zuid-Afrika en kreeg er de functie van raadsman. Hij bleef 21 jaar in Zuid-Afrika. In 1906 sprak Ghandi in The Empire Theater in Johannesburg tot een menigte op 11 september, waar hij een campagne oprichtte van geweldloos verzet.
- Onafhankelijkheid van India: Als de 2e wereldoorlog uitbreekt, vraagt Ghandi aan de Britten wat het doel is van de oorlog en wat de gevolgen zijn voor India. Zij geven hierop geen antwoord en besluiten geen steun te geven. In 1944 wordt Ghandi opgesloten. Twee jaar later wordt hij vrijgelaten.
- In 1946 wees Gandhi de voorstellen van de Britse regering af, omdat hij de Moslimliga wantrouwde
en de verdeling van India in moslim- en hindoestaten afwees.dit was één van de weinige keren dat het
Congres zijn advies niet volgde en het voorstel aannam. Het Congres wilde niet alleen zo snel mogelijk de macht overnemen van de Britten, maar voelde er weinig voor om een coalitie te vormen met de Moslimliga. Na veel overleg gaf Gandhi uiteindelijk toestemming het land te verdelen.
17.10u: Gandhi was te laat voor zijn dagelijks gebed. Abha en Manu, achternichten van Gandhi,
vergezelden hem naar zijn gebedsruimte. Nathuram Godse, de moordenaar van Gandhi, was zenuwachtig. Godse kwam dichterbij en nam zijn pistool uit zijn jas. Manu had alles gezien en plaatste zich voor Gandhi. Dit hielp niet, want Godse trok Manu weg en schoot drie maal in Gandhi’s borstkas.
Het enige wat hij kon roepen was “Hai Ram”, wat wil zeggen “O God”. Om 17.17u lag Gandhi
dood op de grond.
Porbandar wortdt ook de “ Witte Stad” genoemd omwille van de witte lokale bouwstenen, die gebruikt werden voor de meeste gebouwen. De stad ligt aan de westkust van India en was daarom een belangrijk handelscentrum in de Mughal periode. Het meest fascinerende aspect van het Porbandar toerisme zijn de architectonisch indrukwekkende gebouwen van de stad. De stad is bezaaid met tal van religieuze en openbare gebouwen, met uitzicht op het rustige water van de zee.
De meest toeristische attractie in de stad is de Kirti Mandir, het geboortehuis van Mohandas Karamchand Gandhi. Hij werd hier geboren in het jaar 1869. De plaats wordt door duizenden per jaar bezocht. Je ziet er de gewezen residentie van Mahatma en zijn vrouw Kasturba. Kirti Mandir herbergt ook een Ghandiaanse bibliotheek en een gebedshal. Van Kirti Mandir stapten wij te voet naar het waterfront om er de Sudama Tempel te bezoeken. Wij vonden de niet zo bijzonder en zijn er zelfs niet binnen geweest, maar hij is volledig vlak. Sartanji Choro was de laatste stop in Porbandar. Het was een zomerpaviljoen, gebouwd door Rana Sartanji in Rajput stijl. Het is een drie verdiepingen tellend paviljoen in het centrum van de tuin. De vier zijden hebben afbeeldingen, die verwijzen naar de vier seizoenen. De pilaren met afbeeldingen van muzikanten, de rijkelijk gesculpteerde gewelven en een koepel op de top geven enig idee van de pracht en praal van ver vervlogen tijden. Wij zijn er niet in geweest, het buitenzicht volstond voor ons.
We verlieten nu Porbandar om via een mooie kustweg de eindbestemming voor vandaag, Dwarka te bereiken. We namen onze intrek in het Dwarka Residency Hotel. Een opfrisbeurt was welkom, waarna we het restaurant van het hotel, Charmi Restaurant, opzochten. De geserveerde maaltijd was echt niet lekker, ik gaf het mijne terug en kreeg zelfs niets meer in de plaats. Ik moest het maar stellen zonder eten, het is goed voor de lijn maar niet voor iedere dag. Na afrekening in het restaurant trokken we ons terug op de kamer, doken onder de douche en daarna het bed in.
29/01 Zaterdag Dwarka - Beyt Dwarka - Jamnagar 153 km
- Dwarka is gelegen in het district Jamnagar. Het is één van de oudste steden van India en huisvest de beroemde Dwarkadesh Tempel, de Jagat Mandir of “de tempel van de wereld” die 2500 jaar geleden werd gebouwd door één van de achterkleinkinderen van Krishna. De tempel is één van de meest bezochte tempels van de hindoes.
De torenspits van de tempel is ongeveer 170m hoog. De vlag op de top van het heiligdom is het symbool van Lord Krishna en drie maal per dag wordt door bevoorrechte personen een andere vlag opgehangen. De tempel telt vijf verdiepingen en staat op 60 pilaren. Voor je de tempel kunt betreden, moet je fotomateriaal en GSM in verzekerde bewaring geven. Het maken van foto’s is ten strengste verboden. Bij het inleveren van je fotomateriaal blijft het niet, je wordt ook nog grondig gefouilleerd eer je erin mag. Toen we net in het complex waren, kregen we het gezelschap van een jongeheer, een brahman, die ons rondleidde en een degelijke uitleg gaf over de tempel en de rituelen die er dagelijks plaatsvinden. De tempel is zo prachtig, het is echt jammer dat er geen foto’s mogen genomen worden. Van buiten af is het moeilijk om hem op de gevoelige plaat vast te leggen. Wanneer het ganse complex bezocht was, zochten wij de auto op om naar een volgende locatie te rijden, de Rukmini Devi Tempel. De tempel ligt op een 2-tal kilometer ten noorden van Dwarka. De Rukmini Tempel is één van de meest populaire tempels in Dwarka na de Dwarkadesh Tempel. Hij is op zodanige wijze gebouwd, dat het een levend voorbeeld is op architectonisch gebied. Rukmini was de vrouw van Bhagwan Krishna. Op de muren van de tempel is het verhaal uitgebeeld over de tijd die Lord Krishna en Rukmini Devi samen doorbrachten. Hier gelden dezelfde regels als bij de Dwarkadhesh Tempel, alleen het buitenzicht mag gefotografeerd worden. Dwarka is een vrij vuile stad, overal zie je vuilnis langs de kant van de weg en de koeiendrek nog niet vergeten, die alom opduikt.
We waren reeds op de goede weg om de haven van Okha te bereiken, op 30km van Dwarka. De haven bereik je via een houten platform, waar op het eindpunt de ferry ligt aangemeerd. Een grote menigte stond te drummen om toch als eerste op de ferry te kunnen stappen. In zulke situaties is een rolstoel een ware handicap. Niemand bekommerde zich om mij, tot Marie-Claire haar stoute schoenen, figuurlijk, aantrok en de omstaanders hun hulp inriep. Om aan de boten te komen, moet je een 12-tal treden naar beneden. Om in de boot te stappen, heb je een overstap van 50cm. De boten worden allen tot zinkens toe volgestouwd en pas als hij overvol is, wordt de overtocht naar Beyt Dwarka aangevat. Aan de overzijde is het net hetzelfde qua trappen en zonder hulp kon ik de boot niet verlaten. Deze plaats staat bekend als de geboorteplaats van Lord Krishna. De Krishna Tempel wordt omringd door meerdere kleinere tempels opgedragen aan Shiva, Vishnoe, Hanuman en Devi. Er heerst een gezellige sfeer op het laatste stukje weg naar de tempel, waar veel kraampjes met allerlei kitscherige prularia te vinden zijn. De tempel is met een rolstoel niet te doen, de gangen zijn er te smal. Na een kort bezoek aan het heiligdom vatten wij de terugtocht aan. Het werd weer hetzelfde gedrum als bij het heengaan, maar nu riepen we vlugger de hulp in van medereizigers.
Terug aan wal stapten we de wagen in en vatten de terugtocht naar Dwarka aan. We lasten nog een korte stop in bij het Gomati village, om de Gomati Talav en de Gomati Mandir met een 6e eeuws schrijn van Lord Krishna te bezoeken, gelegen tussen Beyt Dwarka en Dwarka. Wij vonden het maar zozo en stapten er vlug op om verder te rijden naar de Nageshwar of Nagnath Tempel, gelegen tussen Gomati Dwarka en Beyt Dwarka. De Jyotirlinga, of Lingam van het licht die verankerd is in de tempel, staat bekend als Nageshwar Mahadev en trekt duizenden pelgrims per jaar. De tempel bevat 12 Jyotirlingas en een Shiva beeld van 26m hoog, dat apart en in open lucht staat te schitteren in de zon. Er zijn 12 traditionele Jyotirlinga heiligdommen in India. Terug in Dwarka wandelden we nog enige tijd door de smalle straatjes om de sfeer op te snuiven, maar veel sfeer was er nu niet meer. De omgeving van de tempel lag er verlaten bij, hij was gesloten rond 12u en zou pas terug opengaan rond 16.30u. Het wordt in deze buurt pas terug gezellig, wanneer de massa pelgrims in het straat-beeld verschijnen. We namen de benen in Dwarka en zetten koers naar Jamnagar, die het Pa-rijs van India wordt genoemd. Bij aankomst om 18.20u namen we onze intrek in het Presi-dent Hotel in het centrum van de stad. Na installatie op de kamer begaven we ons naar het restaurant van het hotel voor het avondmaal. Het was lekker en verzorgd, maar nogal prijzig.
30/01 Zondag Jamnagar - Bhuj via Morbi 274 km
Om precies 8u verlieten wij het hotel om in de omgeving enkele Jain tempels te gaan bezoeken. Er zijn twee tempels in één complex verweven Raisi Shah(1564) en Vardha-man(1612). Ik moest het houden bij het buitenzicht, de trappen bij beide ingangen hielden mij nogmaals tegen. Ik genoot van het leven rond de tempels, terwijl Marie-Claire de tempels bezocht. Plots merkte ik een met zilver beslagen kar, getrokken door twee graatmagere ossen. Het prachtig versierde span verliet de binnenkoer van de tempel en vervoegde enkele andere mooi versierde karren op straat. We zijn nogal nieuwsgierig van aard en wilden weten wat er precies gaande was. We vernamen van de toeschouwers dat er een wijding van twee vrouwen tot non zou plaatsvinden, gevolgd door een processie. We bleven tussen de aanzwellende menigte staan en wachtten geduldig op wat komen zou. Ons geduld werd na lang wachten beloond. De processie startte, voorafgegaan door een groep trommelaars, die op hun trommen sloegen alsof hun leven er van af hing. Sommigen van het primitieve orkest hadden oordopjes in hun oren, om het felle geluid een beetje te dempen. Er werd gezongen en gedanst en tussendoor werd er met vele roepies gegoocheld, waarschijnlijk door diepgelovige Jains. Het was in ieder geval de moeite om te blijven staan, wij hebben er van genoten. Mooie liedjes duren nu eenmaal nooit lang en wij konden jammer genoeg niet langer blijven. Voor het weinige dat we van Jamnagar te zien kregen, kwam de stad bij ons over als minder vuil dan sommige andere grote steden in India. Ze telt 2 miljoen inwoners, naar Indiase normen een vrij kleine stad. Jamnagar is de belangrijkste prinselijke staat van Saurashtra met prachtige paleizen en fonteinen.
We zochten Bhavani op en reden met hem naar de Bala Hanuman Tempel, toegewijd aan Lord Ram. Reeds 47 jaar hoor je er zonder onderbreken de chanten gezongen “Sri Rama, Jai Rama, Jai Jai Rama”. Deze tempel ligt aan de boorden van het Jamsarovarmeer. Op zich is hij niet zo speciaal, alleen de gezangen zijn niet gewoon. Bhavani wist niets af van het bestaan van die gezangen. Het Lakhota Paleis gelegen in het midden van het meer, konden we niet bezoeken. Het is momenteel voor het publiek gesloten wegens grootse restauratiewerken. We verlieten nu stilaan Jamnagar en wilden het Vogelreservaat Khijadiya bezoeken, maar de toegangsprijs tot het vogelpark was ons te duur. Je kunt er met eigen vervoer doorheen rijden. Het ligt op een 12-tal kilometer van Jamnagar. Het Bird Sanctuary is verdeeld in twee delen, Dhunvav en Jambuda. Het is een moerasgebied met zeewater aan de ene kant en zoetwater aan de andere kant. Er zijn 5 “watch towers” voor “bird watching”. Meerdere vogelsoorten o.a. Siberische migratievogels hebben er hun vaste of tijdelijke stek. Volgens Bhavani was het zinloos om het park te bezoeken en waren het weggegooide roepies. De meeste vogels zouden te ver van de weg zitten om ze goed te kunnen spotten.
We zetten nu koers naar Morbi, de hoofdstad van het Kachchh district en een doorgangsstad op weg naar Bhuj. Morbi is gelegen aan de oevers van de Machchu rivier. Een mooi paleis siert de omgeving van de markt. Na een blitzbezoek aan de stad stevenden we af op het einddoel voor vandaag Bhuj. Onderweg kwamen we Rabari’s tegen, dit zijn half nomaden en leven hoofdzakelijk in Rajastan en Gujarat. Heel hun hebben en houden op enkele kamelen gestapeld, trokken zij verder. Zij houden er niet van gefotografeerd te worden en de kans is groot dat je met stenen bekogeld wordt. Omsteeks 18.15u waren we in Bhuj en we wilden overnachten in het Ilark Hotel. We hadden er brute pech, het hotel was vandaag volgeboekt. Er restte ons nog enkel het Prince Hotel, dat schuin tegenover het Ilark Hotel gelegen is. Hier hadden we meer geluk en het inchecken verliep vlot. Na installatie op de kamer, begaven we ons naar het restaurant van het hotel voor het avondmaal. Wat we op ons bord kregen, was niet om over naar huis te schrijven en daarbij niet goedkoop. In de mate van het mogelijke zouden we hier geen tweede nacht blijven. Het hotel is uitgeleefd en duur, zo is het ook gesteld met het ontbijt. Een ontbijt met koffie of thee, toast, boter, jam en eieren kostte Rs. 250 of € 4,17 p/p, wat wij nogal prijzig vonden voor het aanbod.
31/01 Maandag Bhuj - Anjar - Bhuj 45,5 km enkele rit
We genoten op de kamer van een sober ontbijt zonder jam, boter, eieren en koffie of thee en konden het hotel verlaten om 8u. Voor we uit Bhuj vertrokken, trachtten we in het Ilark Hotel een kamer te reserveren voor de volgende nacht en voor twee dagen later, bij terugkomst uit de Kachch. We hadden geluk, er was een kamer vrij voor de dagen die wij er wilden overnachten. Dit hotel ligt schuin tegenover het Prince Hotel en het wisselen duurde daardoor niet lang. Marie-Claire rekende af in het ene en deponeerde de bagage op de kamer in het nieuwe logies. Wanneer dit alles achter de rug was, konden we eindelijk vertrekken naar de wekelijkse maandagmarkt in Anjar. Het is nog een vrij typische en kleurrijke markt, waar je de minderheden in fraaie kledij kunt bewonderen. Wij konden plaatjes schieten van Rabari, Ahir en Marwari mannen en vrouwen. De meeste mannen laten zich gewillig fotograferen, met de vrouwen is het dikwijls andere koek. Op het ogenblik dat je wil afklikken, hebben zij het meestal in het snuitje en keren hun hoofd. Wij waren bij het begin een beetje ontgoocheld, omdat we bijna geen minderheden opmerkten. Hoe dichter de klok het middaguur naderde, hoe meer minderheden op het toneel verschenen. Het is goed om weten, ga niet te vroeg naar de markt in Anjar, het heeft weinig zin als je minderheden wil zien. Op de markt sloegen we onze voorraad bananen in, we hadden nu voldoende voorraad voor een goedkope lunch. Even na de middag keerden we naar Bhuj terug en begonnen er de sightseeing.
- Op 26 januari 2001 deed zich in de omgeving van Bhuj een zware aardbeving voor met een kracht van 7,6 op de schaal van Richter. Het epicentrum lag op enkele kilometer van Bhuj en ze eiste 20.000 doden en 167.000 gewonden, terwijl er 400.000 huizen werden verwoest. Hier en daar merk je nog resten van de grote aardschok, die 2 minuten duurde. 21 districten werden getroffen en 600.000 mensen waren dakloos.
We startten in Bhuj met een prachtige nieuwe tempel, de Swaminarayan Tempel. Men is begonnen met de bouw in 2001, na de aardbeving en was pas voltooid in 2010.Hij is volledig in witte marmer opgetrokkenen de wanden en de pilaren zijn fijn gesculpteerd. Met veel engelengeduld is het marmer met fijne beiteltjes uitgekapt en daarna fijn geschuurd en gepolijst. Het geheel is gefinancierd door de Patel groep, een groep rijke hindoes. De Patels waren prominente boeren, oorspronkelijk behorend tot de Shudra kaste, landbewerkers. Het complex kan je in zonder oneffenheden. Net voor de tempel is een hoge trap, maar er is in een lift voorzien voor minder mobiele mannen, vrouwen zijn er niet toegelaten. Marie-Claire moest de rolstoel uit handen geven aan een jonge man, die van een oudere de opdracht kreeg mij naar de lift en tot in de tempel te vergezellen. Marie-Claire kon de trap gebruiken, maar moest er wachten tot bepaalde rituelen voorbij waren. Vanaf dat ogenblik mochten we samen de tempel bezoeken, hier werd ook weer onderscheid gemaakt. Vrouwen mogen een bepaald gedeelte niet betreden, zij moeten achter een afsluiting de rondleiding maken. In ieder geval is het een pracht van een tempel. Bhavani stelde voor nu eerst naar Bhujaodi te rijden, gelegen op 10km van Bhuj. Het is een dorp van wevers, zij weven sjaals en dekens en leven in ronde bhungas. We kregen weinig weefgetouwen te zien, het zijn voornamelijk shops. Nadien merkten we borduurwerk met spiegeltjes.
We vervolgden onze citytour in Bhuj en stopten bij het Fort, waarin het Aina Mahal museum(paleis), Prag Mahal en het Darbargadh Palace gelegen zijn. Het ganse complex heeft zwaar te lijden gehad onder de aardbeving van 2001. Overal zie je nog gescheurde gevels, brokstukken liggen nog overal verspreid. Het geld ontbreekt om de restauratie aan te vatten, sponsors worden weinig gevonden. Enkele Fransen wilden de zware taak op zich nemen, maar haakten tenslotte af. Twee delen van het fort zijn momenteel voor het publiek opengesteld, het Prag Mahal met een mooi interieur en het Aina Mahal museum met veel Belgisch spiegelglas. Van het Darbargadh Palace mag je enkel het buitenzicht aanschouwen. Er is gevaar voor instortingen. Het complex is mooi en moet voor de aardschok prachtig geweest zijn. Zaterdag is het gesloten. We verlieten het fort om het Kachchh museum of Kutch museum te gaan bezoeken. Het is één van de beroemde toeristische attracties in Bhuj. Het is neergepoot tijdens de Britse overheersing. Het Kachchh museum stelt een brede waaier tentoon, archeologische vondsten, foto’s, textiel, wapens, muziekinstrumenten en opgezette dieren. Het is een bezoek meer dan waard, met wat geluk krijg je een deskundige uiteenzetting van de bewaker van het museum. We keerden na het museumbezoek naar de omgeving van het fort terug, om de wirwar van smalle straatjes in de oude stad te verkennen. Het is er gezellig, alleen jammer dat er zoveel moto’s doorsnoeven. Dit komt de buurt niet ten goede. We bleven er rondhangen tot het tijd werd om de hotelkamer op te zoeken. Het avondmaal gebruikten we in het restaurant van het hotel. Het was lekker, niet spicy, geen te lange wachttijd en niet duur. Meer moet het voor ons niet zijn. Na de maalijd werd het bedtijd.
01/02 Dinsdag Bhuj - Kachchh - Shaam-e-Sharhad Village Resort
- De White Rann of Grote Rann van de Kutch, samen met de Little Rann en de Banni graslanden aan de zuidkant zijn gelegen in het district Kutch en beslaan een oppervlakte van 30.000 km² tussen de Golf van Kutch en de monding van de Indus rivier in zuiden van Pakistan. Het moeras is toegankelijk vanuit het dorp Kharaghoda in het Surendranagar District.
De Rann is de enige plaats in India en Pakistan waar flamingo’s komen om te broeden. De Little Rann is bekend voor zijn Indian Wild Ass Santuary, waar de laatste wilde ezels nog overleven. Andere zoogdieren in het gebied zijn de Indische wolf, de woestijnvos, de jakhals, de chinkara(gazelle), de nilgai en de blackbuck. De moerassen zijn ook een rustplaats voor trekvogels en zijn de thuisbasis van meer dan 200 vogelsoorten waaronder de kleine florican en de houbara trap.
Om 8.15u lieten wij Bhuj achter ons voor een tweetal dagen. Voor we uit Bhuj wegreden, zocht Bhavani het politiekantoor op, om er te vragen waar nu de permits voor de Kachchh werden uitgereikt. Het is altijd in de stad geweest, maar het is sinds begin dit jaar veranderd. Nu kan je de permit opvragen bij de politiepost even voorbij Bhirandjiyara, waar je ook de toegang tot de Kachchh dient te betalen. Met deze info in het achterhoofd konden we op weg, om een eerste stop in te lassen na 20km in Dhori. Dit is een metaalbewerkersdorp, maar we hebben er geen metaal zien bewerken. Waarschijnlijk kent Bhavani niet voldoende de streek om ons op de exacte plaats te brengen. We zochten nu in het dorp Sumeraser het sociaal netwerk van een Amerikaanse vrouw op, het Kala Raksha Vidhyalaya, een Institute of Design for Traditional Artisans. Het is een coöperatieve, die de plaatselijke bevolking ondersteunt in het maken en bijeenbrengen van handwerk uit textiel. Op deze manier wordt getracht deze huishandenarbeid in de Kachchh in stand te houden en voor het nageslacht te bewaren. Kala Raksha is een NGO die op artisanaal vlak werkt sedert 1993. We verlieten Sumeraser om verder te rijden tot Bhirandiyara. Hier leven Meghwals, die leven van de opbrengst van hun borduurwerk. Het is een vrij typisch dorp, maar in onze ogen nogal toeristisch. Veel zagen we er niet borduren, in hoofdzaak zijn zij ingesteld op de verkoop. Een vrouw was bezig met borduuwerk, toen wij bij haar een kijkje gingen nemen, stopte zij en spreidde haar waren uit in de hoop iets aan ons te kunnen verlappen.
We zochten terug de grote baan op, om halt te houden bij de politiepost om de toegang te betalen en de permit af te halen. Van de politiepost reden we verder naar Ludiya. Deze kleine gemeenschap zijn Meghwals. Zij wonen in fraai gekleurde bhunga’s en de vrouwen dragen kleurrijke kledij. Zij voorzien in hun levensonderhoud door het maken van borduurwerk ingelegd met spiegeltjes. Alle vrouwen doen alle moeite van de wereld om hun handwerk aan de man te brengen. Wij vonden het dorp mooi maar vrij nieuwgebouwd, we schoten er enkele prachtige kiekjes. In Khavda wonen Jaths, zij leven van de opbrengst van het pottenbakken. Van het pottenbakken hebben we niet veel kunnen meedragen. De productie was die dag al gestopt. In Khavda leven ook Kathri’s, die aan blockprinting doen. We konden er op privébezoek bij een familie en dat was onvergetelijk. Zij waren heel vriendelijk en onmiddellijk in de weer om thee te zetten. Een kop thee konden we moeilijk weigeren. We zetten onze dagtrip verder, om bij de Kalo Dungar of zwarte berg uit te komen. Het is het hoogste punt van de Kachchh in het hart van de Rann met de Dattatreya Tempel op het eindpunt aan het panoramisch uitzicht. Het uitzicht bereik je via een pad en twee hoge trappen. De tempel stelt niet veel voor en is onooglijk klein. Marie-Claire is er met Bhavani naartoe gegaan. Het zou met de rolstoel niet gelukt hebben. Net voor de top van de berg is een klein legerkamp gevestigd. We bevonden ons hier dicht bij de grens met Pakistan.
Terug in de vallei stevenden we af op Cherkol, waar een kleine Jath minderheid leeft diep in de Rann. Het is een kleine moslim gemeenschap met zeer arme mensen. Zij kunnen in hun onderhoud min of meer voorzien door het maken van houtskool. Zij hebben een hekel aan fototoestellen, zeker de vrouwen. De mannen mag je dan wel fotograferen, maar zijn niet kleurrijk uitgedost. De vrouwen willen het niet en mogen het ook niet van de mannen. Zij dragen wel kleurrijke kledij en hebben grote neusringen in, die worden omhoog gehouden met een lint dat achteraan op de rug is vastgemaakt. Marie-Claire ging in het dorp op verkenning en kreeg de ganse tijd het oplettend gezelschap van een stel jonge snaken, die luidkeels riepen als zij de camera even oprichtte. Op geen enkel moment zag zij maar één mogelijkheid om een foto te schieten. De laatste stop voor vandaag was in de nederzetting Bhagadiya. Ook dit is een Jath minderheid. Zij leven en wonen op dezelfde manier als in Cherkol. De vrouwen willen of mogen ook niet gefotografeerd worden. Foto’s van kinderen, zelfs van de meisjes tot een jaar of tien, worden geduld. De vrouwen dragen ook grote neusringen zoals in Cherkol. Bhagadiya ligt net als Cherkol diep in de Rann en is een bezoek meer dan waard.
Hier eindigden we onze dagtrip en kozen nu de weg naar onze slaapplaats in Hodka, het Shaam-e-Sharhad Village Resort, een eco-vriendelijk resort volledig gebouwd met lokale materialen. Je verblijft er op de grens van de grote zoutwoestijn(de Rann) en de grasvlakte(de Banni) in de vrije natuur. Voor de modale reiziger kan het er gezellig toeven zijn, met een rolstoel is het minder aangenaam. Ik ben naar onze tent gereden en dat was het. Ik kon mij zelfs in de tent amper bewegen. Het avondmaal in het open restaurant vonden wij niet bijzonder. We kregen een schotel met verschillende potjes met groenten, rijst en enkele pikante sausjes. Het beste naar onze smaak aten we op, de rest keerde terug naar de keuken. Na de maaltijd kregen we een Folk voorstelling voorgeschoteld van enkele plaatselijken. Zij riepen wat onder tromgeroffel, het moest gezang voorstellen en maakten enkele danspasjes, waar we weinig konden van zien. Wij zaten in het licht en het groepje acteerde in het pikdonker. De voorstelling duurde een twintigtal minuten, waarna wij onze tent opzochten en in bed doken na een goedgevulde dag. De lokale bevolking in Hodka zijn Meghwals, zij wonen in prachtige ronde bhunga’s, traditionele lemen hutten met een dakbedekking van een lokale grassoort. Zij maken prachtig borduurwerk en lederwaren.
02/02 Woensdag Omgeving Kachchh - Bhuj
Na een sober ontbijt met toasten, jam, boter en koffie of thee konden wij het tentenkamp Shaam-e-Sharhad Village Resort verlaten om 9u, om onmiddellijk de White Rann of Great Rann in te duiken. Voor je dit gebied kunt betreden, heb je een militaire controle van paspoorten en permits. Pas wanneer je het fiat van het opperste gezag gekregen hebt, mag je de grote min of meer witte vlakte met de wagen betreden. Hier en daar zie je nog vochtige plekken op de witte vlakte. Na enkele kilometers sta je plots voor een ijzeren hek. Tot daar kan en mag je met een wagen komen. Te voet mag je nog een eind verder en dat liet Marie-Claire niet zomaar voorbijgaan, na enkele honderden meter is zij op haar stappen teruggekeerd en zei, je hebt ginder niets gemist, ik heb ginds niks meer gezien dan hier. Je bent je hier op kleine afstand van de Pakistaanse grens. Dat is ook de reden van de militaire aanwezigheid. We verlieten nu de White Rann om Dhordo te bereiken. In Dhordo leven Muthwas in witgeschilderde, nette bhungas. Het interieur is kraaknet en de omlijstingen van de ramen en de deur zijn met spiegeltjes belegd. Zij voorzien in hun onderhoud voornamelijk door het vervaardigen van borduurwerk met ingelegde spiegeltjes. Na Dhordo belandden we in een onooglijk klein dorpje met een heel arme bevolkingsgroep, de Harijan. Zij behoren tot de laagste kaste in India. Zij maken kleurrijk ambachtswerk. Ze leveren op een speciale manier lakwerk, nooit tevoren hadden wij deze werkwijze ergens gezien. De vrouwen waren er mee opgezet dat we ze op de gevoelige plaat vastlegden. Toen we de foto’s op de rug van het fototoestel lieten zien, gingen ze helemaal uit de bol.
In het volgende dorp Nirona kwamen we bij de Kathri. We konden het fijne Rogan Art oplegwerk bewonderen. Het is enig in de wereld en het is prachtig ambachtswerk, maar peperduur. De familie die in deze kunsttak werkt, zijn moslims afkomstig uit Iran. Dit ambacht gaat tot op heden verder van vader op zoon, hoe lang nog is een open vraag. Onderweg in Gujarat hadden we reeds meermaals katoenplantages opgemerkt. Bhavani heeft ons van in het begin van de trip verteld, dat die in heel Gujarat veelvuldig te vinden zijn. De oogst van katoen is de grootste in India en levert werk aan vele duizenden Gujarati. In elk propje katoen zit in de kern een klein zwart zaadje, waaruit kesterolie geperst wordt. De kesterolie wordt in de Rogan Art gebruikt. Even verder kwamen we bij een bellenmaker. Wij hebben het volledige proces van dit ambachtelijk werk kunnen volgen. Er worden bellen voor koeien en geiten in alle maten en gewichten gemaakt, naast andere koperen spullen. We kregen van de jonge man een ganse uitleg over het proces. In het laatste dorp dat we vandaag bezochten, Jura, worden lederwaren gefabriceerd en voornamelijk lederen riemen voor de koperen bellen van Nirona. Het zijn hindoes. We kwamen nu stilaan op het einde van onze tweede dag in de Kachchh en we begonnen aan de terugtocht naar Bhuj. Het kwam er niet echt op wanneer we in het Ilark Hotel aankwamen, de kamer was gereserveerd. Veel speciaal was er niet meer te zien onderweg, alleen nog een dorre vlakte met hier en daar enkele struiken en soms een verdwaalde nilgai. Het avondmaal genoten wij in het restaurant van het hotel en het was zoals het zijn moet, not spicy and not to much pepper. Na het aftekenen van de rekening, zochten wij onze stek op, laadden de batterijen van camera en fototoestel op, gingen in de douche en daarna het bed in voor een verkwikkende nachtrust.
Minderheden die we in de Kutch en Dosada in dorpen en/of op markten ontmoeten:
Rabaris : zijn meestal semi-nomaden en trekken rond met hun hebben houden geladen op kamelen.
Wagria rabari : dragen brede witte armbanden (15cm)
Dhabaria Rabari : donker gekleed
Kasi of zwarte rabari : dragen een lange hoofddoek, die reikt tot de enkels. Hun oorlellen vertonen lange grote gaten, het gewicht van de oorbellen is hiervoor verantwoordelijk.
Ahir: vind je in Bhaneti, het zijn schilders, wevers en zij maken fijn borduurwerkvergelijkbaar met Rogan Art, maar hier is het heel fijn borduursel. De prijzen zijn vergelijkbaar met die van Rogan Art.
Meghwals: leven in prachtige traditionele ronde bhunga’s, lemen hutten met een dakbedekking van een lokale grassoort. Ze dragen mooie blouses(kanjari) en zijn gekend om hun borduurwerk, lederwaren en sommigen doen aan blockprinting.
Muthwa’s: vind je in Nirona, zij vervaardigen lakwerk.
Jaths: vrouwen hebben prachtige neusringen, zij dragen een zware buckle in de neus, die wordt vastgehouden met een lint op de rug.
Danetah jaths : zijn herders en leven meestal diep in de Kuth.
Hariyan: is een zeer lage kaste, zij dragen mooie kledij en vervaardigen mooi lakwerk.
Khatri: zijn wevers en maken borduurwerk. Zij doen eveneens aan Ajrakh printen of blockprinting.
Mir: zijn een heel arme mindeerheid die leven in de omgeving van Dosada
03/02 Donderdag Bhuj - Dhrangadha - Dasada 338 km
Om precies 8.30u stapten we in de wagen om Bhuj vaarwel te zeggen en de lange rit naar Dasada aan te vatten. Een eerste stop kwam er in Danethi, waar de Ahir-vrouwen zich bezig houden met heel verfijnd borduurwerk. Maanden wordt er soms gewerkt aan een enkel stuk, wat zich echter laat vertalen in de prijs. In Dhamadka konden we het ganse proces van ajrakh blokdruk of blockprinting volgen. We kregen er van één van de uitbaters een deskundige uitleg. Degenen die hier het blockprinten uitoefenen, zijn over het algemeen moslims, die vanuit Pakistan zijn uitgeweken. We maakten een stop in Samakhiali bij een lokale markt. Er speelden zich kleurrijke taferelen af en wij genoten er met volle teugen van. Ik kreeg weer eens heel veel belangstelling en was voor de meeste marktbezoekers een welkome afwisseling. Een rolstoel zien ze hier zelden of nooit en dan nog bemand met een bleekneus. We hebben er enkele mooie kiekjes kunnen schieten van minderheden. In de omgeving van Malija konden wij de enorme zoutwinningbekkens bewonderen. Er zijn ondiepe bekkens gegraven, die men laat vollopen met zeewater. De bodem geeft bepaalde chemische stoffen af, die door het water worden opgenomen. Zon en wind zorgen ervoor dat het water verdampt. Er blijft dan alleen een wit laagje zout achter, dat na volledige droging wordt bijengeschraapt, in hoopjes gelegd en vervoerd naar de raffinaderij, waar het keurig wordt verpakt en op transport gezet. De zoutwinning gebeurt over verschillende kilometers, maar allemaal in de buurt van Malija.
In Dhrangadha zochten we de omgeving van het treinstation op. Men had ons verteld daar zeker een kijkje te gaan nemen. Het was inderdaad schrijnend wat we daar te zien kregen, zoveel armoede en ellende. Toch blijven die mensen lachen in al hun miserie. De vrouwen lopen traditioneel en kleurrijk gekleed. Het zou een Marwadi nederzetting zijn, maar dat hebben wij niet kunnen achterhalen. Een jongen, waarschijnlijk met polio, kwam op de rolstoel af gekropen, steunend op zijn vervormde handen en op wat er overblijft van zijn achterwerk. Zijn benen sleepten gewoon achter hem aan over de vuile grond. Uit onze voorraad balpennen gaven we hem een exemplaar, dat hij koesterde als iets kostbaars. Hij schaterde het uit van blijdschap. Tijdens de verdere wandeling door deze arme buurt werden we omringd door een massa kinderen steeds vragen om gefotografeerd te worden. Hier en daar zie je vrouwen bij andere vrouwen of jonge meisjes luizen vangen in het lange haar. Even buiten de schamele woningen was een vrouw met de hand koeiendrek aan het mengen met stro, om er daarna platte schijven van te maken en ze tegen de wand van haar woning te kleven om te drogen. Wanneer die smurrie gedroogd is, worden deze gebruikt als brandstof om op te koken of voor verwarming. Bij het verlaten van deze achtergestelde buurt werden we door de oude vrouwtjes en de kinderen uitgewuifd. Dat hadden we weeral gehad en het zal nog lang in ons geheugen gegrift blijven. Zulke toestanden kunnen alleen maar in landen zoals India, waar schatrijken leven naast straatarme mensen, maar dan wel totaal gescheiden.
We verlieten Dhrangadha om af te stevenen op Dasada , waar we twee nachten zouden logeren in Rann Riders Safari Resort. Onderweg kwamen we voorbij de dorpen Wagadia met kleurrijke Rabari en Kachi met zwarte Rabari en Dhebaia Rabari. We werden er door de uitbater vriendelijk onthaald en kregen als welkomdrink vers geperst fruitsap. Alcohol is in Gujarat zo goed als taboe. De resort ligt echt in de natuur ingeplant. Je hoort de vogeltjes fluiten en je ziet ze vliegen van tak naar tak. We hielden ons de rest van de dag op ons gemak en overzagen ons programma van de dagen die ons nog resten in Gujarat. Voor het avondmaal hadden wij expliciet gevraagd het eten zeker niet spicy te maken. Er werd ons verzekerd dat hun keuken was afgesteld op westerse toeristen. Het startte in ieder geval niet denderend. De soep was voor ons echt niet te eten, we hadden de indruk dat er een heel pepervat in was gevallen. We vroegen een andere bord, zonder chili en zonder peper, het resultaat was noppes. Ik heb ze opgegeten, Marie-Claire heeft ervan geproefd en dan toch maar gelaten voor wat het was. De overige spijzen waren sterk gekruid en om ons gunstig te stemmen, werd voor ons speciaal kip geroosterd en groenten gewokt zonder kruiden en of dat smaakte. Na de maaltijd trokken wij ons terug op de kamer, namen een douche, zorgden voor het bijladen van de batterijen en begaven ons in bed voor een welverdiende rust. We hadden gevraagd of we de ganse nacht over licht konden beschikken. Het antwoord was, normaal niet maar we zullen er voor zorgen dat het wel zo is.
04/02 Vrijdag Omgeving Dasada
Aan de ontbijttafel kregen we het gezelschap van een Française. Zij kloeg erover dat ze op een gegeven moment in de nacht plots in het pikdonker lag. Bij haar was het licht wel degelijk uitgevallen en zij vond dit een verschrikking. We namen het ontbijt rond 7.15u om klaar te zijn voor vertrek met een open Jeep naar het Wild Ass Sanctuary. Het reservaat is in hoofdzaak een uitgestrekte vlakte, die in de moessontijd volledig onder water komt te staan. Na opdrogen rest een gebarsten aardkorst. Met de wagen kan je tot op een afstand van een 100-tal meter van het meer komen, verder kan niet op gevaar van wegzakken in de zachte aardbodem. We waren tegen de kou gewapend met een fleece, zonder zou het bibberen en beven geweest zijn in die open wagen. Met de hulp van twee mannen ben ik in de jeep gezet en konden we vertrekken. De rolstoel bleef ter plekke, ik zou op de ochtendsafari toch niet uit de Jeep komen. Vooraleer we aan het park waren, hotsten we zeker een half uur over de gewone weg. Pas dan konden we beginnen uitzien naar de wilde ezels, blackbucks(Indische antilope), Nilgai (India’s grootste antilopesoort), Chinkara(Indische gazelle), vossen, jakhalzen, jungle katten en hyena’s, flamingo’s, pelikanen, eenden, kraanvogels en ooievaars. Met wat geluk zie je de meeste van hierbovenvermelde diersoorten. De chauffeur was niet erg attent voor het spotten van vogels en andere dieren. Wij moesten hem telkens vragen te stoppen, wanneer we iets zagen bewegen of vogels opmerkten. De jeep maakte zo’n hels lawaai, dat de vogels wegvlogen nog voor hij kon stoppen. Van fotograferen kwam dan niet veel meer in huis. De wilde ezels en de nilgai konden we vrij dicht benaderen. Flamingo’s en pelikanen zaten ver af in het water. Eenden, kraanvogels en ooievaars zagen we redelijk dicht. Rond 11u vond de chauffeur het welletjes en keerde naar zijn stal terug, waar we om 11.30u toekwamen. We deden ons beklag bij de uitbater en als compensatie bood hij ons aan om met hem de namiddag rit te maken. We konden nu even genieten van een beetje rust in de resort, om tegen 12.45u aan tafel te gaan voor een lekkere uitgebreide lunch. Tijdens de lunch maakten we kennis met een jong koppeltje uit Ahmedabad. Zij was volop in de weer met haar fototoestel en Marie-Claire ging uit belangstelling even een kijkje nemen. Zo bracht het ene woord het andere mee en vrij vlug werden er contacten gelegd.
We hadden afgesproken terug te vertrekken om 15u per Jeep voor bezoek aan enkele tribale dorpen uit de omgeving. Het werd uiteindelijk nog 16u eer we het domein verlieten. De man deed zijn uiterste best om ons zoveel mogelijk te laten zien. Hij bracht ons op plaatsen waar je met een gewone wagen onmogelijk kunt komen. De eerste stop was een open plek langs de weg, waar schamel ineengetimmerde tenten en andere simpele verblijven opgesteld stonden. Het waren de Mir, een kasteloze minderheidsgroep en semi-nomaden. Onze chauffeur kon een praatje slaan met de mensen, ondertussen kon Marie-Claire gerust het primitieve kamp aanschouwen en foto’s nemen waar nodig. Het zijn echt arme mensen, die in onerbarmelijke omstandigheden leven. Ik heb kinderen zien rondlopen zonder kleren en een meisje van een jaar of 4 met een dikke buik van ondervoeding en achteraan haar hoofd een ontstoken wonde, die niet verzorgd was. De gidsen van Rann Riders kunnen bij hen en in de dorpen uit de omgeving komen, omdat zij hen financieel steunen. Van de kleine nederzetting van de Mir gingen wij naar het dorpje Kharabad, waar een gemeenschap van Rabari’s woont en leeft. Zij zijn vrij honkvast en de vrouwen houden zich voornamelijk bezig met borduurwerk. Marie-Claire heeft hier een woning bezocht en kreeg er een deskundige uitleg van de bewoonster, vertaald door de chauffeur, van de bewoonster. Een deelgemeente van Dasada is Amba-la Village. Het zijn Bajania, semi-nomaden, die de weefgetouwen hanteren. Voor het overige zijn de mannen Bhairwad herders. In Vadiara een ander gedeelte van Dasada leven de Kha-rapat Rabaris, die borduurwerkers en zijdewevers zijn.
Nu reed de chauffeur richting Little Rann en beloofde ons meer te tonen dan wat we vanmorgen hadden gezien. Vogels hebben we in grote getallen kunnen ontwaren, voor het overige was het ook nu niet veel soeps. Het is tenslotte geen dierentuin, waar je de dieren in gevangenschap vrij kunt bewonderen. Hij bracht ons een heel eind de Little Rann in, zelfs tot bijna op de rand van een klein meer. Met hele vluchten passeerden er trekvogels, die hier overwinterden en nu de terugtocht aanvatten naar de streken in het hoge noorden, waar het voor hen te koud is in de winter. We hebben er gewacht op de zonsondergang, maar die was niet om over naar huis te schrijven. Er was geen wolkje aan de lucht en die maken zonsondergangen vaak mooi. In het schemerdonker vatten wij de terugtocht naar de resort aan en het was stikdonker toen wij in Rann Riders aankwamen. Het moet rond 19.30u geweest zijn. Het fotomateriaal werd op de kamer gedropt en we konden meteen aanschuiven aan tafel voor het laatste avondmaal in Rann Riders Resort. De kok kende onze voorkeur en had een lekkere maaltijd voor ons klaargestoomd, zonder peper of chili. Het heeft ons in ieder geval gesmaakt. Het jonge Indiaas koppel zette zich aan onze tafel en gaven te kennen dat er foto’s zouden uitgewisseld worden via internet. Beide mailadressen werden genoteerd en we waren allen vastbesloten het beloofde uit te voeren. Als de meesten geëindigd waren met eten, verschenen enkele personen van de Mir-gemeenschap uit de nabije omgeving op het toneel. Zij brachten zang en dans, in de hoop een centje bij te verdienen. We wensten allen hier aanwezig nog een goede nacht en gingen naar onze bhunga voor een welkome rust.
05/02 Zaterdag - Modhera - Patan 147,3 km
Om 8.30u waren we paraat om te vertrekken vanuit het resort, met als eerste stop Sankeshwar, waar we de Jain tempel bezochten. De tempel is prachtig, binnen in de tempel zijn fotomateriaal en GSM taboe. Voor de heren hoeft een lange broek en de dames moeten nog meer ingepakt worden om binnen te mogen. Zij moeten armen, benen en hoofd bedekken om erin te mogen. In Bechraji was het de bedoeling de Surya temple, Bachuchharayi te bezoeken. Het was verkeerd gerekend, we konden er niet in wegens restauratiewerken. Dan zetten we onze weg maar verder naar Modhera, om er aan te komen rond het middaguur.
- De Zonnetempel of Surya Mandir van Modhera is gewijd aan de hindoe zonnegod Surya.
Hij is gebouwd in 1026 door koning Bhimdev van de Solanki dynastie. De tempel is zo ont worpen dat de eerste zonnestraal op het beeld van Surya valt op het ogenblik van de zonnewende.
De Zonnetempel in Modhera is prachtig en heeft zijn grandeur kunnen bewaren. De mandapa vooraan het heiligdom heeft prachtig gesculpteerde pilaren met torans, die de ingangen sieren. Aan de voorzijde van de tempel is een kolossale tank, die ooit bekend stond als Surya Kund of Rama Kund. De tank heeft een reeks gebeeldhouwde trappen, die naar de bodem leiden. Verschillende miniatuur schrijnen sieren de trappen van de tank, die een kunstgalerij op zich is. De Zonnetempel staat aan de oever van de Pushpavati rivier.
Hij heeft inderdaad zijn naam niet gestolen, hij schitterde in de overdadige middagzon. Het domein waarop de tempel staat is mooi aangelegd en zelfs met een rolstoel kan je gemakkelijk bij de tempel komen. Hij is prachtig bewerkt en de gesculpteerde beelden komen goed tot uiting. De tempel is bereikbaar met een rolstoel, de tank, die in de diepte ligt, moet je van op de begane grond proberen te bekijken, details kan je van boven uit moeilijk waarnemen. Het is een verplichte stop wanneer je in de buurt bent.
Van Modhera naar Patan is maar een boogscheut van om en bij de 35km. Patan is een oude hindoe hoofdstad met prachtige Jain tempels en mooie huizen met mooi houtsnijwerk. Het is één van de belangrijkste versterkte steden van Gujarat, gelegen aan de oevers van de Saraswati rivier. De straten zijn heel rumoerig door de massa mensen die er in dichte drommen lopen te kuieren en luidkeels tegen mekaar of in hun GSM roepen tegen de persoon met wie ze bellen. De vele moto’s en tuktuks maken een hels lawaai en zijn storend in het straatbeeld, maar dit is de voorruitgang, de moderne tijd heeft zijn intrede gedaan in India. Patan heeft tal van prachtige oude gebouwen, met vervallen gevels. Wanneer er in de eerstvolgende jaren geen restauraties gebeuren, zullen die prachtexemplaren spijtig genoeg verloren gaan. Bij aankomst in Patan zochten we het Rani-ki-Vav op. Toen de kassier ons zag aankomen, riep hij al van ver “ticket, ticket”, zelfs nog voor we aanstalten konden maken om het domein te betreden. We vroegen of ik van uit de rolstoel iets van de trappenput kon zien. De enige reactie was nogmaals “ticket, ticket”. Daarmee wisten we alleen dat ik zo goed als eender wie toegang moest betalen. Of ik iets kon zien, moesten we zelf uitmaken. Er ligt een hellend pad tot achteraan. Vanaf die plek kon ik min of meer een glimp opvangen van de prachtig gesculpteerde figuren en beelden in de wanden van de put. Marie-Claire heeft mij hier achtergelaten en is de vele treden afgedaald, om de put tot op het bot te kunnen aanschouwen. Ik heb later op de foto’s gezien wat ik heb moeten missen, dit zijn de nadelen als rolstoelpatiënt. Na het bezoek wilden we gebruik maken van de toiletten. Ik liet Marie-Claire ze eerst gebruiken, waarna ik aan de beurt kwam en geloof het of niet, er was een gehandicaptentoilet. Maar zoals op vele plaatsen was de deur op slot. Vrij vlug werd de sleutel gevonden en ik kon erin. Zulk een vuil en vies toilet heb ik nog maar zelden gezien, zelfs niet in China. Mij neerzetten kon ik niet, er was geen bril te bespeuren en boven de spoelbak zag Marie-Claire een zwart beestje weglopen, waarschijnlijk een ratje. We hebben het vuile hok zo vlug mogelijk verlaten.
- Rani-ki-Vav is één van de diepste en mooiste stenen trappenputten van India met meer dan 800 beelden van goden en danseressen gehouwen uit roze zandsteen. Het is gelegen aan het Sahatraling meer. Het is een prachtig gesculpteerd monument en een belangrijke toeristische trekpleister in Patan. De afmeting van de trappenput is zo immens, dat de bezoekers wel mieren lijken die een mierenhoop beklimmen.
Toen we de trappenput verlieten, zochten we een zeldzame ambacht op, Patola weven.
- India heeft een rijk en oud erfgoed in textiel. Patola uit de omgeving van Patan verheerlijkt dit erfgoed. Met zijn unieke gem-achtige kwaliteiten: prachtige kleuren, dessins en duurzaamheid. De ingewikkelde en moeilijke techniek van Tie verven of Knot verven waarbij draden gekleurd en geknoopt worden, vooraleer ze op het weefgetouw bevestigd worden, is ook bekend als “Bhandani Proces”. Dit ambacht wordt nog maar door enkele families uitgeoefend. Het weven van 1 sari kan tot 4 maanden in beslag nemen.
De personen die de Patola-techniek toepassen zijn zijdewevers en meestal Jains. Het eindresultaat van maanden intensieve arbeid is prachtig. Er worden sjaals, tafellakens, servetten, zakdoeken en sari’s geweven. De productie van sari’s neemt heel wat tijd in beslag. Er wordt hier dan ook alle dagen aan gewerkt 7/7 aan 8u per dag, per jaar levert dit intense werk amper drie stuks af. Het is een ambacht die voortgaat van vader op zoon en dit sedert de 11e eeuw. De families Metha en Shah in Antwerpen zijn regelmatige klanten van dit klein bedrijf. We kregen van de eigenaar een uitgebreide uitleg over het proces en de behandelingen die er gebeuren, voor er een volwaardig product tot stand komt. Het was voor ons bijzonder leerrijk. In het gastenboek stond Vreemde Kontinenten ook vermeld, naast andere Europese reisagentschappen en enkelingen zoals wij. Bij het buitenkomen van dit kleine atelier, vonden wij het hoogtijd om uit te kijken naar logies. Marie-Claire is weer aan een sightseeing van hotels begonnen. Ze waren veelal volgeboekt ofwel kon het gewoon niet. Er restte nog een hoop, het Hotel Siddhraj Palace. Van een paleis kon je er zeker niet spreken, de kamers zijn allen op de 1e verdieping en er is geen lift. De kamer die we toegewezen kregen, moest een suite voorstellen, we konden er ons amper bewegen. Wat doe je als je geen andere keuze hebt. Om de kamer te kunnen betrekken, moest op voorhand betaald worden. Avondmaal en ontbijt konden we beneden in het open restaurant gebruiken. Met drie personen ben ik in mijn rolstoel naar de eerste verdieping gedragen.
De bagage werd netjes achtergelaten op de kamer en we vertrokken, uiteraard met de wagen, naar het volle centrum, om er de sfeer op te snuiven en de oorverdovende geluiden te trotseren. Bhavani parkeerde de wagen en wij trokken er op uit. Het is een echte heksenketel met al het verkeer, toeterende auto’s en moto‘s en de massa kwetterende mensen. Het gezegde “In India ben je nooit alleen, zelfs niet achter een boom” is hier zeker van toepassing. Wij hadden ogen tekort om alles in ons op te nemen, de plaatselijke bevolking stond ons soms met open mond aan te gapen. Een rolstoel zien ze hier niet alle dagen en dan nog een moderne versie. De weinige rolstoelen die ik op onze rondrit in Gujarat zag, waren modellen die bij ons 30 jaren geleden in omloop waren. Zij behoren dan nog tot de gelukkigen, die zich zulk vervoermiddel kunnen aanschaffen. De overheid doet weinig voor mindervalide mensen. Zij moeten maar zien hun plan te trekken en in hun onderhoud te voorzien door ganse dagen te bedelen. Op zulke momenten voel ik mij niet goed in mijn sas, maar alle sukkelaars in India helpen lukt ook weer niet. Tegen dat het donker werd, zochten we Bhavani op en krasten op om naar onze luxueuze suite terug te keren. In de straten van Patan hadden we wat mondvoorraad ingeslagen, dat moest dienen voor avondmaal en voor het ontbijt morgenvroeg. Het open restaurant aan het hotel zag er niet al te fris uit, we namen er onze drank en daar bleef het bij.
06/02 Zondag Patan Palanpur Ambaji 124 km
Het pover ontbijt aten we op de kamer, om gereed te zijn voor vertrek om 8u. Voor we naar beneden konden, ging Marie-Claire een kijkje nemen om personen te vinden, die mij naar beneden wilden dragen. De receptie was verlaten en in de ruimte ernaast lagen twee personen op de grond te snurken. Bhavani kwam uiteindelijk boven en trommelde de slapers op. Een heel jong ventje samen met Bhavani hebben mij van de trappen gekregen. Nu was het vlug inladen en wegwezen naar Siddhapur, een stadje aan de oever van de heilige Saraswati rivier. Het is een rustgevende plaats met veel mooie ashrams. In deze stad wonen de Dawoodi Bodra’s, een hindoegemeenschap die zich bekeerd hebben tot de islam. In Siddhapur wilden we eerst de Rudhra Mahalay Tempel bezoeken. Veel viel er niet te bezoeken, de tempel is in verval, door een omheining omgeven en je mocht er geen foto’s nemen, zelfs niet van buiten de omheining. Marie-Claire is heel even op het domein geweest, dat voor mij weer taboe was. Een heel hoge overstap belette mij de doorgang. Van buiten de omheining zie je bijna evenveel en het kost geen moeite. Nu kwam het centrum van de stad aan de beurt. In het centrum konden we oude koopmanswoningen of havelis bewonderen met prachtige gevels.
We zetten onze dagtrip verder, om een volgende stop te hebben aan de Taranga Hills. De Taranga Jain Tempel is prachtig gesculpteerd, in lichtgele zandsteen opgetrokken. Foto’s buiten de tempel zijn toegelaten, binnen helemaal niet. We hadden niet de minste kans om dit stiekem toch te doen, we werden de ganse tijd door een persoon in de gaten gehouden. Palanpur was nu vlakbij en we hielden er een stop aan de Keerti Stambh Victory Tower. De 22m hoge Tower of Fame werd gebouwd door een rijke Jain koopman in de 12e eeuw, het is een echt Jain meesterwerk. Hij is gewijd aan Adinathi, de eerste van de tirthankara. De toren is versierd met Jain pantheons. De volgende korte stop was in Iqbalgadh, waar we de zilversmeden wilden aan het werk zien. Het werd een flop van jewelste, je ziet er alleen zilversmeden die hun waar te koop aanbieden en geen werkplaatsen. In Balundra konden we ons vergapen op de Rabari gemeenschap. We namen een rustpauze in het Balaram Palace Resort. Bhavani parkeerde de wagen en we trokken er op uit. Bijna onmiddellijk werden we een halt toegeroepen door bedienden van dit prachtige verblijf. Op zulke momenten geven wij ons altijd uit voor touroperators, die aan prospectie doen voor reizen van personen met een handicap. Meestal werkt dit smoesje, nu ook. Er werden verschillende sleutels gehaald en zo konden we enkele luxe kamers inspecteren. Het is allemaal wel grote luxe, maar met een rolstoel kan je er niet in door de aanwezigheid van een dikke laag grint en drie treden aan de inkomdeur. In het hoofdgebouw, het vroegere paleis van de maharadja, is het restaurant gevestigd. We nodigden Bhavani uit om een kleinigheid te eten, een ijsje, en iets te drinken. De rekening achteraf was redelijk gepeperd, maar we vertoeven niet alle dagen in zulke grote luxe. Het was er heel chic, maar de toiletten waren maar pover en niet aangepast. In Virampur ont-moetten we Rabari en Garasia Bhil, de naam van deze laatsten kregen we van Bhavani, de juistheid hiervan hebben we niet kunnen achterhalen.
Nu stevenden we af op ons eindpunt voor vandaag Ambaji. Vermits het reeds vrij laat in de namiddag was, restte ons maar 1 ding, zorgen voor een degelijke overnachtingplaats. Veel keuze heb je niet in Ambaji qua degelijke hotels. In het eerste dat we binnenstapten, was het OK. Het Ambaji Hotel International oogde vrij koel, maar was netjes. Voor het inchecken vroegen we Bhavani ons op te pikken voor het avondmaal in een restaurant in de nabije buurt na installatie op de kamer. Omdat hij reeds zoveel zijn best had gedaan om ons overal te brengen waar we vroegen, nodigden wij hem uit om met ons te gaan eten. Aanvankelijk stond hij er weer weigerachtig tegenover, maar stemde toch toe. Vermits het restaurant op de eerste verdieping was, was het hier ook weer heffen geblazen om mij boven te krijgen. Het was hier geen probleem, er was genoeg hulp aanwezig. De wachttijd viel best mee, de groenten die opgediend werden, waren totaal overkookt. De maaltijd bevatte een kommetje soep, een klein schaaltje bloemkool en witte rijst met heel pikante saus. De groenten hebben we teruggegeven, meer gevraagd en minder gaar gekookt. De kok zal het goed begrepen hebben, want nu was het prima. Na afrekening vertrokken wij, om onze stek op te zoeken.
07/02 Maandag Ambaji - Mount Abu 48,3 km
Het ontbijt was maar zus en zo, toast met boter, koffie en thee, maar geen eieren of jam. We vroegen het via room-service, wat in India heel normaal is. Wanneer het ontbijt verorberd was, konden we inpakken en wegwezen. De wagen was geladen tegen 8u en we konden weeral op pad. Een eerste stop kwam er in Khambharija een complex met vier mooie Jain tempels, uitgewerkt in wit marmer. Een bezoek is uitermate aan te bevelen. Het zijn oude tempels en het witte marmer is op veel plaatsen sterk vergeeld door de ouderdom. Alle vier hebben zij een prachtig interieur. Het witte marmer van de pilaren is fijn gesculpteerd, de plafonds mogen er ook best zijn. het zijn echte kunstenaars, die hun ambacht met heel veel geduld uitoefenden. Bhavani bracht ons daarna bij de Goblar Tempel en de 51 Shakti Peetha‘s, die zich op de top van de Arasur Hill bevinden. Hij deed zijn best om ons daar te brengen, maar wij zagen niet de mogelijkheid hem te bezoeken. Je hebt een vrij steile klim tot bij een kabellift, die je tot bij de tempel voert. Deze tempel is de oorspronkelijke zetel van Amba Mata, die is nu overgebracht naar de tempel in de stad. Bhavani reed ons nu naar Poshina, om even buiten het dorp te stoppen bij de Terracotta Horses, die door de dorpelingen vereerd worden. In Poshina zochten we daarna de Bazaar op voor de mooie zilveren juwelen van de Garasia. We dachten hier zilversmeden aan het werk te zien, maar het waren enkel shops met opdringerige verkopers. Poshina bezoeken leek ons beter in de namiddag, pas dan duiken de Garasia op, hun kleurrijke kledij wordt enkel nog gedragen bij festiviteiten. Voor we Ambaji vaarwel zegden, wilden we de Ambaji Tempel bezoeken. De Ambaji tempel, de heilige zetel van Amba Mata de moedergodin, is één van de belangrijkste heiligdommen in Gujarat. Vooraleer je erin mag, moet je schoeisel, fotomateriaal en GSM inleveren en je wordt daarna nog eens gefouilleerd om te zien of je niets hebt achtergehouden. Het is prachtige nieuwe tempel volledig in witte marmer opgetrokken. De lange gang voor de tempel heeft trappen en steile hellende vlakken. In de zijgangen zijn tal van souvenirshops geïnstalleerd. Wij waren net te laat om hem te kunnen bezoeken. De tempel werd gesloten om 11.30u en zou pas terug openen om 16u en zolang konden wij er niet wachten.
Bij het verlaten van de Ambaji tempel zochten we de wagen op om op te krassen in de stad. We zochten hogere oorden op in Mount Abu. In de streek rond Ambaji en Mount Abu leidt de weg door een aantal heuvels. Er wordt in dit gebied veel witte marmer ontgonnen, vandaar dat je er de prachtige en rijk versierde Jain tempels vindt. Via Chandravati en het heel drukke Abu Road bereikten we na een 48km Mount Abu. Een eerste vereiste was logies op de kop tikken. In 1995 hadden wij Mount Abu ook bezocht en er gelogeerd in het Hotel Hillock. Toen was het er erg goed, daarom deden we weer een poging. Na enkele minuten kwam Marie-Claire buiten met de duim omhoog. We konden beschikken over een kamer met aangepaste badkamer. De prijs viel wat tegen, maar de luxe die we er voor in de plaats kregen, was graag meegenomen. De bagage werd op de kamer gedeponeerd en we vertrokken naar de Dilwara Tempel. De tempel ligt op een goede 2km van Mount Abu in het enige “Hill Station” van Rajasthan. Hij dateert uit de 11e tot 13e eeuw en is wereldberoemd voor het gebruik van marmer. Hij is een overweldigende mix van eenvoudige schoonheid en verfijnde elegantie. Sommigen beschouwen de Dilwara Tempel als één van de mooiste Jain bedevaartsoorden ter wereld. De marmeren tempel heeft een weelderige toegangsweg. De eenvoud in de architectuur weerspiegelt Jain waarden als eerlijkheid en soberheid. De tempel bezoeken met een rolstoel is mogelijk, maar geen sinecure. Hier en daar duiken er enkele treden en overstappen op, maar de tempel wordt zo druk bezocht dat er altijd wel helpende handen toeschieten. Na dit bezoek zochten wij het kleine meer op, maakten er een wandeling, dronken iets op een zeldzaam terras en dropen af terug richting het hotel.
We vroegen of we ergens op het internet konden en het viel heel goed mee. In de kelder staat een PC ter beschikking van de klanten. De mailbox werd nagezien en het thuisfront gecontacteerd. Wanneer deze plichtplegingen afgerond waren, trokken we ons op de kamer terug om de batterijen van fototoestel en camera op te laden en ons te verfrissen. Nadien zochten wij het restaurant op. Er wordt geen al te lange wachttijd gevraagd, de maaltijd mocht er best zijn, maar het is er echt niet zo goedkoop. De Sunset op het honeymoonpoint over de Aravallis heuvels hebben we maar gelaten voor wat het was. Naar zonsondergang toe werd het ons te fris en die toeristische plek hadden we in 1995 reeds bezocht.
08/02 Dinsdag Mount Abu - Vadnagar - Gandhinagar - Ahmedabad 232,6 km
Precies om 8u waren we paraat om te vertrekken uit Mount Abu. We moesten terug via Abu Road en Ambaji om in Dante, een 15-tal km voorbij Ambaji, een eerste korte stop te houden. Het is een typisch dorp en een kruising van verschillende wegen. Er leven voornamelijk Dante Garasia. Op de plaatselijke markt sloegen we onze mondvoorraad in voor de lunch van vanmiddag in de vorm van verse bananen, druiven, wat koekjes en busjes water. We vervolgden onze weg om uit te komen in Vadnagar één van de oudste steden van Gujarat met een versterkt fort, waarvan de inkompoorten goed zijn bewaard gebleven. In oude teksten wordt de stad “Skanda Purana” en “Mahabharata” genoemd. We waren ter hoogte van de boorden van het kleine Sharmistha Lake, toen er plots helse muziek en knallen van vuurwerk te horen waren. Een bruidstoet kwam door de Antol Gate, de toekomstige bruidegom gezeten op een paard, was op weg naar zijn aanstaande. De bruidstoet werd voorafgegaan door een primitief orkest, dat ter hoogte van het huis van de bruid een exibitie brachten en er werd gezongen en gedanst door de aanwezigen alsof hun leven er van afhing. Ondertussen werd regelmatig vuurwerk afgeschoten, je zag het niet maar de knallen waren des te beter te horen. We konden het schouwspel goed volgen, ik was na een poos het middelpunt van zang en dans. Het was voor ons een aparte belevenis en voor de aanwezigen waarschijnlijk een aangename verpozing. De Antol Gate is waarschijnlijk een overblijfsel van het versterkt fort, dat we niet bezochten. We wendden ons nu op weg naar de 12m hoge torans. De stad is bekend om zijn torans of Kirti-Stambh, twee 12e eeuwse bogen gebouwd in rode en gele baksteen, net ten noorden van de ommuurde stad. Ze staan majestueus aan de oever van de Sharmistha Talav. Ze behoren tot de weinige overgebleven voorbeelden van toegangspoorten, ooit een vast onder-deel van de architectuur van Gujarat in de Solanki periode. Er wordt verondersteld dat het de inkomgewelven waren van een groot tempelcomplex, daar zijn geen overblijfselen meer van. Het fijne sculpteerwerk is vergelijkbaar met de Rudra Mahalaya in Siddhapur. De torans kwamen goed tot hun recht in de blakende zon. Wij vonden ze in ieder geval prachtig.
Van de torans ging het naar de Hatheshwar Mahadev Tempel, een prachtige oude tempel in de onmiddellijke buurt van de stad. Het is een perfect voorbeeld van wat de stad aan schatten te bieden heeft. Op de muren zijn ragfijne verhalen uit de Mahabharata en de Ramayana gesculpteerd, naast een hele rist hindoeïstische religieuze teksten. Het is een must in Vadnagar, je mag deze tempel zeker niet overslaan. De weg werd verder gezet om uit te komen in Gandhinagar, een stad met brede boulevards, groene tuinen en de nieuwe hoofdstad van Gujarat. De stad ligt op de westelijke oever van de Sabarmati rivier. Zij presenteert de ruime, goed georganiseerde look van een architectonische geïntegreerde stad. De stad staat bekend om zijn onderwijs- en onderzoeksinstellingen. Wij beperkten ons tot het bezoek aan de Akmedabad Tempel of Swaminarayan Tempel. Deze prachtige tempel staat in een domein van 9ha. Het is een vrij recente tempel opgetrokken in roze zandsteen en witte marmer. Hij staat in een mooi aangelegd park met goed aangelegde brede paden. De Indische overheid is zo bevreesd voor nieuwe aanslagen, dat je hier ook al je fotomateriaal en GSM moet inleveren bij de ingang. Daarna wordt je nog gefouilleerd. Er liggen overal waar nodig hellende vlakken tot bij de trap naar de tempel, je schoeisel mag je aanhouden tot bij deze trap. Er is niet in een lift voorzien, ik moest noodgedwongen beneden blijven en lijdzaam het einde van Marie-Claire haar bezoek afwachten. Hij is niet zo heel fijn gesculpteerd als de tempel in witte marmer in Bhuj. Er zijn toiletten bij de ingang, maar geen enkel is aangepast. Wat ons hier stoorde, was de aanwezigheid van een racebaan voor kinderen, die tegen betaling kan gebruikt worden. Het complex is op maandag gesloten.
De laatste stop vandaag was bij de trappenput Adakay Vav uit de 15e eeuw, met zowel hindoe als moslim taferelen. Hier heb ik niets kunnen zien van wat er in de trappenput te zien valt. Van Marie-Claire vernam ik, dat het vergelijkbaar was met de vorige, de Rani-ki-Vav in Patan. Hij is minder fijn gesculpteerd dan de eerste. Er wordt hier geen toegang gevraagd. Na een kort bezoek werd het stilaan tijd om op te krassen en naar Ahmedabad te rijden, waar we zouden overnachten. Er werd gekozen voor het Ritz Hotel, de prijs viel iets duurder uit dan door ons voorzien, maar de luxe was in verhouding. We maakten de juiste keuze, want het restaurant viel ook best mee.
09/02 Woensdag Ahmedabad en omgeving
- Ahmedabad is gesticht op 26 februari 1411 door Sultan Ahmed Shah als hoofdstad van het sultanaat Gujarat. De stad werd naar hem genoemd. Onder de Britse heerschappij werd een militair kwartier opgericht en de stedelijke infrastructuur werd gemoderniseerd en uitgebreid. De stad maakte van zichzelf de thuishaven van een bloeiende textielindustrie, die de bijnaam “Manchester van het Oosten” kreeg. Ahmedabad stond mee in de vuurlinie van de Indische onafhankelijksbeweging in de eerste helft van de 20e eeuw. Het was het centrum
van vele campagnes van burgerlijke ongehoorzaamheid om de rechten van werknemers, burgerrechten en politieke onafhankelijk te promoten.
Om 8.30u vertrokken we uit het hotel voor een ochtendwandeling door het oude stadsgedeelte met vertrek aan de Swaminarayan Tempel. Om de vele prachtige haveli’s, pols(om- muurde binnenpleinen) en kleurrijke tempeltjes allemaal te kunnen zien, zonder te veel verkeerd te lopen in de wirwar van straatjes en pleintjes, raadde Bhavani ons aan een gids te nemen. Die suggestie had hij beter gisteren gedaan, dan konden wij nu ineens op stap met een gids. Gelukkig is zijn GSM altijd binnen bereik en binnen de kortste keren was een gids geregeld. We zouden hem opwachten aan de hierboven vernoemde tempel. Na een 10-tal minuten kwam onze reddende engel opdagen, Jamshed Turner is zijn naam. Wij vielen uit de lucht deze persoon voor ons te hebben, we hadden hem reeds ontmoet in het fort van Bhuj, waar hij toen voor een groep Indische artsen gidste. Wij deden het ganse traject te voet en startten in het Kalapur district, met de Jama Masjid. Op weg naar de grote moskee hadden we een hele rist prachtige oude koopmanswoningen of haveli’s gezien en er verstomd staan naar kijken. We zagen er ook een aantal mooie binnenpleintjes, die we waarschijnlijk zonder gids nooit hadden gevonden. Bij de moskee kwam het voordeel een gids reeds naar voor, hij onderhandelde met de veiligheidsagenten en ik mocht in mijn rolstoel de moskee betreden. Dit was gemakkelijker gezegd dan gedaan, een tiental treden scheiden de toegang van de straat. Er werd nog wat gepalaverd en uiteindelijk kwam er beweging in de zaak en ben ik boven geraakt. Dat was het dan voor mij, ik mocht het binnenplein niet betreden met schoenen en de rolstoel. Marie-Claire heeft de moskee dan maar alleen bezocht. Van de Jama Masjid kwamen we voorbij het Fort, dat momenteel niet te bezoeken is wegens restauratiewerken. Dan maar naar het volgende, de Sidi Sayyed moskee, een open moskee met in de grote achterwand een levensboom, die fijn is uitgehouwen in de wand. Het kunstwerk is zo gesculpteerd, dat je er kunt doorkijken. Het fijn uitgesneden venster heet Sidi Sayyed Jali. Sidi Sayyed Jali is het officieus symbool van de stad. De moskee is gebouwd in 1573 en is één van de beroemd-ste moskeeën van Ahmedabad.
Nu namen we even de tijd voor een korte lunchpauze in het open restaurant The Green House, onderdeel van het Heritage Hotel The House of MG, gelegen tegen de laatst bezochte moskee. Een drie kwartier later stapten we de wagen in, om naar de volgende halte te rijden. De Hathee Singh Jain Tempel is prachtig gesculpteerd. Hij is genoemd naar de bouwer Seth Hathee Singh, een welvarend Jain koopman en de tempel is nu één van de bekende heilige plaatsen in Ahmedabad. De tempel is een architectonisch wonder in witte marmer. De trappenput Dada Hari Ki Vav was de volgende stop. Ook hier moest ik lijdzaam toezien en alleen achterblijven. De ingang heeft een smal draaideurtje, waardoor je er met geen rolstoel in kunt. De bedoeling van het smalle deurtje is, koeien en andere dieren uit de site te houden. Ik heb blijkbaar niet veel gemist. Het is mooi maar niets in vergelijking met deze uit Patan. Volgens sommige bronnen bezoek je het best tussen 10 en 11u, dan heb je de beste lichtinval voor je foto’s. Eén van de laatste stopplaatsen wasde Sabarmati Ashram, die 5km buiten het centrum ligt. Het was gedurende een aantal jaren het hoofdkwartier van Gandhi. Gandhi verbleef in de ashram van 1915 tot 1933, nadien werd de ashram ontbonden. De ashram is een getuige van veel belangrijke historische gebeurtenissen. Het museum is open 8.30 - 18u.
-“This is the right place for our activities, to carry on the search for Truth and develop Fearlessness for on one side, are on the iron bolts of the foreigners and the other, thunderbolt of Mother Nature”. Dit zijn de woorden van Gandhi en hoe hij de plek beschreef, toen hij voor eerst de plaats bezocht, om te oordelen of zij geschikt was voor het uitvoeren van zijn werk.
De ashram en het bijhorende museum is zeker een bezoek waard. Het was voor ons een leerrijke ervaring. Wij hebben er foto’s gezien van gebeurtenissen waarvan wij met moeite het bestaan afwisten.
Terug in de wagen kozen wij de richting van Sarkhej Roza, het grootste mausoleum van Gujarat op 8km ten zuidwesten van Ahmedabad. Het is ook bekend als de Tomb en Moskee Ahmed Shah. Het complex herbergt naast het mausoleum ook een moskee. In vroegere tijden was dit een klein dorp met voornamelijk hindoe wevers en indigo ververijen. De grote soefiheilige Sheikh Ahmed Khattu woonde er, die was een goede vriend en raadgever van Sultan Ahmed Shah. De heilige leefde in het dorp tot de ouderdom van 111 jaar. Hij stierf in 1445, waarna de sultan opdracht gaf voor de bouw van dit mausoleum. Het wordt als prachtig beschreven, maar wij vonden het niet zo bijzonder. Terug op weg naar het centrum lasten we een stop in aan de Sidi Bashir moskee. Dit is één van de populaire monumenten in Ahmedabad en bekend als de moskee met de wuivende minaretten. Bij de bestaande minaretten is later een moskee gebouwd. De handicraft markt in Law Garden hebben we gelaten voor wat het was. Het is meer een markt met kraampjes met allerlei prularia voor toeristen en dat hoeft voor ons niet. Het Calico-museum zouden we zeker bezocht hebben, maar is op woensdag gesloten. Het is gevestigd in een mooie haveli met prachtig houtsnijwerk en marmeren vloeren, het Sarabhai huis en is één van de mooiste textielmusea ter wereld. Het werd nu stilaan tijd om terug te keren naar onze vaste stek, het Ritz Hotel. We rekenden af met de gids Jamshed, wisselden nog persoonlijke gegevens uit en beloofden hem om hem zeker te promoten in België. Hij is een aan te raden gids, zeker in zijn stad Ahmedabad. Van het avondmaal genoten we in het restaurant van het hotel, waarna we definitief de kamer opzochten.
10/02 Donderdag Ahmedabad - Champaner-Pavagath 153,6 km
Om 8.30u verlieten wij het Ritz Hotel, maar Ahmedabad nog niet. Bhavani bracht ons bij de Rani Sipri moskee, het bezoek hieraan was door ons niet voorzien. Ze is ook bekend onder de naam Masjid-e-Nagira of “Juweel van een moskee”, vanwege haar uiterst elegant uitgevoerd ontwerp. Haar slanke, fijne minaretten zijn een mix van hindoe en islamitische stijlen. Het is een kleine, maar mooie moskee, die je moeilijk vindt als toerist. Ze is helemaal met een hoge muur omringd. Ik kon er echter maar een glimp van opvangen, bij de ingang zijn een drietal treden en de deuropening is smal. Het kort bezoek ten einde, zegden we de stad vaarwel en stevenden af op Dakor. Dakor was vroeger gekend als Dankapur, door de aanwezigheid van de Dankanath Mahadev Tempel, toegewijd aan Lord Shiva. Deze tempel ligt in het kleine Gompti meer. Op het plateau voor de tempel heerst veel ambiance en er zitten veel bedelaars. Toen wij er waren, werden jonge kinderen ingewijd in het hindoe ritueel. Zij worden kaal geschoren en in het meer gedompeld, waarna zij in het nieuw gestoken worden en beladen worden met allerlei geschenken. Wij dachten dat het vergelijkbaar is met de gebruiken bij ons zoals eerste communie en Vormsel. Ondanks het hier een tempel betreft, lopen er even goed koeien en moesten we opletten om niet in de verse koeiendrek te rijden. Een andere tempel is de Ranchodrajiji Tempel, die is toegewijd aan Lord Krishna. De goddelijkheid van Ranchorji is vergelijkbaar met de goddelijkheid Dwarkadesh in Dwarka, beide zijn gemaakt van zwarte natuursteen. Enkel toegewijden mogen de voeten van de godheid aanraken. Wij vonden hem niet speciaal, wat ons opviel, er wordt intens gebeden en geofferd. In het complex zijn foto’s taboe. Openingsuren van de tempel: 6 - 12 en 16 - 19u. Beide tempels liggen tegenover elkaar en kan je bezoeken zonder treden te moeten doen, tenminste het complex.
Na Dakor kwam Galteshwar met zijn 15e eeuwse tempel. De tempel is toegewijd aan Lord Shiva, de mooi gesculpteerde rode zandsteen is verweerd en de top van de tempel is er af. Nu zetten we vaart naar Champaner-Pavagadh om er een hele rist bezoeken af te leggen. Champaner ligt aan de voet van Pavagadh en was reeds vanaf de 13e eeuw een belangrijke en bloeiende stad met wijde lanen, vijvers en parken, winkelstraten en markten, trappenputten en moskeeën, hoge ommuringen en majestueuze inkompoorten. Champaner werd recent het eerste Unesco werelderfgoed van Gujarat. Wanneer je door de stad loopt, waant u zich eeuwen terug in de tijd. De stad was ooit een belangrijke bedevaartplaats en de hoofdstad van Gujarat. Na decennia van verval werd de stad overwoekerd. De grote moskeeën in Champaner zijn Shehar Ki Masjid, Jama Masjid, Kewada Masjid en Nagina Masjid. Minder bekend zijn o.a. Ek Mina Ki Masjid, de Helical Stepped Well, het Kabutarkhana paviljoen en halfweg de Pavagadh heuvel Sat Kaman.
De volgorde waarin wij onze bezoeken aflegden is: Ek Mina Ki Masjid, een alleenstaande minaret en restant van een moskee. Dit heb je heel vlug in je opgenomen en op foto vastgelegd. Helical Stepped Well is een nietszeggende trappenput, het is niet echt de moeite er naartoe te gaan. De Jama Masjid is rolstoeltoegankelijk via een braakliggend stuk grond en een hellend vlak. Hier betaal je Rs. 250 of € 4,17 p/p algemene inkom die geldig is voor de andere bezienswaardigheden in Champaner. Sultan Begada bouwde deze moskee, die behoort tot de mooiste architectonische gebouwen in Gujarat. Het is één van de mooiste moskeeën van Gujarat. Het is een gigantische structuur met een centrale koepel, twee minaretten van 30m hoog, 172 zuilen, zeven mihrabs en gesculpteerde ingangpoorten met fijne ruitjesramen genaamd “jalis”. Wij vonden deze moskee de allermooiste, die je zeker niet mag missen. Kabutarkhana Paviljoen is een kleine kalkpleisteren structuur aan de oever van een klein meer. Het heeft gediend als serail. De Kevda Masjid is mooi maar niet rolstoeltoegankelijk door de vele treden. Marie-Claire heeft ze een kort bezoekje gebracht, haar commentaar: van buiten af heb je het mooiste zicht op en van de moskee. Ik had hier dan niets gemist. De tocht naar de Nagina Masjid heeft Marie-Claire te voet gedaan. Volgens Bhavani kon hij er met de wagen niet komen, wat achteraf gezien wel het geval was. Je kan deze moskee ietwat vergelijken met de Jama Masjid, maar ze is minder majestueus uitgebouwd. Marie-Claire buiten adem, bezweet en stikkend van de dorst terug. De Pavagadh Hill is het meest versterkte bastion van het oude Gujarat. Gelegen op de top van een bergketen van 42km lang en een afstand van 5km van de voet tot aan de top, was deze versterking oninneembaar. Je kunt met de wagen op tot bij de kabellift, die je hogerop voert. Op het eindpunt van de lift heb je nog een klim voor de boeg over een aantal treden, die 45’ in beslag neemt. Marie-Claire vond het een te omslachtige onderneming en is er niet aan begonnen. Op de top staat de Kalika Mata Tempel, een combinatie van hindoe- en moslimbeleving en die beschouwd wordt als een belangrijk pelgrimsoord.
Het lag in de bedoeling op de Pavagadh Hill te overnachten in het Tourist Champaner Hotel, een eenvoudig staatshotel. Bij nader kennismaking met dit logies, hebben we besloten dat dit voor ons niet was weggelegd. De deuren van de piepkleine kamers zijn te smal voor de rolstoel en overal duiken een stel treden op. Sommige touroperators opteren voor dit verblijf, maar het is heel basic. Op de terugweg naar beneden stopten we nog bij Sat Kaman, een nogal merkwaardige constructie van zes bogen, oorspronkelijk waren er zeven. Het zijn waarschijnlijk de resten van een verdedigingsnetwerk, gebouwd tijdens het islamitische tijdperk. Met wat geluk heb je er een klaar uitzicht op Champaner. Vermits in Champaner geen andere overnachtingplaats is dan het heel basic staatshotel, zat er niets anders op dan verder te rijden. Bhavani beweerde een goede lokatie te kunnen aanbieden, het Jambughoda Palace, een heritage hotel. We hadden geen andere keuze, we kenden in deze buurt zelf niet direct een degelijk logies. Bij het binnenrijden van het domein, waan je je in een natuurpark. Boven de toegang hangt de leuze: A Home for Nature Lovers. De hotelstaf kwam op ons af en wou ons in een klein kamertje stoppen, dat absoluut niet kon en de inkomdeur was te smal voor de rolstoel. Na overleg met de maharani werden we in de beste kamer van het hotel gestoken. We beschikten over een drietal grote ruimten, maar alles leek ons echt uitgeleefd. Volgens de maharani houden de Britten van deze nostalgie. We installeerden ons in ons paleis en wilden ons even verfrissen, maar er kwam geen druppel water uit de kraan van de lavabo en evenmin uit de douche. Na navraag werd voorgesteld emmers water te brengen om ons te kunnen wassen. Van nostalgie gesproken, jaren geleden wasten wij ons thuis ook met een emmer water en achter een tochtscherm. De tijd voor het avondmaal brak aan, we zochten de kleine eetruimte op en werden bediend met enkele kleine kommetjes gevuld met bras. We konden dit echt niet naar binnen krijgen en vroegen gewokte groenten met rijst. Dit was uiteindelijk redelijk eetbaar en als je honger hebt, eet je bijna alles. Wanneer we min of meer voldaan waren, zochten we onze grote ruimte op en doken het bed in.
11/02 Vrijdag Champaner - Vadodara(Baroda) 49,3 km
Na een tamelijk lekker ontbijt wilden wij afrekenen voor het logies en de maaltijden en alleen de maaltijden werden in rekening gebracht. Voor de ellende die we gisteren ondervonden, konden wij vertrekken zonder de overnachting te moeten betalen. De maharani heeft zich niet meer getoond, ze was waarschijnlijk in haar eer gekrenkt. Onderweg naar Chhota Udaipur lasten we enkele stops in o.a. bij een pottenbakkersdorp. We konden er het proces van het vervaardigen van de potten volgen. De klei wordt zodanig bewerkt, dat er uiteindelijk een volwaardige pot te voorschijn komt. Voor de potten gedroogd worden, worden ze ingewreven met kolenstof. Het resultaat is een zwarte pot, die daarna te drogen gezet wordt en later in een kleine oven gebakken. In Zog maakten we kennis met een grote typische plaatselijke markt, waar wel wat Rathwa minderheden te kijk liepen. Foto’s van hen nemen was hier vrij moeilijk. Van het ogenblik dat deze vrouwen je in het snuitje kregen, keerden ze zich om of sloegen hun hoofddoek om. In Chhota Udaipur bezochten we het museum van de minderheden die rond Chhota Udaipur leven, heel interessant en leerrijk. Op woensdag is het museum gesloten. De inkom is Rs. 1 p/p en voor het nemen van foto’s Rs. 100 of € 1,67. Onderweg hadden we een stop bij de Nayka-stam, waar we konden kennismaken met hun de armoedige hutten. Water moeten zij, zoals zovele andere minderheden, in kruiken gaan ophalen aan een gemeenschappelijke openbare pomp. Voor het merendeel leven zij buiten de hutten, in de hut wordt gegeten en geslapen. Even verder werd gestopt bij een dorp van de Rathwa-minderheid, om de mooie muurschilderingen of Pithora schilderingen te gaan bewonderen. De Pithora schilderingen zijn voor de Rathwa’s veel meer dan kleurrijke beelden op een muur, Bhilals en Naykas van Gujarat en Madhya Praadesh. Zij duiden op de komst van een geboorte, bruiloft of feesten in de familie of de gemeenschap. Een kunstvorm moet in wezen de weerspiegeling zijn van de collectieve sfeer en Pithora schilderingen met hun kleuren en geanimeerde figuren weerspiegelt de gevoelens van hun makers.
We wilden nu naar Gondora, om er de prachtig geschilderde huizen te gaan bewonderen. Hoe goed Bhavani ook zijn best deed, hij kon er niet geraken. De weg is over een heel stuk onderbroken en in een omleiding is niet voorzien. De wegenwerken kunnen nog een tijdje aanslepen. We hielden een korte stop in Kawant of Kwant, kwestie van de benen eens te kunnen strekken. Sankheda is bekend voor het lakwerk. Het is alom te zien op de plaatselijke markt. Er zijn mooie exemplaren, maar wij zijn stilaan verzadigd van reissouvenirs. Daarna zetten we koers naar het eindpunt voor vandaag Vadodara(Baroda). Rond de klok van 18u konden we inchecken in het Hotel President. Voor vandaag zat het er voor ons op. Na installatie op de kamer en even verfrissen, kozen wij het restaurant van het hotel op voor het laatste avondmaal in Gujarat. Het restaurant is best te doen.
12/02 Zaterdag Vadodara - Mumbai 12.15-13.05 - Bangalore 15.25-17.25
De laatste uren in Gujarat persten we er nog alles uit. Om 8.15u verlieten wij het hotel om nog een en ander te gaan bezoeken. We startten de sightseeing met de Kirti Mandir. Het is een prachtig gebouw en ligt in de buurt van de Vishwamitri Bridge. Bij gebrek aan tijd zijn we niet naar binnen geweest, het buitenzicht volstond voor ons. Dan op naar de Tamberkar Haveli. De haveli is beroemd om zijn fresco’s, die scenes weergeven uit het epos zoals de Ramayana en Mahbharata. Wij vonden het niet speciaal, maar smaken verschillen. Het laatste dat nog net kon voor ons, was het Laxmi Vilas Palace. Het paleis toont een mooi voorbeeld van de Indo-Saraceense bouwstijlen. Het heeft gesculpteerde cederhouten plafonds, een zilveren troon en Italiaanse mozaïek. Het paleis biedt ook een enorme collectie wapens en beelden die de verhalen van een roemrijk verleden vertellen. Op het domein zijn drie binnentuinen met palmen.
We reden het domein op om 9.10u en kregen van de veiligheidsmannen te horen, dat we nog 20’ moesten wachten. Dan konden we het prachtige paleis van de maharadja bezoeken. Het is nog steeds de residentie van de koninklijke familie. Het is een groot domein met een prachtig aangelegd park. Het paleis bestaat uit verschillende gebouwen, waaronder een moskee. Eén van de huisbewaarders kwam ons verwelkomen en gaf eerst rondom het paleis de nodige uitleg, waarna we het paleis zelf bezichtigden, tenminste het gelijkvloers. De maharadja woont op de verdiepingen en wil dit strikt privé houden. De verschillende zalen en kamers zijn stuk voor stuk prachtig gedecoreerd. Jammer maar het interieur mag niet gefotografeerd worden. Dit is wel zonder Marie-Claire gerekend, ze heeft enkele mooie kiekjes kunnen maken in een ogenblik onoplettendheid van onze begeleider. Zo houden we toch een kleine souvenir over aan dit prachtige paleis.
Om 10.10u namen we afscheid van het Laxmi Vilas Palace en van Varodara. We waren op de luchthaven om 10.25u, voor de vlucht van 12.00u naar Mumbai en van daar verder naar Bangalore. We gaven Bhavani zijn tip, namen afscheid en konden naar de incheckbalie, waar het vrij vlot verliep. Bij de security hadden we geen strubbelingen, zelfs niet met een busje water in de handbagage. De boarding gebeurde over de tarmac en aan het vliegtuig met een smal hellend vlak, geen trap. Ik werd op de eerste rij gedeponeerd, vlak bij de deur. Bij Indigo tellen waarschijnlijk de veiligheidsregels niet. Ik mag nooit plaatsnemen nabij een nooduitgang en nu zat ik tegen de hoofdingang van het toestel. We zijn stipt op tijd kunnen vertrekken en landden in Mumbai op het voorziene uur, 13.05u. De passagiers voor Mumbai verlieten het toestel, degenen die doorvlogen naar Bangalore mochten op hun plaats blijven. Hetzelfde toestel maakte de verdere vlucht. Na een goed half uur kregen we te horen dat iedereen het vliegtuig moest verlaten, zonder verdere uitleg. Na een korte woordenwisseling mochten wij twee toch ter plaatse blijven. Een drie kwartier later kwam iedereen terug aan boord, de deur werd gesloten en het toestel verliet zijn standplaats. We hebben nog een vol uur getaxied en gewacht, zonder te weten waarom. Met twee uur vertraging hebben we Mumbai verlaten, die verloren tijd heeft de piloot niet kunnen goed maken. We waren pas in Bangalore om 19.25u i.p.v. 17.25u.
De ganse tijd stond Paramesh, Jyothi en hun dochtertje Sandhya ons op te wachten op de luchthaven. Hij was onze vroegere chauffeur in Zuid India en wij toerden reeds een drietal keer met hem door bijna het ganse zuiden van India. Hij en zijn gezin werden inmiddels vrienden. Zij kenden de reden van de vertraging, in Bangalore werd vandaag een airshow gegeven op de militaire luchthaven. Om veiligheidsredenen mocht er niet geland worden op de andere. Het werd een blij weerzien, vlug werd de bagage geladen in de ruime monovolumewagen Toyota Innova en de rit naar hun thuishaven kon beginnen. Het werd meer een lijdensweg, de ganse rit naar het centum was het filerijden. De airshow bracht al dit verkeer mee. We moesten eerst kost wat kost mee naar hun kleine woonst. Het was pas omstreeks 23u, dat er aanstalten gemaakt werd om logies op te zoeken. Het hotel dat Paramesh voor ons gereserveerd had, kon voor ons niet dienen. De kamer was te klein en ik kon niet in de badkamer. We zijn uiteindelijk in een iets duurder logies terechtgekomen en dat was wel geschikt. Een grote kamer en een min of meer aangepaste kleine badkamer, meer moest het voor ons niet zijn. We wensten onze vriend nog wel te rusten en doken in het hoog bed onder het donsdeken op een heel zacht matras.
13/02 Zondag
Vandaag shopping in Bangalore samen met Paramesh, Jyothi en Sandhya. Lunch in Mc Donalds om Sandhya te plezieren. ’s Avonds stond Paramesh aan de kookpot.
14/02 Maandag
In de voormiddag brachten wij een bezoek aan Paramesh’s tante, werkzaam in het staatsziekenhuis van Bangalore. Door haar toedoen konden we een geforceerde afspraak maken bij een neuroloog gespecialiseerd in de neurologische aandoening A.L.S., Amyotrofisch Lateral Sclerose. De neurologe, Prof. Nalina kent mijn neuroloog in Leuven, Prof. Robberecht.’s Avonds samen uit eten in een Chinees restaurant voor Valentine’s Day.
15/02 Dinsdag
We hielden het vandaag heel rustig en bezochten Paramesh zijn moeder, waar we ook een zus en twee broers ontmoetten. Na de middag brachten we een bezoek aan het Bangalore Palace. Toegang Rs. 350 of € 5,83 p/p, voor het nemen van foto’s Rs. 500 of € 8,33. Dit laatste hebben we niet betaald, maar we namen wel stiekem enkele foto’s. De voorgevel kan je min of meer op de gevoelige plaat vastleggen, je mag er niet recht voor gaan staan en de voortuin mag je ook niet betreden. Het personeel was er niet echt vriendelijk. In mijn rolstoel kon ik niet mee, er zijn menige trappen te doen.
16/02 Woensdag
Met zijn allen maakten we een daguitstap naar Mysore, het Bird Sanctuary en Somnathpur.
17/02 Donderdag Vlucht Bangalore naar Mumbai 9.05-10.40u
Mumbai naar Londen 13.40-18.05u
Vermits Paramesh deze morgen niet vrij kon zijn wegens beroepsbezigheden, deden wij een beroep op een taxi, om naar de luchthaven gevoerd te worden. Voor Rs. 1.200 of € 20,00 werden we met een Tata Indigo weggebracht. Deze wagen was iets minder comfortabel dan de Toyota Innova van Paramesh, maar al de bagage en de rolstoel kon erin. We konden ontbijten om 5.45u, verlieten het hotel om 6.20u en waren aan de nieuwe luchthaven om 7.05u, goed op tijd dus. Het inchecken ging vlot, de assistentie werkte naar behoren en om 9.15u lieten we Bangalore achter ons. Om 10.50u landden we in Mumbai op de domestic airport. Na het ophalen van de bagage, werden we met een assistent naar de plaats gebracht waar we de free shuttle naar de internationale luchthaven moesten nemen. De oude aftandse bus met 4 hoge treden vertrok pas om 11.30u, om aan het eindpunt te stoppen om 12.15u. Het inchecken in Mumbai bracht de gewone rompslomp mee voor het bemachtigen van een goede zitplaats op de lange vlucht. Via de immigratie en enkele security checkpunten konden we naar de gate voor boarding. Aan boord kregen we weer dezelfde miserie over ons zoals gewoonlijk. Er werd met de passagiers overeengekomen om te wisselen van plaatsen, dit was niet naar de zin van het boordpersoneel. We konden Mumbai pas verlaten om 15.40u, met een vertraging van juist twee uur. Die tijd heeft de piloot niet kunnen goed maken. De service aan boord was alles behalve goed. De maaltijden waren enkel vegetarisch en heel sterk gekruid. Bij de lunch werden enkel busjes plat water uitgedeeld, geen koffie of thee na de maaltijd. Later op de vlucht ontvingen we nog een sterk gekruide vegetarische snack. Toen we de pursor ons ongenoegen over het eten uitten, was haar reactie: jullie moeten in de toekomst bij het boeken van de vlucht de gewenste maaltijd maar ineens bestellen. Door het late vertrek in Mumbai waren we pas in Londen om 19.55u en onze aansluitende vlucht naar Brussel vertrok om 20.00u. De purser had haar ronde gedaan in het vliegtuig nog voor de landing. Iedereen die een aansluitende vlucht moest halen, werd gevraagd zich te melden bij de transferdesk op de luchthaven, om er de nodige vouchers op te halen voor een overnachting in Londen. Aan deze desk vroegen we, om of we mochten telefoneren naar de taximaatschappij Meerhof, die ons vandaag zou opwachten in Brussel. We spraken ineens het uur af voor de dag nadien.
Met een assistent werden we het Sofitel Hotel binnengeloodst. Het hotel is verbonden met de luchthaven, zodanig dat je niet naar buiten moet. Ik denk niet dat we ooit al in zulke luxe hebben overnacht als nu in het Sofitel Hotel London Heathrow. De voucher voor de overnachting was inclusief avondmaal en uitgebreid ontbijtbuffet voor ons beiden. Voor het 0avondmaal mochten we kiezen uit bepaalde menu’s, als het bedrag maar niet hoger opliep dan £ 25 per persoon. Een softdrink was inbegrepen, alcoholhoudende dranken zoals bier en wijn waren extra te betalen. Wanneer ons buikje was rond gegeten, vatten wij de tocht naar onze kamer aan. Als je niet gewoon bent hier te overnachten, lijkt het hotel op een doolhof van gangen en liften. Het lijkt allemaal op elkaar. Een kleine wasbeurt kon er nog af, waarna we trachtten in dromenland te verzeilen, wel te verstaan voor een korte nacht.
Vrijdag 18/02 Vlucht Londen naar Brussel 9.05 - 11.05u, vluchtnummer BA392
Het was opstaan geblazen om 6u, het ontbijt volgde om 6.30u en we stonden paraat aan de receptie om 7u. Hier was het wachten op een assistent, die te voorschijn kwam om 7.15u. en die ons via enkele liften en enkele vrij lange gangen terug bij de zoveelste security bracht. Zonder enig probleem werd de handbagage gekeurd en goed bevonden en voerde de assistent ons naar gate 10B. Met een hoger-lager truck werd ik tot bij het vliegtuig gereden en omhoog gehesen, om dan met een smal rolstoeltje naar mijn plaats gevoerd te worden in het toestel. Precies om 9.05u verliet de piloot zijn parkeerplaats en taxiede het toestel naar de startbaan. We konden Londen verlaten zonder veel te moeten filerijden. De vlucht verliep naar behoren en we konden Brussel weerzien om 11.05u na een vierweekse geslaagde vakantie. Na het ophalen van de bagage verlieten wij het luchthavengebouw met de taxichauffeur van Taxi Meerhof uit Willebroek.
Oost west, thuis best
Eindconclusie
Liefhebbers van minderheden of stammen moeten zeker Gujarat als toeristische bestemming uitkiezen. In Gujarat kom je minderheden tegen in kleine nederzettingen, dorpen of op markten. De minderheden zijn het kleurrijkst gekleed tijdens bruiloftfeesten en festivals. Op markten heb je veel kans enkele minderheden tegen het lijf te lopen. Of je de gelegenheid krijgt er foto’s van te nemen, is een ander paar mouwen. Gujarat staat ook bekend als de habitat van de laatste Aziatische leeuwen, hoewel de kans die te zien bijzonder klein is. Voor ons is Gujarat in alle opzichten een meevaller geworden. We hadden er veel van verwacht en we zijn dan ook meer dan voldaan huiswaarts gekeerd. Ik zou zeggen, allen daarheen maar dan liefst niet in te grote aantallen. Het toerisme tast de levenswijze van de minderheden aan en daar is niemand mee gebaat.