Noord-, Zuid- en Oost-India (2004)

Streek:  Noord, Zuid en Oost-India
Traject: Delhi – Amritsar – Dharamsala(Mac Leod Ganj) – Chandigarh – Delhi – Bangalore –
             Tirupathi – Kanchipuram – Tiruvannamalai – Tanjore – Madurai – Thekkady –
             Cochin – Coimbatore – Ooty – Mysore – Bangalore – Calcutta – Bhubaneswar – Puri - Calcutta
Periode
Van 17/08 tot 17/09/2004

Reisgezelschap
Met partner en drie weken met onze chauffeur van verleden jaar als trouwe helper met de rolstoel.
Reisbureau: Connections in Mechelen
Touroperator: geen
Vervoermaatschappij: British Airways
Het reisbureau is prima, de vluchten waren dat ook (nog nooit zo comfortabel gezeten), maar de bagagebehandeling op Londen Heathrow laat veel te wensen over. Wij zijn vertrokken op 17/08 en bij aankomst in Delhi ontbrak er 1 stuk bagage, die we uiteindelijk hebben kunnen oppikken bij terugkomst op 17/09 op Zaventem. Gemakkelijk is anders.

Transport
- heen en terug naar de bestemming: het vliegtuig, prijs: € 667,00
- ter plaatse: huurauto met chauffeur:
in het noorden 6 dagen aan $ 40/dag gehuurd bij State Express
e-mail: statexp@del2.vsnl.net.in 
in het zuiden 13 dagen aan $ 35/dag met de chauffeur/vriend
e-mail: parmesh_thi@yahoo.com
in het oosten een wagen per dag tegen een af te spreken prijs
2 vluchten met Jet Airways: zeer goede service en stipte vluchten
Delhi – Bangalore $ 295,00 p/p
Bangalore – Calcutta $ 245,00 p/p

Logies
Op alle plaatsen kozen we voor kleine, maar propere hotels

Reizen kost
Een dagmenu in een restaurant: +/- Rs. 100/per persoon
een biertje(660cl): +/- Rs. 85
openbaar vervoer: zelf niet genomen, maar spotgoedkoop
een kop koffie of thee: op straat Rs. 2
in een restaurant Rs. 10
een frisdrank: op straat Rs. 10
in een restaurant Rs. 20 à 30
sigaretten: Marlborough Rs. 50
Super benzine zonder lood: Rs. 48/L
Diesel: Rs. 26,92/L
Ik denk dat je in India alles kunt vinden wat hier te krijgen is.

Wij betaalden in $ voor de wagenhuur in het noorden en de 2 binnenlandse vluchten, voor de rest hadden we euro’s mee en waar mogelijk betaalden wij het logies met de Visa-kaart.

De beste wisselkoers was op de luchthaven van Delhi: 1 euro = Rs. 57.50
Nadien hebben we gewisseld tegen Rs. 56.55 en Rs. 55.30
We konden ook zwart wisselen. We volgden de wijze raad van onze chauffeur in het zuiden, in het noorden hebben we het niet geprobeerd. Wij hadden voldoende gewisseld bij aankomst op de luchthaven.

Gidsen – Kaarten
Lonely Planet India(algemeen) uitgave 2001 en Nelles Guides N-NO en Centr. India van 1995.

Enkele gegevens over mezelf:
Mijn vrouw en ik zijn resp. 63 en 54 jaar, ik ben bediende.
Adres: Somers Jozef - Meesemaecker Marie-Claire
Kard. Cardijnstraat 52
B – 2840 Rumst
Telefoon: 03/888.04.56
E-mail: somers.jozef@skynet.be of op mijn hotmail: somersjozef@hotmail.com
Andere reizigers mogen contact opnemen.
Ikzelf ben meestal thuis, maar je kan mij gemakkelijkst ’s avonds bereiken of via mijn e-mail contact opnemen.

Je mag je zeker niet laten afschrikken door het idee dat dit land onderontwikkeld zou zijn. Niets is minder waar. Bij de tempels en heiligdommen moeten wel de schoenen uit, maar dat is in normale omstandigheden geen groot obstakel. Eén van de belangrijkste zaken voor een rolstoelgebruiker is een goede chauffeur vinden, die goed op de hoogte is van de te bezoeken streek en toch redelijk overweg kan met Engels. Wij hadden, zowel in het noorden als in het zuiden, een Ambassador met een bagagerek(roofrack) wat geen overbodige luxe was. Je moet buiten de rolwagen ook je bagage ergens kwijtraken. De Tata Indica is misschien iets comfortabeler dan de Ambassador, maar ook duurder en er is minder plaats achteraan in de koffer om er alles in te krijgen.

Enkele websites van het deel van India dat we bezochten

www.india.start4all.com : info over gans India
www.india.StartTips.com : idem
www.travel-delhi.com : info over Delhi, bezienswaardigheden en logies
www.travel-tamilnadu.com : info over Tamil Nadu
www.travel-kerala.com : info over Kerala
www.travel-karnataka.com : info over Karnataka
www.orissa-tourism.com : info over Orissa
www.travel-westbengal.com : info over West Bengalen met Calcutta
www.indiatravelinfo.com/distance.html : afstanden tussen verschillende steden in km
www.stateexpressindia.com : hier hebben we reeds twee maal een wagen met chauffeur geboekt   
                                               in het noorden van India, met de manager Mr. Bhat kan je veel
                                               regelen.
www.arjuntours.com : Mr. Ravi van Arjun Tours & Travels is een echte baas. Met hem valt niet te sollen. Verleden jaar hebben we van hem een chauffeur meegekregen, die ondertussen een vriend is geworden. Hij heeft nu ook zijn eigen wagen en je kan hem bereiken op zijn e-mail adres: parmesh_thi@yahoo.com

Beschrijving van het logies: prijzen en toegankelijkheid

Bij de hotels noteer ik naast het volledige adres, ook het telefoonnummer, het faxnummer, de website en het e-mail adres, voor zover die in mijn bezit zijn. Ik tracht steeds zo volledig mogelijk te zijn. Ik word ook graag op de goede weg geholpen.

1. Hotel Sahara  
3162 Sangtrashan Road(Rock Street)
Paharganj, New-Delhi – 110 055
Website: www.indiamart.com/hotelsahara 
E-mail: rarora777@yahoo.com
Fax: 0091/11/23587666
5 minutes distance from New Delhi Railway Station

Dit hotel hadden we via internet gevonden. De prijs beviel ons en op de website zag het er dege-lijk uit. Wat we natuurlijk niet zo onmiddellijk wisten, was dat het in een heel luidruchtige, gore buurt was gelegen. Bij de inkom van het hotel zijn een vijftal moeilijke trappen. De straat is er zo smal, dat de wagen bijna tot tegen de trap moest rijden en dan werd het pas moeilijk. Toevallig had de chauffeur twee linkerhanden en totaal geen zicht in de situatie, je moest hem met hand en tand uitleggen hoe hij het zou moeten doen. Er is een heel moeilijke lift aanwezig, ze is klein en sluit met twee harmonicadeuren. Zonder de hulp van het personeel lukte het ons niet. De kamer was redelijk groot, maar de badkamer kon ik niet in, reden: te smalle deur. Het is mij wel gelukt om bij alle toestellen te geraken en die te gebruiken. We betaalden er met Visa Rs. 700 + 10% taks voor een A/C dubbele kamer met douche en toilet. Het ontbijt hebben we op de kamer genomen en we betaalden hiervoor Rs. 110 voor ons beide. Een restaurant heeft het hotel niet. Voor mij is dit  logies zeker geen aanrader.

2. Hotel Regent Continental   473, W.E.A. Krishna Market
Saraswari Marg, Karol Bagh, New Delhi
Tel.: 0091/11/25722901-2, 51547577-78-79-80
Fax: 0091/11/25721016,5762067
Website: www.hotelregentindia.com

We zijn in dit hotel verzeild door toedoen van State Express. We moesten bij de firma passeren om binnenlandse vluchten te annuleren en andere te boeken. We vroegen hem naar een net en prijselijk logies en hij raadde ons dit hotel aan. Voor $ 35 hadden we hier een heel ruime dubbele kamer met A/C en badkamer, ontbijt op de kamer inbegrepen. De badkamer was ook heel ruim, maar ik kon er juist niet in met de rolstoel. Ik kon aan al de sanitaire toestellen met me hier en daar vast te houden. Bij de inkom van het hotel zijn er 5 trappen, maar het personeel is er heel behulpzaam. Verder is er een grote lift aanwezig, ik kon de beensteunen op mijn rolwagen laten. Het restaurant stelde niet veel voor. Het zag eruit zoals de eetzaal in een school, koel en onge-zellig. Er was heel weinig keuze en de wachttijd was heel lang. De betaling gebeurde cash bij State Express. Wij, als enkelingen, kunnen in dit hotel nooit terecht aan deze prijs. Het tarief voor deze kamer is $ 55.

3. Hotel Sutlej Classic    A Unit of Pancham Resorts Pvt. Ltd.
Near Sutlej Bridge, G.T. Road,
Ludhiana-Phillaur – 144 410(Distt. Jal.)
Tel.: 0091/1826-222077, 224186, 87
Fax: 0091/1826-224585

Wij zijn maar tegen de middag uit Delhi kunnen vertrekken, reden: de vermiste bagage. Zodoende konden we Amritsar niet meer bereiken, maar we wilden wel de stad zo dicht mogelijk benaderen. We hebben halt gehouden 15km voorbij Ludhiana en zijn daar het hotel Sutlej binnen gestapt. Als je gewoon de baan naar Amritsar volgt, kom je automatisch voorbij dit logies. Het is aan de linkerzijde van de weg gelegen. Er zijn 3 trappen bij de inkom, de lift is kort, maar de ka-mer was groot. In de badkamer kon ik natuurlijk weer niet met mijn rolstoel, het was er niet gemakkelijk. Wij betaalden er met Visa voor de dubbele kamer met douche en toilet en A/C Rs. 1.000 en voor het ontbijt was het Rs. 155 voor ons beiden. Er heersen lange wachttijden in het restaurant.

4. Grand Hotel  
Opp. Railway Station, Amritsar – 143 001
Tel.: 0091/0183-2562424, 2562977
Fax: 0091/0183-222967    
Website: www.fhrai.com
E-mail: grand@jla.vsnl.net.in

We hebben het hotel uit de Lonely Planet gehaald. Het is zo wat een vergane glorie, maar het viel er nog best mee en veel andere keuze is er niet voorhanden, tenminste niet in deze prijscategorie. Bij de inkom van het hotel zijn er vier trappen, die met een beetje hulp vlug overwonnen zijn. Verder heeft het complex ettelijke kamers op het gelijkvloers en met wat geluk kan je in de tuin het ontbijt nemen. Bij het binnengaan van de kamer is er een klein trapje. De kamer was groot en de badkamer had weer een te smalle deur, zodat ik mij moest vasthouden aan de deur en de deurlijst om erin te geraken. Lavabo en toilet stonden binnen handbereik. We betaalden er met Visa Rs. 900 voor een dubbele kamer met douche en toilet en A/C. Het ontbijt kostte Rs. 194 voor ons twee.

5. Hotel Surya   A Unit of Surya Resorts Pvt. Ltd.
McLeod Ganj, Dharamsala – 176 219
Tel.: 0091/1892-221418, 19, 20
Fax: 0091/1892-221868, 221417
                          
Bij aankomst in McLeod Ganj heeft mijn wederhelft menige hotels geïnspecteerd op hun toegankelijkheid en dit was het laatste en het beste wat ons kon overkomen. Het is een vrij recent hotel en dus nog in redelijk zindelijke staat. Bij de inkom van het hotel zijn er drie trappen. Eens binnen is het vlak en er is een lift (grote) aanwezig. We hadden een heel ruime kamer, maar de badkamer kampte weer met hetzelfde probleem, een te smalle deur. Ik kon mij vasthouden aan de deurlijst en de lavabo, het toilet stond binnen handbereik. Bij het nemen van een douche, stond de hele badkamer onder water. We hebben dat achteraf meermaals gehad. Wij betaalden er met Visa Rs. 924(we kregen 30% reductie op de normale prijs) voor een grote dubbele kamer met douche en toilet. Airco was er niet, maar in Dharamsala heb je dat niet zo vlug nodig wegens de hoogte. In het restaurant konden we de keuze maken tussen à la carte of in buffetvorm, wat uiteraard duurder uitkwam.

6. Hotel Sunbeam   Sector 22-B, Chandigarh
Tel.: 2708100-7, 5077888
Fax: 2708900
Website: www.hotelsunbeam.com
E-mail: sunbeamchd@sancharnet.in
Approved by Ministery of Tourism

Bij het vertrek in het hotel Surya, in McLeod Ganj, hadden we gevraagd of zij in Chandigarh een hotel kenden in dezelfde prijsklasse als het hunne. Zonder aarzelen hebben zij de telefoon genomen en voor ons een kamer gereserveerd. Bij aankomst was alles netjes geregeld en zo konden we vrij vlug onze kamer betrekken. Bij de inkom van het hotel zijn de onontbeerlijke 3 trappen. Er is een grote lift aanwezig en de kamers zijn stuk voor stuk ruim, enkel de badkamer heeft hetzelfde euvel als altijd. De badkamer zelf was heel goed te doen, ze was klein genoeg zo dat je dan minder mogelijkheid hebt om te vallen. Wij betaalden er met Visa Rs. 1.200 voor de dubbele ka-mer met douche en toilet en A/C, wat hier niet nodig was wegens de aanhoudende regen.

7. Hotel VT Paradise   # 7, 10th Main, Devanga Sanga Road,
S.R. Nagar, Bangalore – 560 027
Tel.: 0091/80/2129881
Fax: 0091/80/2129886
Website: www.vtparadise.com
E-mail: enquiry@vtparadise.com

Verleden jaar hebben wij gelogeerd in hotel Basant Residency, maar spijtig genoeg was dit volgeboekt en moesten we op zoek naar een andere stek. Vermits Paramesh, onze trouwe chauffeur, van Bangalore is, was de klus vrij vlug geklaard en belanden we in dit logies. Bij de inkom zijn een vijftal trappen, er is een redelijk grote lift aanwezig, maar de kamers zijn dan weer niet te groot. Ik kon natuurlijk weer niet in de badkamer met de rolstoel, maar eens binnen lukte het wonderwel. Onder de lavabo zijn kastjes geplaatst en daar kon ik met mijn knieën tegen aanleunen. Met het toilet had ik problemen, eerst moest de deur dichtgedaan worden om aan het toilet te geraken en dan bleef het W.C.-deksel niet openliggen. We betaalden er met Visa Rs. 1.400 voor de dubbele kamer met douche en toilet en A/C en fan.

8. Hotel Basant Residency   No. 3, 4th Main Road
zie reisverslag 188 van Zuid-India
                                              Opp. Jain Temple, Gandhinagar
Bangalore – 560 009
Tel.: 22389900 – Fax: 22386600
E-mail: basantco@vsnl.net

9. Hotel Ramee Guestline   14-37, Karakambadi Road
Tirupathi – 517 507
Tel.: 0091/0877-2280366, 2280800
Website: www.ramee-group.com
E-mail: guestlinetirupati@rediffmail.com
  
In het centrum zijn wel verschillende hotels, maar al degenen die we gezien hebben, waren gelegen in een rumoerige straat. Dat is de reden waarom wij voor dit logies gekozen hebben. Het is een heel rustige buurt even buiten de stad en aangezien we toch over een wagen beschikten, was deze keuze vlug gemaakt. Bij de inkom zijn 9 trappen, die je kan omzeilen door iets verder te gaan en het steile hellend vlak te nemen. Alleen zou je nooit boven geraken, maar met de hulp van onze Paramesh was dat geen enkel probleem. De aanwezige lift is groot, evenals de kamer. De te smalle deur belette mij hier ook weer om in de badkamer te rijden, maar het lukte met mij hier en daar vast te houden. Wij betaalden hier met Visa Rs. 800 voor een dubbele kamer met douche en toilet, airco en fan. Het restaurant stelde niet veel voor en er heersen (weer) lange wachttijden.

10. Hotel Tamil Nadu   Station Street
Tel.: (04112) 22553
Kanchipuram

Volgens onze chauffeur, Paramesh, is dit het beste hotel in de stad. Veel bijzonders was het alleszins in onze ogen niet. Eén pluspunt: bij de inkom zijn er geen trappen. Voor zover ik het mij nog herinner was de kamer vrij groot en de badkamer en het toilet te doen. De prijs van de dubbele kamer met douche en toilet was normaal Rs. 650 voor een extra grote kamer en vermits wij goed zijn in afpingelen, hebben wij het logies gekregen voor Rs. 490. Er was A/C aanwezig. Wat we betaalden voor het avondmaal en het ontbijt kan ik toevallig nergens terugvinden, maar het was in ieder geval twee maal niets.

11. Hotel Arunachala   Opp. Raja Gopuram
5, Vada Sannathi Street
Thiruvannamalai – 606 601
Tel.: (04175) 228300, 228400

We kozen dit hotel, in volle centrum van Thiruvannamalai en tegenover de hoofdingang van de tempel, gewoon om vlug te kunnen zijn waar we wilden zijn, in de tempel. Het hotel is feitelijk meer bedoeld voor de plaatselijke bevolking, maar het krijgt van ons ook een voldoende. Om het hotel binnen te gaan zijn er twee maal een zevental trappen met leuning. Eens hierboven is er een heel korte, smalle lift met twee achtereen sluitende harmonicadeuren. Zeer moeilijk om alleen te bedienen, om niet te zeggen niet te doen. De kamer en badkamer waren groot en de badkamerdeur nog maar eens 2cm te smal(dus niet te gemakkelijk). Het restaurant hebben we niet uitgeprobeerd. Het avondeten hadden we redelijk vroeg genuttigd in een ander eethuis. Voor het ontbijt hebben we de roomservice gebeld. Wij betaalden hier cash Rs. 660 voor de dubbele kamer met douche en toilet, A/C en fan, wat hier zeker geen overbodige luxe was.

12. Hotel Gnanam   Anna Salai(Market Road)
zie reisverslag 188 van Zuid-India
Tanjore – 613 001, Tamil Nadu
Tel.: 04362/278501 – 508(8 lijnen)
Fax: 04362/236536
Website: www.hotelgnanam.com
E-mail: aysp@hotelgnanam.com en hotelgnanam@sify.com

13. Hotel Rathna Residency  109, West Perumal Maistry Street   
zie verslag 188 van Zuid-India
Madurai – 625 001, Tamil Nadu
Tel.: 0452/5370441, 442, 444, 8400, 9400
Fax: 0452/5370443
Website: www.hotelrathnaresidency.com
E-mail: info@hotelrathnaresidency.com

14. Hotel Woodlands Prime Castle  Thekkady Road               
zie reisverslag 188 van Zuid-India
Kumily – 685 509
Idukki(Dist.) Kerala
Tel.: 04869/223469, 222077
Fax: 04869/223469

15. Hotel Vintage Inn  Rids Dale Branch Road                        
zie reisverlag 188 van Zuid-India
Near Njaliparambu Jn. (K.B. Jacob Road)
Fort Cochin, Cochin – 682 001
Tel.: 0484/2215064, 2217361
E-mail: vintageinn@hotmail.com

16. Hotel City Tower   Sivasamy Road, Ramnagar                  
zie reisverslag 188 van Zuid-India
Coimbatore – 641 009, Tamil Nadu
Tel.: 0422/2230641, 681, 5379782
Fax: 0422/2230103
Website: www.hotelcitytower.com
E-mail: info@hotelcitytower.com

17. Hotel Vyshak International   19, Seebaiah Road, Opp. Agarwal Choultry
Devaraja Mohalla, Mysore – 570 001
Tel.: 2421777, 2422777, 2428108, 09
Fax: 2428111

In het hotel King’s Court, waar we verleden jaar verbleven, vroeg men, naar onze normen, teveel voor een dubbele kamer. Het was er anders heel goed en een vriendelijke staff. We zijn op zoek gegaan naar een ander logies en het werd uiteindelijk het hotel Vyshak International. Bij de in-kom zijn er 10 trappen, de lift is groot en de kamer was heel ruim. De badkamer was precies een balzaal, maar voor mij moeilijk, ik kon er met mijn karos niet in. Het toilet stond zeker 2.50m van de lavabo. Wij betaalden er met Visa Rs. 1.200 voor de dubbele kamer met douche en toilet en fan. Op het ontbijt hebben we zolang moeten wachten, dat we uiteindelijk vroegen of we het zelf moesten klaar maken.

18. Fairlawn Hotel Pvt. Ltd.   13/A Sudder Street
Kolkata – 700 016
Tel.: 0091/33/2252-1510, 2252-8766
Fax: 0091/33/2252-1835
Website: www.fairlawnhotel.com 
E-mail: fairlawn@cal.vsnl.net.in
info@fairlawnhotel.com

We zijn in dit hotel beland door toedoen van de man die in Calcutta instaat voor de opvang van verlaten jongens in het Sealdah Railway Station in deze stad. We zijn met hem in contact gekomen via haar rechterhand in België. Hij heeft de reservatie voor ons gedaan en bij aankomst op de luchthaven is hij ons komen verwelkomen. Het Fairlawn Hotel is een vergane glorie. Naar het zeggen van de eigenares, die ondertussen 84 jaar jong is en met een Engelsman getrouwd is geweest, zou dit etablissement een 200 jaar oud zijn. Overal hangen foto’s van voorheen en natuurlijk ook van het Britse Koningshuis. Wij hadden hier geluk, er zijn drie kamers op het gelijkvloers en daar konden we de grootste van betrekken. Er is geen lift aanwezig, kan moeilijk in zo’n oud gebouw. Bij de inkom van het hotel is er één trap en om de kamer te betreden is er een klein overstapje en draperieën die je moet opzij houden. Het was een héél grote kamer, maar ze rook sterk vermuft. Aan de deur van de badkamer is er eveneens hetzelfde overstapje. Dan maar tot aan de deur rijden en van daar te voet verder, mits mij aan lavabo en bad vast te houden. Het spijtige was hier, dat zowel de lavabo als de badkuip niet vaststonden. Wij betaalden hier met Visa
Rs. 1.884 voor een dubbele kamer met bad en toilet, A/C en fan en vol pension. Dit is het nadeel in dit hotel, er wordt enkel in vol pension geboekt en zo fameus is de voeding er niet. Je krijgt steeds hetzelfde, maar eventueel met een ander sausje.

19. Hotel Arya Palace   A Unit of Arya Prava Pvt. Tld.
126/B Ashok Nagar, Janapath, Bhubaneswar – 9
Tel.: 0674-2536130, 31, 32, 33, 34
Fax: 0674-2536129

Ik denk dat we alle middenklasse hotels van Bhubaneswar hebben gezien en gekeurd. De beste keuze bleek het Arya Palace Hotel qua prijs/kwaliteit. Bij de inkom van het hotel zijn er een 10-tal trappen. De lift is klein, maar de kamer was groot en de badkamer heeft een brede deur (oef). Voor het restaurant moest je eerst terug buiten, dus weer de trappen af en dan nog eens hetzelfde aantal naar beneden. Het was een zware klus, we zijn er maar 1 keer geweest. Veel keuze was er niet, maar het was wel overheerlijk. Hier heerst ook een ellenlange wachttijd. Het ontbijt namen we op de kamer via de roomservice, iets wat in India meer dan gebruikelijk is. Wij betaalden Rs. 1.000 met Visa voor een dubbele kamer met douche en toilet en fan (geen airco). Wanneer we wilden afrekenen aan de balie, moesten we meer dan geduld hebben. Als ze altijd op die manier werken, zullen ze zeker geen hartinfarct oplopen.

20. Hotel Shree Hari   New Marine Drive Road
Swargadwar, Puri – 752 001, Orissa, India
Tel.: 06752-231644
Fax: 06752-231655
E-mail: hotelshreehari@rediffmail.com
shreeharihotel@hclinfinet.com

Ook hier hebben we menige hotels geïnspecteerd en dit leek het beste wat voor handen was. Het is een vrij recent hotel. Het enige nadeel: er is geen lift aanwezig en de kamers zijn op de eerste verdieping. Het restaurant is goed, maar hier ook heel lange wachttijden. Bij de inkom zijn er drie trappen en verder naar boven twee maal 10 stuks. We betrokken een grote kamer en de badkamer was te doen. Voor de dubbele kamer met douche en toilet betaalden we met Visa Rs. 960.
De normale vraagprijs was Rs. 1.200, maar door toedoen van Paramesh, die zich voordeed als touroperator, kregen we 35% discount.

Kosten van het transport ter plaatse

- Transfer met een Ambassador Non/Airco van de luchthaven in Delhi naar hotel Sahara $ 9.
- Site-seeing van Delhi met dezelfde wagen $ 15.
- 6 dagen autohuur met chauffeur (Ambassador Non/Airco) 6 x $ 40 = $ 240.
- Transfer van het hotel in Delhi naar de luchthaven $ 9.
- Vlucht Delhi – Bangalore $ 295,00 per persoon.
- 13 dagen autohuur met Paramesh (onze vaste chauffeur) 13 x $ 35 = $ 455.
- Boottocht op het Periyarmeer Rs. 40 per persoon.
- Boottocht in Alleppey Rs. 400 voor 1.30u
- Transfer van het hotel in Bangalore naar de luchthaven Rs. 300.
- Vlucht Bangalore – Calcutta $ 245,00 per persoon.
- Transfer met een Ambassador A/C luchthaven Calcutta naar Fairlawn hotel Rs. 400.
- Trip naar Mayapur Rs. 2.500 voor Ambassador Airco (niet echt nodig).
- ½ dag site-seeing Calcutta met Ambassador Airco Rs. 400.
- Trip naar een dorp met verlaten kinderen met dezelfde wagen +/- Rs. 1.500.
- Naar de Howrah Bridge en later naar het station Rs. 640.
- Coromandel Express Calcutta – Bhubaneswar Rs. 768 per persoon.
- In Bhubaneswar van het station naar het hotel Rs. 100.
- Ganse dag site-seeing van Bhubaneswar Rs. 1.000.
- Bhubaneswar – Puri per taxi Rs. 750 voor 60km maar met verschillende stops (+/- 7u).
- Per tuk-tuk naar de grote tempel 2 x Rs. 50 = Rs. 100.
- Trip per taxi naar Konark (ganse namiddag) Rs. 650.
- Puri – Bhubaneswar per taxi Rs. 600.
- Falaknuma Superfast Express Bhubaneswar – Calcutta Rs. 731 per persoon.
- Transfer Fairlawn hotel in Calcutta naar de luchthaven Rs. 400.

Praktische informatie

Formaliteiten:
         Je hebt een internationaal paspoort nodig, dat nog geldig is zes maanden na terugreis.   
         Daarbovenop heb je een visum nodig en dit is zes maanden geldig vanaf de uitgifte datum.
         Normaal geef je het paspoort af op de ambassade en ten vroegste de dag daarop is het
         visum klaar. Met wat aandringen wordt het nog dezelfde dag klaargemaakt. Wij hebben het op die manier kunnen fiksen. We hebben er wel goed bij gezegd, dat ik in een rolwagen zit
en een bediende is komen zien of het wel zo was. De kostprijs voor het visum is € 50, zowel voor een enkele als voor een double entry.

         Het adres van de Ambassade van India in Brussel is:
             Vleurgatsesteenweg 217
             1050 – Brussel
             Tel.: 02/640.91.40
             E-mail: consular@indembassy.be
         Je kunt de Visa Form downloaden via de website van de ambassade:
www.embassyworld.com/embassy/india.htm
         Openingsuren: Alle weekdagen van 9.30u tot 11.30u voor binnenbrengen van paspoorten.
Afhalen kan van 17u tot 17.30u (weekend en feestdagen gesloten)

Als rolstoelgebruiker:
         Wat je zeker niet mag vergeten is een reserve binnenband, pomp, plakgerief, sleutels om vijzen bij te regelen. Wat ik nu steeds meeneem is: een klein wieltje als reserve voor de rolstoel, dit is begin dit jaar gebroken op verlof in Guatemala.
         Wat je zeker niet mag doen is, sleutels en schroevendraaiers, voor het bijregelen van moeren of vijzen, in de handbagage stoppen. Ze worden momenteel op elke luchthaven afgenomen. Die spullen worden beschouwd als wapens.

Hygiëne en gezondheid:
         Vooral in India is hygiëne belangrijk. We moesten steeds goed overal opletten om niet in een koeiendrek of een andere viezigheid te rijden. Dus komen de wielen en de hoepels er steeds heel mooi voor, met alle gevolgen ook voor de hoepels. Ik heb ze wel op regelmatige tijdstippen schoongemaakt, maar dat neemt niet weg dat mijn handen altijd vuil waren. Dus is het aan te raden om voor het eten de handen te wassen. Het drinken van water is geen probleem, zolang je maar water uit gesloten flessen drinkt. Zeker geen water van de kraan drinken, dat is pas om problemen vragen. Zo heb je binnen de kortste keren zeker diarree.
         De voeding is minder een probleem, alleen zijn wij in België niet gewoon om zo pikant te eten. Onze mond brandt gewoon dicht als we maar even van de saus nippen.

Inentingen:
         Er zijn normaal geen speciale inentingen nodig voor Indië. Wij persoonlijk zorgen ervoor om steeds in regel te zijn en laten, wanneer het nodig is een spuitje tegen D.T.P. zetten (geldigheid drie jaar). Malaria tabletten hebben wij voor deze kontreien nooit genomen.
         Enkel in het regenseizoen zou dat enigszins kunnen nuttig zijn. Raadpleeg hiervoor het Tropisch Instituut in Antwerpen.

Internet:

In de toeristische plaatsen vind je overal cybercafe’s. In minder door toeristen bezochte plaatsen kan dat een zoektocht worden. De prijzen variëren van Rs. 10 tot 25 per uur.
Handbagage:
         Vergeet niet de broodnodige zaken zoals medicatie, toiletgerief en enkele kleren en ondergoed voor verschoon, mee te doen in de handbagage. Ik zelf heb het vier weken moeten stellen zonder mijn eigen spullen. Ik heb mijn bagage ingecheckt in Brussel en er terug in ontvangst genomen bij terugkomst.

Binnenlandse vluchten:
         Daar moet je zeker op letten: bij binnenlandse vluchten mag je geen batterijen in je handbagage stoppen. Het wordt hier zelfs zover gedreven, in een van onze reiskoffers zat een reiswekker met batterijen. We moesten die koffer openmaken, de batterij er uithalen en die mocht dan weer gewoon bij de andere spullen. Ik speel tegenwoordig zeker en neem de batterijen van het fototoestel en van de camera bij mij. Die van de camera steek ik in mijn achterzak van mijn broek en de anderen daar ga ik gewoon bovenop zitten. Gewoonlijk wordt er mij gevraagd of ik een eindje kan stappen. Nu zei ik zeker neen en ik kon na het passeren van de controle de batterijen terug op hun normale plaats steken, waar ze thuis horen.

Onze vluchten: vluchtnummers en tijdschema

Wij vlogen met British Airways:  van Brussel naar London Heathrow
Vluchtnummer BA 389 (Airbus Industrie A319)
Vertrek om 7.45u en aankomst om 8.00u
    van London Heathrow naar Delhi
Vluchtnummer BA 143 (Boeing 747-400)
Vertrek om 9.55u en aankomst om 23.00u
met Jet Airways: van Delhi naar Bangalore
Vluchtnummer 9W 811
Vertrek om 17.15u en aankomst om 19.30u
met Jet Airways: van Bangalore naar Calcutta
Vluchtnummer 9W 516
Vertrek om 9.55u en aankomst om 11.50u
met British Airways: van Calcutta naar London Heathrow
Vluchtnummer BA 146 (Boeing 777-200)
Vertrek om 9.30u en aankomst om 15.35u
met British Airways: van London Heathrow naar Brussel
Vluchtnummer BA 398 (Airbus Industrie A319)
Vertrek om 16.25u en aankomst om 19.35u

Bezienswaardigheden: inkomgelden (eventueel) en toegankelijkheid

Ik ben, als rolstoelgebruiker, overal gratis binnen kunnen gaan. Op veel plaatsen werd ik automatisch binnengeloodst. Wanneer er toch eventueel moeilijk gedaan wordt, stel je beleefd de vraag: waarom? Normaal schept het geen probleem, alleen in menige tempels was de rolwagen een groot obstakel en mocht ik er gewoon niet in.

Delhi:
Raj Ghat Goed aangelegd pad, gratis inkom.
Lakshmi Narayan(Birla Mandir) Heel onvriendelijke mensen, zelf niet binnen geweest, kreeg oude geroeste rolstoel, veel trappen. Gratis inkom, staan wel gereed met offerblok.                 
Rakabganj & Gurdwara(heiligdom v/d Sikhs in marmer) Heel vriendelijk onthaal, iedereen moet een hoofddoek omdoen, overal hellende vlakken. Gratis inkom.
India Gate Kan je van op afstand bewonderen, moeilijk om in de buurt te parkeren, gratis.
Indira Gandhi Memorial Hellende vlakken en hier en daar een trap, gratis inkom.
Humayun’s Tomb Goed aangelegd pad tot aan het monument. Inkom Rs. 250
Qutb Minar Grotendeels goed aangelegd pad met hellend vlak, waar nodig. Inkom Rs. 250
Amritsar:
De Gouden Tempel(Hari Mandir)
Bij de inkom schoenen en kousen uit en voeten wassen, iedereen een hoofddoek opzetten. Na de vele trappen moest ik plaatsnemen in een andere rolstoel.
Guru Bazaar Gelegen in de onmiddellijke omgeving van de grote tempel.
Jallianuala Bagh Vrij vlak, met wat aandringen kon ik mijn karos behouden. Gratis inkom.
Naar de grens met Pakistan voor de aflossing v/d wacht. Met de wagen tot aan de grens, van op de parking 200m naar de tribunes. Ik heb mij links van deze geplaatst, zodanig dat er niemand voor mij kon staan of zitten. Gratis.      
Onderweg naar Dharamsala:
Beneswari Tempel Enkele trappen aan de ingang, verder vrij vlak. Gratis inkom.
Kangra Tempel De tempel is vrij hoog gelegen. Het is een klim met brede trappen, overal kom je
behulpzame mensen tegen die een handje toesteken. In de tempel zelf waren ze heel vriendelijk. Gratis inkom, maar gelijk in alle tempels wordt een gift gevraagd.
Jaurlamukhi Tempel Deze tempel heb ik zelf niet bezocht, wegens te veel trappen. We zijn met een tuk-tuk naar de ingang gereden tot aan de trappen. Gratis inkom.
Dharamsala(Mac Leod Ganj):
Kalachakra Tempel        ) In het complex van de Dalai Lama zijn menige tempels. Zoals altijd
Tsuglagkhang Complex ) hebben ze allemaal wel enkele trappen, maar de Boeddhisten kennende,                                             
Namgyal Gompa            ) staan ze altijd klaar om te helpen. Ik heb dan ook alles kunnen zien.
Gratis inkom.
Norbulingka Institute Voor het gebouw zijn menige trappen, maar het loont de moeite. Gratis.                                     
Tibetaans museum Ook hier enkele trappen en hulpvaardig personeel. Inkom Rs. ?
The Tibetan Children’s Village Het is een dorp zoals vele andere. Het is er misschien iets properder dan in andere Indische dorpen. Gratis te bezoeken.
St. John’s Church Twee trappen aan de ingang van de kerk. Gratis inkom.
Dip Tse(Chok Ling Gompa) Ik ben er zelf niet binnen geweest (te veel trappen). Gratis inkom.
Tashijong Gompa
Onderweg naar Chandigarh
Bainath met Palace Hotel Dit gebouw is uit de koloniale tijd. Er zijn een viertal trappen bij de inkom, verder is het op het gelijkvloers vlak.
Mandi
Triloknath Tempel Ligt aan de oevers van de rivier. Je moet verschillende trappen doen. Gratis.
Syamakali Tempel Ligt op een heuvel boven de stad. Aan de ingang zijn er 5 trappen, verder is het complex vlak. Gratis inkom en geen foto’s.
Tempel in Tirupathi Dit complex met daarbij horende stad ligt boven op een berg. Het is een waar bedevaartsoord, waar wij als westerlingen enkel kunnen genieten van
Tirumala Hill           het straatbeeld. In de tempel mogen wij niet binnen. Wij hebben die plaats willen aandoen, maar het is feitelijk die omweg niet waard.

De bezienswaardigheden die we in het zuiden hebben aangedaan zijn dezelfde als vorig jaar. Voor die gegevens verwijs ik naar het reisverslag van Zuid-India dat ik vorig jaar maakte.

Calcutta
Moederhuis van Mother Teresa Bij de ingang van het moederhuis van Moeder Theresa is er 1 trap, verder is het vlak. Gratis inkom, geen foto’s.
Stervenshuis van Mother Teresa Aan deze ingang zijn er een 3-tal trappen, maar met enkele bereidwillige handen is dat euvel zo opgelost. Verder is de gelijkvloerse verdieping vlak.
Kali Tempel Er is 1 trap aan de ingang van de tempel. Je kan volledig rond de tempel gaan en hem bewonderen, maar in de tempel zelf is moeilijker wegens de trappen en de massa mensen. Het is er een vuile bedoening. Gratis in, maar er worden giften gevraagd.
Victoria Memorial Het monument staat in een mooi aangelegd park. Het eerste en laatste deel van de weg heeft men een dikke grintlaag gelegd, dan kan je op een goed begaanbaar pad en kom je aan de eigenlijke oprit. Dit is een hellend vlak dat gaat tot bij de trappen(een 10-tal). Eens in het gebouw is het vlak. Inkom Rs. 100. Geen foto’s.
St. Paul’s Cathedral Er zijn een 5-tal trappen om de kerk binnen te gaan, maar er is ook een heel steil hellend vlak om er te geraken. Geen inkomgelden.
Howrah Bridge Je moet ze gezien hebben, maar in de onmiddellijke omgeving parkeren is er niet bij. Dus ben ik er niet kunnen over gaan, wel heb ik er met de wagen overgereden.
Tol voor de brug is Rs. 25, niet voor voetgangers.
Bhubaneswar
Udayagiri & Khandagiri grotten Deze grotten liggen in de hoogte en voor mij weer niet haalbaar. Inkom Rs. 20.
Lingaraj Mandir Als westerlingen mogen wij niet binnen. Wij zijn niet rein genoeg en eten niet vegetarisch (eieren, vlees, vis, boter). Wel hebben we de mogelijkheid om een glimp van het innerlijke van het complex op te vangen en om foto’s te kunnen nemen. Er wordt wel geld gevraagd, maar het bedrag wordt bepaald door de persoon die toevallig in de buurt is. Wij zijn daar totaal niet op ingegaan.
Vaital Mandir Ik ben er zelf niet in geweest. Voor de ingang moet je langs een smal hekken(om koeien buiten te houden). Ik heb van buiten af naar het geheel gekeken. Gratis inkom.
Mukteswara Mandir Er zijn 3 trappen bij de inkom, dan is er een pad tot aan de eigenlijke tempel, waar je dan weer 5 trappen naar beneden moet. Ik ben boven blijven staan. Geen inkomgelden.
Parsurameswara Mandir Ook hier weer een smalle doorgang. Ik heb door het hek gekeken. Gratis.
Rajarani Mandir We zijn helemaal niet binnen geweest en hebben de tempel vanaf het hek bewonderd. De inkom was hier Rs. 200 en Rs. 50 voor foto’s en dat vonden we wat veel.
Maheswar Mandir Ook weer dezelfde smalle doorgang. Ik ben hier ook maar buiten gebleven.
Geen inkomgelden, giften zijn steeds welkom.
Onderweg naar Puri
Dhauli: Shanti Stupa
De stupa is gelegen op een heuvel. Je kan met de wagen tot aan de voet van het heiligdom en dan moet je een 20-tal trappen naar boven tot aan de voet van de stupa. Vanaf hier kan je tot achter aan de stupa gaan en hem bewonderen. De trappen hogerop heb ik niet meegedaan. Geen inkom.
Puri
Jagannath Tempel Net als in Bhubaneswar mogen westerlingen niet in het complex. Er mogen geen foto’s genomen worden binnen het complex. Je hebt wel die mogelijkheid vanaf twee platforms: 1 boven de library aan de hoofdingang (voor foto’s in de morgen) en de andere aan de ingang recht tegenover de vorige(voor foto’s in de namiddag).
The Sun Temple of Konark
De tempels in Konark zijn heel gemakkelijk te bereiken, zelf met een rolwagen. In het slechtste geval moet je over een buis aan de grote poort, als die niet openstaat. Op heel de site is een redelijk goed aangelegd pad. In de tempels kan je natuurlijk niet wegens de trappen. De inkomprijs is Rs. 200 + Rs. 50 voor foto’s en video.

Onze reisroute

1. Di  17/08: Vertrek thuis om 5.30u naar Zaventem en aankomst in Delhi omstreeks 23u.
2. Wo 18/08: S.S. van Delhi
3. Do 19/08: Delhi – Ludhiana
4. Vr  20/08: Ludhiana – Amritsar
5. Za  21/08: Amritsar – Dharamsala(Mac Leod Ganj)
6. Zo  22/08: S.S. Dharamsala(Mac Leod Ganj)
7. Ma 23/08: Dharamsala – Chandigarh
8. Di  24/08: Poging tot s.s. in Chandigarh en terug naar Delhi wegens te veel regen.
9. Wo 25/08: Vlucht Delhi – Bangalore
10. Do 26/08: Bangalore
11. Vr 27/08: Bangalore – Tirupathi
12. Za 28/08: Tirupathi – Kanchipuram
13. Zo 29/08: Kanchipuram – Tiruvannamalai
14. Ma 30/08: Tiruvannamalai – Chidambaram – Kumbakanam – Tanjore
15. Di  31/08: Tanjore – Madurai
16. Wo 01/09: Madurai
17. Do 02/09: Madurai – Thekkady
18. Vr  03/09: Thekkady – Kottayam – Alleppey – Cochin
19. Za  04/09: Cochin – Coimbatore
20. Zo  05/09: Coimbatore – Ooty – Mysore
21. Ma 06/09: Mysore
22. Di   07/09: Mysore – Bangalore
23. Wo 08/09: Bangalore – Calcutta
24. Do  09/09: Mayapur
25. Vr   10/09: S.S. Calcutta
26. Za  11/09: Naar een dorp van verlaten kinderen(an orphanage)
27. Zo  12/09: Calcutta – Bhubaneswar
28. Ma 13/09: S.S. Bhubaneswar
29. Di  14/09: Bhubaneswar – Puri met verschillende stops onderweg
30. Wo 15/09: Puri
31. Do  16/09: Puri – Bhubaneswar – Calcutta
32. Vr  17/09: Calcutta – Brussel en terug naar huis

Verslag van wat de reis van ons leven had moeten worden

         Wat de reis van ons leven had moeten worden, is in Delhi gestart als een ware nachtmerrie. Op 17 augustus stonden we gepakt en gezakt op de luchthaven van Zaventem voor de korte vlucht naar Londen en van daar verder naar India(Delhi). We hadden nog nooit zo’n goede plaats in het vliegtuig en het personeel was uiterst vriendelijk en gedienstig, maar de ontnuchtering kwam toen we in Delhi aan de bagageband op onze spullen stonden te wachten. We hadden drie stuks ingecheckt en nu bleek er één te ontbreken. Wij dachten geen nood, morgen lost zich dat wel op. Aan de balie voor de verloren bagage was het aanschuiven. We vernamen van een meisje dat ze reeds drie dagen na mekaar was komen kijken of het hare nog niet was toegekomen. Dat beloofde inderdaad niet veel goeds. Toevallig hadden we, bij het inpakken van al ons gerief, al mijn spullen in de ene en die van mijn echtgenote in het andere valies gestopt. Dit was nu zeker een probleem, want mijn warme kleding en mijn medicatie tegen hoogteziekte had ik niet bij mij.

         We zijn na een poos maar buiten gegaan en zouden wel zien wat het zou worden. De bediende achter de balie had ons de raad meegegeven om regelmatig met British Airways contact op te nemen. Wat we haast alle dagen hebben gedaan en tot vervelens toe, tot we op 12 september te horen kregen dat de bagage in Delhi toegekomen was. Dan hebben we maar besloten, gezien de korte tijd die ons nog restte in India, om het valies maar terug naar Brussel te zenden. We hielden er nog één positief puntje aan over: al de kleding die er in zat, was proper en kon onmiddellijk de kast in.

         We zijn wel een half uur te laat geland, maar door de hele heisa rond de verloren bagage was het toch al 0.30u eer we in het vooraf geboekte hotel belanden. We waren op de luchthaven opgewacht door een agent van State Express, waar we de transfer, de stadsrondrit van Delhi en een achtdaagse tour geboekt hadden. Voor we onder de wol kropen, hadden we met deze man nog af te rekenen voor de diensten bij de verhuurmaatschappij geboekt.

Woensdag 18 augustus
Dag 2: S.S. van Delhi

         Het begon goed, het zag er een stralende dag uit en we trokken er op uit. Als eerste kwam Raj Ghat, de strooiweide waar Mahathma Gandhi is uitgestrooid en waar ter ere van hem een sobere gedenksteen is opgericht. Na deze serene plek stevenden we af op de Lakshmi Narayan Temple. Van buiten is het een mooi zicht, maar veel verder ben ik niet geraakt. De bewaking aan de tempel was alles behalve vriendelijk. We hebben zeker twintig minuten staan wachten eer we binnen mochten en dan zou ik in een rolstoel moeten plaatsnemen met maar alleen de grote wielen. We hebben er vriendelijk(nou ja, vriendelijk is anders) voor bedankt. Het volgende op het programma was de Rakabganj & Gurdwara Temple. Het is een heiligdom van de Sikhs helemaal in witte marmer. Het verschil was groot met de vorige tempel. Wij werden hartelijk verwelkomd door één van de opzichters en werden verzocht om de schoenen uit te doen en een hoofddoek op te zetten. We kregen hier een privé rondleiding en ik kon op die manier op plaatsen komen, waar we anders niet zouden durven gaan. Heel het complex is goed aangelegd en waar er trappen zijn, is ook een hellend vlak voorzien. Van hier ging het richting parlementsgebouwen, het Paleis van de President en India Gate. Veel meer dan een glimp kan je, zeker van de eerste twee, niet meepikken. We waren met de wagen en die mag in deze buurt niet parkeren. Aan India Gate is het dan weer veel te druk om over te steken. We hebben in de rapte enkele foto’s kunnen schieten. Dan maar door naar de volgende bestemming, Indira Gandhi Memorial(open van 9.30u tot 16.45u, van Di tot Zo). Het is het huis waar Indira Gandhi laatst heeft gewoond en is neergeschoten. Op die plaats is een glazen pad aangelegd, is de plaats van het gebeuren aangeduid en liggen er steeds bloemen. In haar villa is een verzameling van foto’s bijeen gebracht over het reilen en zeilen van deze geëerde vrouw, die nu in India met respect wordt genoemd.

         Als zesde bezienswaardigheid kwam Humayan’s Tomb aan de beurt. Bij de ingang zijn er wel enkele trappen, maar gedienstige medebezoekers hielpen er mij in mijn karos bovenop. Eer je aan het eigenlijke monument bent, wandel je over een mooi aangelegd pad, dat over verschillende afvoergoten loopt. Die overstap is telkens voorzien van een breed plateau, om er gemakkelijk te kunnen overrijden. Het is een machtig gebouw, dat ik enkel heb kunnen bewonderen van beneden het platform waar het op is gebouwd. Je hebt van hier reeds een heel goed overzicht op het geheel. De dag zat er haast op en er restte alleen nog de Qutub Minar. Van ver zie je reeds de minaret boven de huizen en de bomen uitsteken. Het is een indrukwekkend complex, met als hoogtepunt natuurlijk de 60m hoge, fijn uitgesneden minaret. We hadden het geluk niet aan onze zijde, wegens restauratiewerken was de doorgang naar de vroegere moskee gedeeltelijk afgesloten. Enkele bewakers hebben mij toch over de stellage gekregen, zij het met heel veel uitleg van onze kant. Zij hadden er absoluut geen zicht op hoe er aan te beginnen. Na dit obstakel hadden we de vrije loop en konden we volop genieten van het prachtig bouwsel, of wat er van overschiet.

Donderdag 19 augustus
Dag 3: Delhi – Ludhiana

         Het was de bedoeling om vandaag vroeg te vertrekken, maar het probleem met de bagage bracht mee dat we eerst naar de luchthaven terug moesten, om alles nu definitief op poten te zetten. Vermits zij zich in India niet echt dood werken, moesten we hier ook veel geduld aan de dag leggen. Tegen de middag konden we toch reeds koers zetten naar Amritsar. Onze chauffeur, die niet van de felste en zeker geen vriendschappelijk type was, zei al meteen: in Amritsar geraken we nooit vandaag. Volgens hem was het wel 10u rijden, maar naarmate we vorderden, dacht ik: het gaat ons toch lukken. Veel stoppen zat er echt niet in, ook al omdat er onderweg niet zo heel veel speciaal te beleven viel. Hij heeft het toch klaargespeeld om in Ludhiana, een 80km voor Amritsar halt te houden voor overnachting. De duisternis was voor ons de enige troef om met hem in te stemmen. In het donker rijden in India, staat ongeveer gelijk aan zelfmoord. Fietsers, ossenspannen, tractoren en zelfs auto’s zonder licht en tegen de richting rijden is er schering en inslag. Voor het avondmaal hebben we de voeten onder tafel gestoken in het hotel. Na lang wachten werd de maaltijd voorgeschoteld. We betaalden er Rs. 330 voor ons beiden en waren meer dan voldaan.

Vrijdag 20 augustus
Dag 4: Ludhiana – Amritsar

         We hadden niet zo heel veel afstand af te leggen en daarom hadden wij besloten maar om 8u te vertrekken. Het was vrij druk op de baan, zodanig dat we maar tegen 10.30u in Amritsar arriveerden en dat voor amper 80km. Nu was de eerste vereiste een degelijk en prijzig hotel vinden. Dicht bij het station zijn we in het Grand Hotel beland. Op het eerste zicht bleek het niet veel zaaks, maar eens de receptie gepasseerd werd het helemaal anders. De kamers geven uit op een binnentuintje en zijn bereikbaar zonder trappen.

         Het werd nu stilaan tijd om op te krassen en naar het pronkstuk van Amritsar “The Golden Temple of Hari Mandir” te rijden. Er werd een probleem gemaakt van de wagen, maar na een kwartiertje geduld oefenen, kwam alles toch in orde en konden we in het complex parkeren. Daar werden we prompt doorverwezen naar een bureel voor vreemdelingen. We kregen er te horen wat we wel en niet mochten en kregen tevens een hoofddoek om op te zetten. Iedereen die de tempel wil betreden moet handen en voeten wassen en het haar met eender wat bedekken. Als we even geduld hadden, zou er iemand komen om ons te begeleiden. En begeleiden was het, twee stoere mannen gingen zich over mij en de rolstoel ontfermen, deze moest ik afstaan ten voordele van een exemplaar van ter plaatse, kwestie van veiligheid. Ik werd ontdaan van schoenen en kousen en kreeg een voetbad, zoals iedere bezoeker. Dan werd ik de trappen op en afgedragen, tot ik in het complex zelf was. Daar zetten de twee mannen mij in een rolwagen die naam niet waard. De kleine wieltjes piepten dat het een lieve lust was en bolden heel slecht, zeker op de lopers die her en der uitgerold liggen. Na een poosje hebben we de twee beleefd gevraagd om alleen en zonder hun waakzaam oog, de tempel te mogen bezoeken. Wij zijn graag vrij en doen graag wat wij willen en we worden niet graag geleefd. Nu konden we tenminste genieten van al het moois dat er rondom de tank te zien is. Het prachtigste is het tempeltje te midden van de tank. Dit is feitelijk de gouden tempel, waaraan het gehele complex zijn naam dankt. Het gouden dak, belegd met vijfhonderd kilogram goud, staat te schitteren in de zon. Hier mocht ik als rolstoelgebruiker niet in, de doorgang is met een staketsel van koperen buizen afgezet en zo smal dat ik er niet zou kunnen passeren. Op de vier hoeken van de grote binnenplaats, aan de tank, kan je voedsel krijgen. Er wordt dagelijks aan 15.000 personen gratis eten uitgedeeld. Na het bezoek aan de tempel was ons plan om de Guru Bazaar aan te doen. We moesten er niet echt in gaan, omdat in de omgeving van het heiligdom overal winkeltjes en kraampjes te bespeuren vallen. Je kan er voor alles en nog wat terecht. Niets is te heet of te zwaar om er verkocht te worden.
         Tegen 17u. werd het tijd om naar de grens met Pakistan te vertrekken, om het schouwspel van de aflossing van de wacht en het strijken van de vlag te kunnen meemaken. We waren er ter plaatse, tenminste op de parking, om 17.45u. Van hier was het nog een tweehonderd meter eer we aan de tribunes waren. Zo veel te vroeg was het nu ook al niet, de massa stroomde met hele horden toe en binnen de kortste keren was de tribune volgestouwd met luid joelende mensen. Dagelijks komen hier duizenden naar de vertoning, want dat is het, kijken. Ze zongen vaderlandslievende liederen en aan de andere zijde van de grens werd krek hetzelfde gedaan. Dit zijn nog echte patriotten. Ik had het geluk om vooraan te kunnen staan. Op die manier was er nooit echt iemand voor mij, die dan toch maar mijn uitzicht zou belemmeren. Om 18.30u werd begonnen met het dagelijks ritueel van groeten, luidkeels bevelen roepen, aanslaan en op het einde het reven van de vlag en dit langs beide zijden van de poorten. Na afloop keerden we voldaan terug naar het hotel voor onze maaltijd. We hadden er af te rekenen met ellenlange wachttijden, zodanig dat op de duur de trek naar eten wegebde. Voor ons beiden betaalden we er Rs. 363. Na de maaltijd is Marie-Claire alleen met een tuk-tuk naar de Gouden Tempel geweest voor de verlichting, de sfeer en het overbrengen van het Boek naar het parlement. Ik vond het zelf niet de moeite om al de rompslomp nog eens te moeten overdoen van schoenen en kousen uitdoen en van rolwagen wisselen.

Zaterdag 21 augustus
Dag 5: Amritsar – Pathankot – Dharamsala(Kanga Valley) (Mac Leod Ganj)

         Voor we definitief Amritsar verlieten wilden we nog een bezoek brengen aan Jallianuala Bagh. Op deze plek zijn in 1919 menige Indiërs gesneuveld. Er is ter ere van de gevallenen een gedenksteen en een muur opgericht met de namen van de slachtoffers erin gegrift. Het parkje is mooi aangelegd met paden tussen partijen groen. Het bevindt zich een twee honderd meter voor de Gouden Tempel, links in de bocht.     

         Nu konden we deze heilige stad vaarwel zeggen en afstevenen op Dharamsala. Het zou een zware dag worden, want we hadden onderweg het een en ander te regelen en te zien en de afstand was ook al niet niks. We hadden gelezen, dat de Tourist Office in Pathankot heel goed was qua info over Himachal Pradesh en dat de agent heel vriendelijk en behulpzaam was. Welnu het is niks overdreven. We hebben een massa documentatie en kaarten meegekregen, als voor een hele bus.

         Na Pathankot stevenden we af op de stad Kangra, waar we twee tempels met een visite wilden vereren. De eerste was de Bajeshwari Devi Tempel. Van op de parking zie je de toren van het complex boven de huizen uitsteken. Het is ook niet moeilijk, om er te geraken moet je een massa brede trappen doen en op het einde van de klim nog een twintigtal lage trapjes. Alleen zou het nooit gelukt zijn, maar de mensen waren hier zo ontzettend vriendelijk, dat ik binnen de kortste keren aan de ingang van deze tempel was. Hier lieten mijn helpers het niet bij, ze waren reeds druk aan het overleggen hoe ze mij met de rolstoel in het complex zouden kunnen dragen. Het waren eerst enkele trappen omhoog, om dan terug naar beneden te gaan. Dank zij hun hulp was de klus vlug geklaard en konden we aan de rondgang beginnen. Er werd ons meermaals gevraagd of we mee op de foto wilden, ofwel of zij gewoon een foto van ons beide samen met de tempel mochten nemen. Wanneer iemand zoiets zo vriendelijk vraagt, kan je moeilijk weigeren. Het is een spierwit tempeltje dat aan de buitenkant redelijk proper is, maar binnenin zeker niet. Overal hing rode poeder gestrooid en de offergaven lagen met hopen bijeengestapeld. De terugweg was iets gemakkelijker, dachten wij, omdat het bergaf is. Weer moesten we de hulp van voorbijgangers inroepen, om heelhuids beneden en op de parking te geraken.

         Van deze tempel naar de Jwalamukhi Temple was niet zo heel ver, maar onze heel goede en onbehulpzame driver zei al meteen: voor Marie-Claire zou het wel gelukt hebben, maar ik moest maar in de wagen blijven. Waarschijnlijk kende hij ons niet goed, wanneer er iemand zegt: het gaat niet, leggen wij er het hoofd niet zo maar bij neer. De tempel lag inderdaad vrij hoog en er waren waarschijnlijk wel een hele hoop trappen, maar iets buiten de parking stonden tuk-tuk’s klaar om naar boven te rijden. We hebben een prijs afgesproken en zijn tot aan de ingangspoort gereden. Verder kon hij niet komen, hier begonnen wel degelijk de trappen. Ik heb hier in de rolwagen op mijn wederhelft gewacht, terwijl zij in de rapte het complex bezocht.

         Het was ondertussen al vrij laat geworden en we moesten zeker in Mac Leod Ganj geraken.
Er wordt altijd gezegd dat een ongeluk nooit alleen komt en ik moet toegeven dat het ook zo is. We waren nog maar net aangezet richting Dharamsala, of er begon op het dashbord een lichtje te knipperen. Ik maakte de chauffeur er attent op en volgens hem was het niemendal. Na enkele kilometer is hij toch maar gestopt om het olie- en waterpeil te controleren. Alles bleek in orde te zijn, maar hoe verder we vorderden, hoe langer het lichtje bleef branden, tot het uiteindelijk niet meer doofde. Ik zou bijna gaan panikeren hebben, als we opeens de lichten van Dharamsala zagen opdoemen. Het einde van een lange dag was dus bijna ten einde. Eer we in Dharamsala waren, was de duisternis al lang gevallen. Zo abnormaal is dat ook niet, de ganse rit was door de bergen en over geen al te goede en zeker geen al te brede wegen. Tegen 19.30u waren we op onze eindbestemming voor vandaag en een goed uur later hebben we een heel goed logement op de kop kunnen tikken. We hebben er mee aangeschoven aan het buffet en wanneer we wilden betalen, zei een vriendelijk heerschap: jullie hoeven je Roepies niet boven te halen, één van mijn gasten is niet komen opdagen en ik offreer deze maaltijd aan jullie. Later hebben we van hem vernomen, dat hij regelmatig trips organiseert voor kleine groepjes en hij informeerde bij ons of we geen interesse hadden. Hijzelf is een uitgeweken Indiër. Hij volgde muziekconservatorium in Wenen en doceert er.         

Zondag 22 augustus
Dag 6: Dharamsala s.s.

         Vermits we de dag tevoren een probleem zagen aan de wagen, was het raadzaam om vandaag met een ander voertuig de site-seeing van Dharamsala te ondernemen. Onze chauffeur had de avond tevoren reeds laten verstaan, dat hij met de wagen naar een garage zou moeten om het euvel weg te werken, wat wij heel normaal vonden. Het probleem voor ons was om ander vervoer te vinden. Een plaatselijke taximan werd gevraagd om de verschillende plekken, die we gepland hadden, met hem aan te doen. Hij was onmiddellijk akkoord, maar onze moedwillige driver zag dat zo niet direct zitten. We moesten de taxi betalen en van hem terugvorderen en over dat laatste maakte hij een groot probleem. We hebben dan de firma gebeld, de problemen met de auto uitgelegd en het was oké. We konden aan een gevulde dag beginnen.

         We startten met het complex van de Dalai Lama, de Kalachakra Temple, het Tsuglagkhang Complex en de Namgyal Gompa. Na dit complex kwam het Norbulingka Institute en het Tibetan Museum(open 10 – 18u) aan de beurt. Het museum loont de moeite. Je kan er de vroegere levenswijze van de Tibetanen, uitgebeeld met poppen, bekijken. Er worden verscheidene taferelen uit vroegere tijden nagebootst. Het is een kleurrijk geheel. Van het museum ging het richting Tibetan Children’s Village, maar dat was niet echt zo indrukwekkend. Het was er heel stilletjes en geen kinderen te bespeuren. Het was zondag en dan hebben ook zij vrijaf. Dan trokken we maar naar St. John’s Church. Het was vrij moeilijk om aan de kerk te geraken. Zij staat, ten opzichte van de baan, in de diepte. Er loopt wel een pad naar de kerk, maar bij het begin van dit wegeltje stond een hek dat maar half open kon en het pad loopt steil naar beneden. Met wat hulp is het ons toch gelukt en heb ik het oude kerkje kunnen bezoeken. Er restte nu maar 1 doel, de Dip Tse(Chok Ling Gompa). Om bij de Gompa te komen, moet je een massa trappen doen, de trap is vrij smal en er is geen leuning. Ik ben er dan ook niet aan begon-nen en heb Marie-Claire alleen naar boven gezonden. Ze heeft er kennis gemaakt met een monnik, die connecties heeft met België. Ieder jaar komt deze man naar Brussel. Na het bezoek aan het complex is mijn halve trouwboek, samen met de lieve monnik bij mij gekomen. Zo kon ik met dit vriendschappelijk heerschap een korte babbel doen. We hebben hem natuurlijk bij ons uitgenodigd, wanneer hij nog eens in ons koele landje zou arriveren.

        Al de geplande bezoeken waren maar net afgewerkt, of we kregen in de straten van Mac Leod Ganj een ware stortbui over ons heen. We konden nog net in een restaurantje binnenglippen om aan de hevige regen te ontsnappen. Nadien waren de straten ware modderpoelen en kon ik met mijn handen niet meer aan de hoepels komen van de vieze smurrie. Terug naar het hotel gaan, was het enige wat ik nog kon doen. Als het iets of wat was uitgeklaard, is mijn echtgenote er nog op uitgetrokken, maar lang hield ze het buiten niet uit. Het was er heel en al een slijkboel en de winkeltjes begonnen één voor één te sluiten. Dan is er zeker niets meer te beleven en met regenweer zeker niet.

Maandag 23 augustus
Dag 7: Dharamsala – Chandigarh

         We hadden vandaag weer een zware dag voor de boeg en daarom vertrokken we reeds om 7.15u richting Palampur, om aan de Tashijong Gompa te geraken. Na dit complex gingen we door naar Bainath om in het Palace Hotel ons ontbijt te nemen en het tevens met een kort bezoek te vereren. Het hotel is een pareltje van de koloniale tijd. Nu zetten we koers naar Mandi. De ganse rit ging dwars door de bergen, met niet altijd goede en brede wegen. Onze chauffeur bleek niet zo bedreven in het rijden in de bergen. Van het moment dat hij in vierde versnelling stond, bleef hij erin, terwijl je bij een bergrit toch regelmatig moet verleggen. Dit was in ieder geval één van de slechtste chauffeurs die we op onze reizen ooit hebben gehad. Wanneer we vroegen om ergens naartoe te rijden, was het of te ver ofwel een te slechte baan, of kon ik er niet geraken. Het probleem met hem was, hij kende de weg niet en wist nergens iets. Dit ondervonden we bij aankomst in Mandi. We hadden verschillende tempels genoteerd en geen van de genoemde kon hij situeren en aan iets vragen had hij een broertje dood, laat staan een hele familie. We hebben toch het geluk gehad om er twee tempels te kunnen aandoen, de Triloknath Temple en de Syamakali Temple. De eerste is gelegen aan de oever van de rivier Beas. Ik ben zelf niet in het complex geweest wegens te veel trappen en er was geen hulp te bespeuren, enkel onze driver. In de tweede was het iets makkelijker. Hij ligt wel op een heuvel boven de stad, maar wordt door de Indiërs meer bezocht. Hier was hulp, om de trappen op en af te gaan, geen enkel probleem.

         Na de tempels in Mandi werd het de hoogste tijd om door te gaan naar Chandigarh. We moesten zeker in deze stad kunnen logeren, vermits we van uit Dharamsala hadden laten telefoneren voor reservatie in een bepaald hotel in Chandigarh. Van Delhi uit was ons gezegd, dat de verloren bagage in Chandigarh zou kunnen afgeleverd worden. Dat was de reden van de reservatie. Na veel zoeken, heeft de chauffeur het hotel toch gevonden om 21.30u. Wij stonden nog aan de balie toen er een bode binnenkwam met de melding van levering van een valies. We waren al ietwat opgelucht, maar ik wilde ze toch eerst zien vooraleer ik zeker was. Wat had je gedacht, het was natuurlijk een gans andere valies, maar wel met het label van ons eraan. Voor alle zekerheid heb ik het valies laten openmaken en toen stelden we vast, dat het zeker de onze niet was. Het was de zoveelste ontgoocheling. Ik heb dan uiteindelijk mijn verstand maar op nul gezet.        

Dinsdag 24 augustus
Dag 8: Chandigarh – Delhi

         Het was de bedoeling om vandaag de site-seeing van Chandigarh te doen, maar de weergoden waren niet met ons. Het regende pijpenstelen en er was voor ons geen doorkomen aan. Dan hebben we maar besloten om naar Paramesh, onze chauffeur van het zuiden, te bellen met de vraag of hij vrij was. We hadden geluk en hebben er in het natte en kille noorden een punt achter gezet en zijn terug naar Delhi gereden, waar we op het bureel van State Express met Mr. Bhatt het een en ander te regelen hadden. We hadden twee vluchten te annuleren en twee andere te boeken en op 1, 2, 3 was het allemaal in kannen en kruiken. We moesten wel wat opleggen, maar hadden het vooruitzicht op beter weer. Dit is een zekerheid, met Mr. Harish Bhatt van State Express kan je zaken doen. Hij kende ons hele dossier van buiten. Hij heeft voor ons ook een hotelkamer geboekt tegen een prijs waar wij het nooit kunnen voor gedaan krijgen, zeker niet voor zo’n kamer. Met deze beslissing is het avontuur in Ladakh voor ons voorbij, althans voor deze reis. De verloren geraakte bagage zit er voor een heel groot deel tussen. Hopelijk kunnen we deze tocht een andere keer overdoen en dan liefst met beter weer.

Woensdag 25 augustus
Dag 9: Delhi – Bangalore

         In Delhi heeft het nog de ganse dag geregend, tenminste tot zo lang wij er van weten. De chauffeur kwam ons ophalen om 14u. met een Tata Indica met roofrack om ons af te zetten op de Domestic Airport van Delhi voor de vlucht van 17.15u. naar Bangalore, we zouden aankomen om 19.30u. Bij aankomst werden we verwelkomd door onze trouwe Paramesh, die nu weer voor een kleine veertien dagen onze driver zou zijn. Het werd een blij weerzien. Hij stond ons een beetje onwennig aan te staren. We zijn met hem naar de hotelkamer gegaan en onze verlangens voor de trip met hem overgemaakt. Het was voor hem allemaal oké zoals altijd trouwens. Ons avondmaal hebben we in het hotel genomen wegens het late uur. We betaalden er Rs. 125 voor ons beiden, drank inbegrepen.

Donderdag 26 augustus
Dag 10: Bangalore

         Vermits we Bangalore reeds bezocht hadden, moesten we de site-seeing niet meer doen. We konden nu wat tijd besteden om inkopen te doen, vermits ik nog steeds weinig om het lijf had en ik ben geen kunst, zeker om regelmatig te kunnen verschonen. Een short, enkele t-shirts en kousen waren meer dan welkom. Na het kopen van een kleine uitzet voor mij, hebben we het thuisfront nog maar eens op de hoogte gebracht van onze wedervaren en werd het stilaan tijd om iets tussen de kiezen te stoppen. Na de lunch trokken we naar de Isckon Temple en het vroegere huis van Paramesh. Waar hij nu gehuisvest is, liet hij blijkbaar liever niet zien. Het bureel van Arjun mochten we zeker niet overslaan. We hadden reeds zoveel contact gehad, via e-mail, met de grote baas Mr. Ravi. Hij laat in ieder geval goed merken dat hij de big boss is. Van achter zijn bureel geeft hij de bevelen en zijn personeel springt voor hem. Je kan met hem wel zaken doen. Bij het verlaten van Arjun Tours & Travels, zijn we het Rama Hotel binnengestapt om een kleinigheid naar binnen te werken. Vermits we in de namiddag te laat hadden geluncht, was de trek naar voedsel niet zo heel groot en namen we ieder een sandwich belegd met kaas, tomaat en salade en drank natuurlijk. We betaalden hiervoor Rs. 345 voor ons drieën, we vroegen Paramesh mee uit eten. Na de maaltijd hebben we samen met hem nog maar eens overlegd, wat we op de twee weken, dat we met hem zouden rondtoeren, wilden zien. Het was de bedoeling om, in de mate van het mogelijke, in het zuiden iets nieuws te bezoeken, o.a. Tirupathi, Tiruvannamalai en Rameswaram. Voor onze Indische vriend was het allemaal in orde. Hij zou zijn uiterste best doen om het ons zo aangenaam mogelijk te maken. We hebben inderdaad nieuwe dingen te zien gekregen en op die plaatsen waar we reeds waren geweest, zagen wij het nu waarschijnlijk met andere ogen en leek het er heel anders dan voorheen.

Vrijdag 27 augustus
Dag 11: Bangalore – Tirupathi

         We hadden voorzien om tegen 8u te vertrekken naar Tirupathi, maar door een stom toeval blokkeerde ik met de beensteunen van de rolwagen de liftdeur. Met wat trekken en wringen raakte ik bevrijd, maar mijn linker beensteun flapte nu wel over en weer. Een geluk, ik heb steeds het nodige bij mij om eventuele kleine averij te herstellen en zo was dit euvel vlug verholpen en konden we met een half uur vertraging eindelijk aanzetten. De rit ging over heel goede wegen en vanaf de afslag naar Tirupathi werd het landschap adembenemend mooi. Rond 14u waren we toch al ter plaatse en konden we ons op de kamer wat verfrissen, want het was broeierig heet. Airco was hier zeker geen overbodige luxe. Bij het verlaten van de kamer, kreeg je precies een klop van de hamer. In de gangen was het heel zwoel. Tegen vier uur zouden we erop uit trekken. We startten met de tempel in de stad zelf. We hadden de schoenen in de wagen gelaten en waren klaar om binnen te gaan. Nu kwam de kat op de koord, Marie-Claire mocht erin en ik moest maar buiten wachten. De reden was de rolstoel, de banden zijn naar hun normen onrein. Ik weet nu wel dat ze niet al te proper waren, maar de straten zijn dat evenmin. Op die manier was het bezoek vlug afgelopen. Wij hebben enkel rond het complex gelopen en foto’s genomen van de straatbeelden in de buurt van de tempel.

         Dan maar naar de berg Tirumala Hill. Tirupathi is het godsdienstige centrum van Andhra Pradesh, gewijd aan Vishnu en Venkateswara. Het is  één van de meest belangrijkste bedevaartplaatsen na Jeruzalem, Rome en Mekka. Rondom het complex is een ware stad gebouwd, met hotels en restaurants om de vele pelgrims te huisvesten en te voeden. Met hele horden stroomde de massa toe om een glimp van de kern van de tempel op te vangen. Wij hadden hier het geluk weer niet met ons. Bij de ingang werd al meteen gezegd: niet toegelaten voor niet Hindoes. Dat wisten we dan ook weer. Veel meer dan de massa gadeslaan konden we op de heilige berg niet doen. Paramesh zat er mee verveeld, maar kon het ook niet verhelpen. Het was een goede les voor ons, om in de toekomst, niet meer naar zo’n heilige plaatsen te gaan. We waren hier en moesten er het beste van maken. Nadien zijn we als een geslagen hond afgedropen naar het hotel en hebben er het avondmaal genomen. Het was wel smakelijk, maar eer je er aan geraakt. Het duurt en duurt, tijd over tijd.

Zaterdag 28 augustus
Dag 12: Tirupathi – Kanchipuram

         Om 8.30u zijn we in Tirupathi vertrokken richting Kanchipuram, met een stop bij de vrouw en het dochtertje van Paramesh. Het is een klein dorpje maar, naar Indische normen, vrij netjes. Geen koeiendrek in de straten en een goed aangelegde betonbaan. Wanneer je op die manier er-gens kunt belanden, zie je maar hoe klein en simpel de mensen behuisd zijn. Voor het toilet moet je maar in de bush gaan. We vernamen van, Paramesh natuurlijk, dat de vrouwen dit doen voor zonsopgang en voor de mannen op zijn, alsof dit steeds op bevel gaat. We wisten niet dat Indiërs zo preuts waren, maar hebben het nu ondervonden. Paramesh was bij aankomst bij zijn wederhelft onmiddellijk inkopen gaan doen, want hij wilde absoluut dat we hier samen met zijn vrouw lunchten. Na dit uitgebreid bezoek zetten wij onze weg voort, om in Kanchipuram nog twee tempels te kunnen herbezoeken. We hadden die vorig jaar wel gezien, maar we waren toen zo moe van de lange vlucht, het was toen onze eerste dag en we hadden zo’n korte nacht gehad, dat we er toen niet veel aan hebben overgehouden. In het restaurant van het hotel betaalden we
Rs. 290 voor het diner voor ons twee.

Zondag 29 augustus
Dag 13: Kanchipuram – Tiruvannamalai

         Stipt 8.45u konden we vertrekken voor een kort bezoek aan een derde tempel. Van hier ging het verder over landelijke wegen naar Tiruvannamalai. Rond 13.30u belandden we reeds ter plaatse en konden we een slaapgelegenheid uitzoeken in het centrum van de stad. We hadden geluk, vlak tegenover de grote ingang van de Arunachaleswar Tempel in het gelijknamig hotel was er een kamer vrij. Het zou wel een rustige kamer zijn, want zij gaf uit op een smal zijstraatje waar verkeer niet mogelijk is. Na installatie in het hotel wilden we de tempel bezoeken, maar we wisten niet, dat het vandaag toevallig volle maan was en op die avond wordt er in Tiruvanna-malai altijd een boetetocht ondernomen. Tegen de twee miljoen mensen, jong en oud, stappen dan blootsvoets over een circuit van 16km. Paramesh had geluk hier met ons op deze dag te verblijven, hij kon de tocht meemaken en dit voor de derde maal. Dus met die massa in en rond de tempel was het voor mij onmogelijk om binnen te gaan. Ik werd ten andere bij de ingang de toegang tot de tempel ontzegd. De bewaker zei meteen nors: kom morgenvroeg maar terug. Hij kwam niet sympathiek over, maar ik kon niet door die mensenzee geraken. We hebben dan maar de toer rond het complex gemaakt en in de omliggende straten gekuierd. Na het avondeten kwam de horde mensen maar pas goed in beweging. Er wordt normaal gestart bij het vallen van de avond en om 21.30u zou Paramesh, samen met vrienden uit Bangalore, aan zijn huzarenstuk beginnen. Mijn wederhelft opteerde om de tocht mee aan te vatten, maar ik zie ze geen 16km zonder schoeisel afleggen. Er restte ons maar één ding, stilaan de kamer opzoeken.

Maandag 30 augustus
Dag 14: Thiruvannamalai – Tanjore

         Vroeg in de morgen werd er op de deur geklopt. Marie-Claire ging zien wie er aan de deur stond en het was Paramesh. Hij kwam zeggen dat de camera buiten naast de deur stond. Waarschijnlijk hebben we die de avond tevoren vergeten mee naar binnen te nemen. Al goed dat we in een hotel voor Indiërs logeerden en die zijn nog altijd eerlijker dan wij westerlingen, maar we waren er even niet goed van. Na het ontbijt op de kamer(roomservice) vertrokken we terug naar de tempel en nu mochten en konden we er wel in. Feitelijk heb ik er niet zo heel veel kunnen bekijken. Er is een eerste binnenkoer, daar moet je tussen een smalle doorgang trappen op en dan beland je in het eigenlijke complex. Ik heb maar gezien hoe groot het geheel is met al zijn bijgebouwen, bij thuiskomst op de video. Na het korte(+/- 1/2u) bezoek aan het complex, vatten we de rit aan naar Chidambaram.

         Het viel een beetje tegen, want we waren er om 13.15u en de tempel was dicht en zou pas opengaan om 16u. Dat was voor ons te lang wachten en we vroegen aan onze driver om via Kumbakanam te rijden. Het is hier dat de school is afgebrand en daar wilden we toch wel een glimp van opvangen(ramptoerisme). Aan de voorgevel van de school hangen de foto’s van al de kinderen die in de brand zijn gebleven. Twee vaders stonden tegen andere belangstellenden uit te leggen hoe het is kunnen gebeuren. Het is geweldig aandoenlijk om het te zien. Nu ging het verder naar Tanjore. Veel hadden we hier niet te zoeken, vermits we er reeds vroeger waren geweest. In het hotel wilden we in het restaurant een chickensteak eten, maar dat kon enkel via de roomservice. Het restaurant is louter vegetarisch, zoals op vele plaatsen in Zuid-India. Dan was het maar aan een klein tafeltje op de kamer. Het smaakte iets minder goed en het was minder gezellig, maar ons buikje was gevuld.
      
Dinsdag 31 augustus
Dag 15: Tanjore – Madurai

         Vertrek in het hotel Gnanam om 8u. naar Trichy voor bezoek aan twee tempels. Op de weg naar Trichy passeerden we een hele rist mensen blootsvoets op weg naar een bepaalde kerk in de omgeving. Het was nog een week voor 8 september en op die dag wordt O. L. Vrouw Boodschap in de Indische katholieke gemeenschap uitbundig gevierd. In onze kontreien is dit een feestdag, die reeds lang in de vergeethoek is beland, ten minste bij heel veel westerlingen. Op regelmatige afstand van elkaar werd een rijdende kapel met een beeld van O L. Vrouw erin en veel lawaai van luidsprekers, die er op waren gemonteerd, voortgetrokken. Aan een stop voor de bedevaar-ders hebben we via Paramesh kunnen vernemen, dat sommigen onder hen reeds enkele dagen op stap waren. Dan is een bedevaart bij ons, zoals in onze omgeving de voetbedevaart naar Scher-penheuvel, die toch wel in totaal 100km bedraagt, klein bier. In de tempels Sri Ranganathas-wami & Sri Jambukeswara was het veel rustiger dan vorig jaar, maar de aanwezigen waren nu nog gemoedelijker en meer enthousiast. En er werd ons nu meermaals gevraagd om mee op de familiefoto te mogen, wat we uiteraard graag deden. We namen vandaag de tijd om het interieur van de tempels goed te in ons op te nemen. Na al het spirituele van Trichy reden we door naar Madurai met een stop voor het drinken van een “chai”. Het is de moeite te zien hoe men de chai klaarmaakt. Ik denk dat wij het heel moeilijk zouden hebben, om de chai zonder morsen over te gieten van het ene glas in het andere en terug. Als die hele ceremonie is afgelopen, wordt er met een soort zeef een kransje bovenaan gelegd. En dan op de gezondheid. Aankomst in Madurai in een stevige plensbui omstreeks 17u. Het was echt geen weer om een hond door te jagen. We hadden in het hotel het geluk, dat je gemakkelijk droog kunt uitstappen. Voor de ingang loopt een doorgang van de ene straat naar de andere en die is overdekt. We zijn ’s avonds toch nog in het dakrestaurant kunnen gaan avondmalen en betaalden hiervoor Rs. 300 voor drie personen.

Woensdag 1 september
Dag 16: Madurai

         We hielden nu maar eens een welverdiende rustdag. Dit nam niet weg dat we om 8.30u reeds klaar stonden om naar de Sri Meenakshi Tempel te vertrekken. Wij zijn feitelijk tempelfanaten en kunnen er niet genoeg van krijgen, zeker van de fraai gedecoreerde en geschilderde gopurams. Mijn halve trouwboek heeft weer de helft van de tijd blootsvoets rondgelopen. Het is soms niet de moeite om je schoeisel terug aan te trekken, zeker omdat we aan alle tempels met de wagen kunnen komen. In de Sri Meenakshi was het vrij druk van de jonge koppeltjes, die er kwamen voor een trouwpartij. Dat was voor ons mooi meegenomen en heeft menige mooie kiekjes opgeleverd.

         Van de Meenakshi Tempel ging het naar de veel minder bekende en door toeristen bijna nooit bezochte Thirupparankundram Sri Murugan Tempel. Het is een uit de rotsen uitgehou-wen tempel. Het complex is één donkere en vernuft riekende bedoening. Het is niet moeilijk, er is nergens een mogelijkheid voor verluchting. Enkel langs de voorkant komt er een beetje verse lucht binnen via de ingang. Het tafereel in de straten rondom deze tempel loont de moeite. Je komt er vele bedelmonniken en andere sadhu’s tegen. Van sommigen kan je soep koken voor een heel regiment. Om ze netjes te krijgen moeten ze zeker veertien dagen weken in de botermelk en dan nog heb ik mijn twijfels, of al het hardnekkige en reeds jaren vastzittende vuil zal verdwenen zijn. We hebben van vrienden ooit gehoord, dat ze Turkije zo vuil vonden, maar daar is het in verhouding met hier héél proper.

Donderdag 2 september
Dag 17: Madurai – Thekkady

         Vertrek om 9u. richting Thekkady. Onderweg hadden we geluk, we zagen een met rode bloe-men versierde Ambassador staan en Paramesh zei: hier is een trouwpartij aan de gang. Onmiddellijk is hij gestopt en we zijn voorzichtig een kijkje gaan nemen. Direct moesten we vooraan komen en we mochten filmen en foto’s nemen naar hartelust. Bij het verlaten van de zaal is men ons zelfs een adreskaartje komen toestoppen om eventueel de door ons genomen foto’s op te zenden. De hele trouwpartij gaat gepaard met de traditionele Indische muziek. Er wordt een hele ceremonie opgevoerd met de nodige ingrediënten zoals rijst, kokos, bananen, water, melk en vuur. Bijna op het einde van de plechtigheid werden van uit de zaal en natuurlijk ook vanaf het podium bloemen en rijst naar het pas gehuwd koppel gegooid. Dit was nu eens iets gans anders dan gewone toeristische attracties. We hebben er in ieder geval van genoten. We zijn het maar afgedropen toen men begon met voedsel uit te delen.

         Nadien zetten we onze weg naar Thekkady verder, waar we de boottocht op het Periyarmeer wilden overdoen. Om het park in te mogen betaal je Rs. 50 p/p en voor de boot
Rs. 40 p/p. Para-mesh wou voor één keer mee op de boot, maar hij vond het maar niks. Hij zit liever in een speedboot die gaat sneller, zei hij. Na de tocht op het meer kuierden we in de enige straat die het dorp rijk is tot het tijd was om de innerlijke mens te spijzigen. In het restaurant Athidhi betaalden we voor ons beiden Rs. 247.

Vrijdag 3 september
Dag 18: Thekkady – Kottayam – Alleppey – Cochin

         Na het ontbijt in het restaurant Silver Crest(prijs Rs. 180 voor twee x American Breakfast), gelegen tegenover ons hotelletje, konden we aanzetten naar Kottayam. We waren zinnens om er de boottocht te maken naar Alleppey. Maar de vraagprijs was zo hoog(Rs. 1.200 voor ongeveer 1 uur varen), dat we er niet moesten beginnen afpingelen. Dan zijn we maar met de wagen naar Alleppey gereden en daar een bootje gecharterd voor 2 uur. Paramesh heeft hier ook hemel en aarde moeten verzetten om tot een redelijke prijs te komen. We hebben de tocht op de backwaters gedaan en betaalden er Rs. 400 voor. Vorig jaar hebben we een ganse dag en nacht op een “houseboat” doorgebracht. Dat experiment moesten we niet meer overdoen. Van Alleppey zijn we nog doorgereden naar Cochin naar het hotelletje waar we nog gelogeerd hadden. Het was te vroeg om reeds te zitten niksen en dus maakten we maar een wandeling naar de kade. Daar aan-gekomen kon mijn wederhelft er niet aan weerstaan om te gaan meehelpen met de vissers aan de Chinese visnetten. Ze trok het staketsel op, zette zich schrap, nam één van de trossen en met ver-eende krachten hijsden de manschappen het net uit het water. Haar viel ook de eer te beurt om de schrale visvangst uit het schepnet te mogen nemen en in een emmer met water te deponeren. In het Chariot Beach Restaurant betaalden we Rs. 326 voor een overheerlijke maaltijd(2 pers).

Zaterdag 4 september
Dag 19: Cochin – Coimbatore

         Vertrek aan het hotel om 9u. voor een kort bezoek aan de St. Franciscuskerk, waar Vasco da Gama eertijds begraven lag tot zijn resten zijn overgebracht naar Portugal en het Dutch Palace. Nadien hebben wij de Joodse wijk nog aangedaan en hier en daar een winkeltje binnengegaan (vrouwen hé). Achteraf ging het tegen een slakkengangetje naar de eindbestemming van vandaag Coimbatore. Een stop voor de lunch kon er nu wel af en even voor het binnenrijden van de stad ben ik bij een kapper binnengestapt om mijn haar en baard te laten bijknippen. De barbier heeft er zeker een vol uur aan gewerkt en vroeg de ronde som van Rs. 50 voor de hele operatie. Daar zijn we in België niet voor geknipt. Ik heb al gezegd: ik kom volgende keer naar hier terug, maar het zou wat ver zijn, hé. In Coimbatore hielden we onze vaste stek, het hotel City Tower. In het dakrestaurant betaalden we Rs. 310 voor ons beiden.

Zondag 5 september
Dag 20: Coimbatore – Ooty – Mysore

         Vertrek in Coimbatore om 8.30u naar Ooty door een uiterst mooi landschap met vooral theeplantages en allerlei soorten kruiden op de flanken van de heuvels. Een bezoek aan de Bota-nical Gardens in Ooty wilden we nu zeker niet overslaan. Wanneer we de portier zijn advies had-den gevolgd, dan zouden we twee inkomkaarten hebben moeten nemen. Met een beetje aandrin-gen kwam het toch in orde en kon ik gratis binnen. Het is maar normaal dat er voor mij niets wordt gevraagd, omdat ik  van de hele tuin maar de helft heb kunnen zien. Na de halte in Ooty ging het verder naar Mysore. Hier was het geluk met ons, enkel op zondag is het Mysore Palace ’s avonds verlicht. Wanneer de lampjes(97.000 volgens Lonely Planet) worden ontstoken, kom je precies plots in een sprookjespaleis terecht. Telkenmale is er een massa op de been om mee te genieten van “Duizend en één nacht”. Zo komt het verlichte Maharadja paleis over. Na het aan-schouwen van al de pracht en praal werd het de hoogste tijd om de honger te stillen. We kozen hiervoor het restaurant van het Parklane Hotel. Hier zit je in een min of meer overdekte tuin en niet opgesloten bij de airco. We betaalden er +/- Rs. 165 p/p.

Maandag 6 september
Dag 21: Mysore

         Na het ontbijt in het hotel, waar we Rs. 45 p/p voor betaalden, zijn we vertrokken naar het 70km van Mysore gelegen Bylakuppe gebied. In deze streek vind je een twintigtal dorpjes met Tibetaanse vluchtelingen. Er zijn tevens menige Tibetaanse kloosters en wij hebben er één van bezocht, het Sera Monastery. Het is een groots opgevat nieuw complex, waar meerdere Tibe-taanse monniken verblijven. De hoofdtempel of Gouden Tempel loopt over van pracht en praal. De verschillende Boeddha’s staan te schitteren in het binnenvallende zonlicht, bijgestaan door spots. De verblijven van de monniken zijn rondom de verscheidene tempels verspreid. Je waant je hier wel meer in Tibet of Ladakh dan in het Hindoeïstische Zuid-India. Enkel het klimaat is er iets anders. Bij terugkeer hadden we het plan opgevat om de Brindavan Gardens te bezoeken. Paramesh zei ons dat het niet de moeite loont om er naartoe te gaan, maar volgens onze reisboeken was het een halte waard. We hebben ons ongelijk moeten toegeven. In normale omstan-digheden zal het nog iets of wat te doen zijn, maar er waren grote werken aan de gang, zo dat er van de tuin en de fonteinen niet veel overschoot. Ondanks het opgebroken liggen van de tuin werd er inkom gevraagd(Rs. 10 + Rs. 20 voor het nemen van foto’s). In ieder geval is onze tuin thuis veel mooier.

Dinsdag 7 september
Dag 22: Mysore – Bangalore
         Vertrek om 8u naar het Ranganathittu Bird Sanctuary. Het was er heel rustig en kalm, wat heel normaal was gezien het vroege uur. We zaten reeds in een bootje om 8.45u en konden van de aanwezigheid van de vele verschillende vogelsoorten, die hier komen om te paren, genieten. Je komt soms ogen tekort om alle vogels te kunnen gadeslaan. Bij het verlaten van het vogelreser-vaat vroeg Marie-Claire aan Paramesh om langs Somnathpur te rijden, maar dan zou hij helemaal terug moeten rijden tot in Mysore en dat wilden we hem niet aandoen.

         Na de natuur kregen we een brokje cultuur te verwerken, met name de moskee van Tipu Sultan. Je mag enkel de binnenkoer betreden, de moskee zelf is verboden terrein en niet toegela-ten voor niet moslims. Onder een gaanderij zaten een twintigtal jongeren in kleermakerszit de ko-ran af te drammen. Het zou moeten bloedige ernst zijn, maar de jeugd genoot van onze aanwezigheid als een welkome afwisseling. Bij het buitenkomen van het complex hoorden we muziek en trommelgeroffel, dus was er iets aan de hand. Nieuwsgierig als altijd wilden we er het fijne van weten, maar tegen de tijd dat we ter plaatse waren, was het orkest verdwenen. We hebben nogal vlug de reden van het kabaal kunnen achterhalen. De schoolpoort stond open en de lessen moesten beginnen. We zijn maar binnengestapt en werden vriendelijk ontvangen door de leraressen en even later door de directeur. Aan het einde van de gang was de kleuterklas en bijna onmiddellijk was de kleuterleidster paraat om de kinderen voor ons een liedje te laten zingen. Zij deden in ieder geval hun uiterste best.

         Paramesh had nog iets in petto. Hij reed met ons naar de nabije rivieroever en daar konden wij zien, hoe men na de crematie, de resten van de overleden in het water gooit. Hij heeft ons de hele uitleg gedaan over dit gebeuren. Vergeleken met de kennis van de Hindoes, weten wij als westerlingen weinig of niets over hun dodencultus. Vanaf hier zijn we maar doorgereden naar Bangalore. Vermits Paramesh met ons meeging naar Calcutta, moest hij na de veertien dagen rondrit, nog een en ander klaarmaken. 

Woensdag 8 september
Dag 23: Bangalore - Calcutta   

         Om 8u werden we door een collega chauffeur van Paramesh afgehaald om naar de lucht-haven gebracht te worden. We moesten met zijn drieën de vlucht naar Calcutta halen, die vertrok om 9.55u. Voor onze Indische vriend leek het iets totaal nieuw. Aan de luchthaven was hij reeds meerdere malen geweest voor het ophalen of droppen van toeristen, maar hij is nooit verder kunnen komen dan in de vertrekhal. Het overige deel van deze openbare instelling is enkel voor passagiers en daar was hij nu bij. Hij zag zijn ogen uit zijn hoofd met al die nieuwigheden voor hem. Bij de veiligheidscontrole wist hij helemaal niet wat hij zag, wanneer wij de handbagage op de band voor het RX-toestel zetten en achteraf gewoon terug konden van de band nemen zonder dat er iemand iets over had gevraagd.

         Wanneer de boarding begon, kon hij niet goed volgen dat ik begeleiding kreeg naar het vliegtuig. Hij wilde dat zelf doen. In het toestel gekomen, was het juist een klein kind dat voor het eerst in zo’n grote vogel mag plaats nemen. Gedurende de ganse vlucht heeft hij zitten wringen en trekken. Hij voelde zich waarschijnlijk niet op zijn gemak. Wanneer we reeds geland waren, heeft hij ons gezegd dat hij er van versteld stond dat we er al waren. Hij dacht dat je kon zien en voelen, dat je tegen een snelheid van tegen de duizend km/u vliegt, maar hij vond het nu maar niks. Twee uur in de lucht hangen. Zijn gezegde was: van een trein zie je tenminste dat hij rijdt. Hij ervaarde het wel als heel gemakkelijk en vlug, maar nam toch liever de trein. Voor dezelfde afstand zou hij met de trein een drietal dagen onderweg zijn.

         Bij aankomst in Calcutta omstreeks 12.30u werden we verwelkomd door Rakesh, een geboren en getogen inwoner van deze stad. Hij is de verantwoordelijke voor verlaten,  misbruikte en aan drugs verslaafde jongens in de Sealdah Railway Station. We zijn met hem in contact gekomen via onze zoon David, die in België mee instaat voor de goede orde van de vereniging “Children at risk”, dit is de overkoepelende organisatie die zorgt voor de financiering  van het hele project. De bedoeling is om zo veel mogelijk jongeren terug op het goede pad te helpen, hen in de mate van het mogelijke kleding, voedsel, producten voor persoonlijke hygiëne en onderdak te verschaffen. Rakesh had er voor gezorgd dat wij met zijn drieen en de bagage veilig en wel in het, vooraf door hem gereserveerde Fairlawn Hotel, konden aankomen.

         Na de lunch in het hotel konden wij aan een eerste kennismaking met deze miljoenen stad beginnen(ca. 16 miljoen inwoners). We zijn gestart met het Moederhuis van Moeder Theresa.  Onmiddellijk werden we heel vriendelijk verwelkomd door één van de aanwezige zusters. Bij het betreden van de ruimte waar haar grafsteen staat opgesteld, werkt het, eender hoe, op je gemoed.    Die rust en kalmte die er heerst beroert de hardste bink. Normaal mag je er geen foto’s nemen of filmen, maar een vraag aan een zuster volstond, om de volle toelating te krijgen. Op die manier houden we er een goede herinnering aan over.

         Vanaf het Moederhuis ging het, na het drinken van de onmisbare “chai”, in de richting van de Kali Tempel. Rakesh, steeds overbezorgd, verwittigde ons om hier goed op te letten voor geboefte. Op het eerste zicht leek het er niets anders dan op andere plaatsen in Indië. Bedelaars en sadhu’s vind je er wel meer dan elders, maar ik denk dat het wat overeenstemt met de plek waar je zich bevindt. De Kali Tempel is een Hinduheiligdom waar je, als het ware, heel makkelijk kunt ratten kweken. Overal liggen er resten van de offergaven en schillen van fruit. En dan te weten dat je daar op je blote voeten door moet. Ik heb dan nog geluk, ik kan mijn voeten van de grond houden, dit is dan weer een positieve noot van de rolstoel. Voor foto’s werd het wat laat, je zou constant met je flash moeten werken, terwijl het overdag anders kan. Daarom besloten wij om één van de volgende dagen terug te komen, maar dan in betere omstandigheden.

Donderdag 9 september
Dag 24: Mayapur

         Vertrek om 8.15u naar Mayapur waar de Iskcon Tempel van Hare Krishna zich bevindt. Wegens de vele verkeersopstoppingen(van waar kennen we dat) hebben we over de eerste 10km zeker twee uur gedaan. Vermits het vorige nacht hevig heeft geregend en de wegen er niet altijd even goed bij liggen(menige kuilen in het wegdek), stonden hier en daar de straten blank en daar moet je met de wagen door. Het vuile water spatte hoog en soms ver, zodanig dat eventuele fietsers de volle lading over hen kregen. Wat wil je daar aan verhelpen, iedereen werpt alles en nog wat zo maar tegen de grond en met het kolkende water van de regen wordt het in de goten naast de baan meegevoerd, met serieuze verstoppingen tot gevolg. Zo lang de mentaliteit in India niet verandert, zal het er zo vuil blijven. Onze vriend, Paramesh, vond het ook vies en vuil en dat voor een Indiër. Hij heeft altijd gezegd en blijft dat zeggen, dat zijn Bangalore toch zo’n mooie, groene en  propere stad is. Wij hebben beiden gezien en moeten hem in zijn uitspraak bijtreden.

         Eens buiten het overbevolkte Calcutta beland je in een gans andere wereld. Je zit het hele verdere traject op het platteland met fietsers, fietsrikshaws volgestouwd met groenten en fruit of andere veldgewassen en ossenkarren en dat allemaal te midden een tropische natuur met ver-schillende soorten palmbomen, bananenplantages en andere tropische gewassen. Bij mooi weer moet het hier zalig toeven zijn. Dit was voor ons niet echt weggelegd, de hemel zag zo grijs alsof het ieder moment zou beginnen sneeuwen, ware het niet dat zo warm was. Tegen 11u. vond Rakesh het de hoogste tijd voor zijn chai. Zonder chai heeft Rakesh blijkbaar geen energie, terwijl Paramesh het een noodzaak vindt veel chilisaus te doen bij het eten van warme gerechten om op krachten te komen. Na de chai- en pisstop konden we eindelijk definitief koers zetten naar Mayapur, waar we rond 13u aankwamen. Hier had Rakesh zich wel een beetje misrekend, want precies om 13u sloot de tempel en dat tot 16.15u. Dat vonden we uiteraard te lang wachten en dan met het vooruitzicht om de hele weg terug nog te moeten afhaspelen. We zijn langs een openstaand hekken kunnen binnen de omheining glippen en op die manier hadden we dan toch al een mooier en beter zicht op het geheel. Met de heibel rond het sluiten van de tempel, waren we onze “gids Rakesh” uit het oog verloren. Met veel kabaal kwam hij even later op ons afgestormd. Wij konden het ook niet helpen dat hij ons niet op de voet volgde. In het restaurant van het complex hebben we onze hongerige magen gevuld met een vegetarische maaltijd. De lucht werd ondertussen stikdonker en uit voorzorg zijn we het maar afgedropen en de taxi ingestapt om voor de eventuele tropische regenbui zou neervallen, al een eind gereden te hebben. Het is toch maar bij dreigen gebleven, het was ondertussen iets koeler geworden(+/- 28°) door de opgekomen wind. De trip is een maat voor niets geweest, we hebben 290km in de wagen gezeten, enkel om van het landschap te genieten.

Vrijdag 10 september
Dag 25: Calcutta

         We hadden nu meer geluk, onder een staalblauwe hemel zijn we naar de Kali Tempel terug gegaan. We hadden die eergisteren wel bezocht, maar het was reeds te donker om mooie plaatjes te kunnen schieten. Van de Kali Tempel naar het stervenshuis van Moeder Theresa is maar een boogscheut. Feitelijk zijn ze naast mekaar gesitueerd. Voor de tempel is een parking en rechts daarvan bevindt zich het huis waar men de stervenden, die op straat worden gevonden, binnenbrengt. Een zuster vertelde ons dat de overgrote meerderheid sterft voor het medisch team een diagnose heeft kunnen vaststellen. De vele aanwezige vrijwilligers werken er haast allemaal met handschoenen en een mondmasker, kwestie van hygiëne.

         Nu kwam het historische gedeelte aan de beurt. We begonnen met het ontzaglijke en pompeuze Victoria Memorial. Het is een echt typisch Engels bouwsel. Het zou eender waar, in Groot-Brittanië, kunnen neergepoot zijn. Het is gelegen in een mooi aangelegd park met groene partijen, bloemen en bomen. Er leidt een breed grinten pad tot aan het eigenlijke bouwsel, met er naast een goed betegelde weg. Om het complex te betreden loopt er een hellend vlak tot bij de inkom, waar je nog wel enkele trappen moet overwinnen. In het monument vind je foto’s, schilderijen en standbeelden van vroegere heersers. Het geheel oogt wel uiterst mooi. Van dit monument ging het naar de neogotische St. Paul’s Cathedral en High Court. Beiden stammen uit ongeveer dezelfde periode als het Victoria Memorial, maar zijn iets minder kolosaal. St. Paul’s Cathedral is een typisch Anglicaanse kerk.

         Na dit historisch gedeelte stond het Howrah Railway Station op het programma. We zouden er enkele dagen later wel terug komen voor het vertrek naar Bhubaneswar, maar wilden nu toch al eens de sfeer, die er rond hangt, opsnuiven. Je ziet er schrijnende toestanden. Kinderen en volwassenen die bedelen om een beetje eten, of soms wordt er zelf gevraagd naar Roepies. Aan die vraag voldoe je best niet, want dat dient dan maar om drugs mee te kopen. Uit goede bron hebben wij vernomen dat er jongeren ronddwalen in de stations die lijm snuiven. Erg is zoiets en wij kunnen er niet altijd bij dat armoede iemand zo ver kan drijven.

         Na de lunch zou Rakesh ons komen ophalen om nog enkele bezienswaardigheden te bezoe-ken. Hij zou ons onder andere meenemen naar het Sealdah Railway Station waar zijn jongens meest verblijven. Maar hij heeft zijn kat gestuurd, waarschijnlijk had hij een en ander te regelen, maar dan spreek je niets af. We hebben dan de buurt verkend en zijn op de  New Market verzeild ge-raakt. Ondanks het regenweer kan je hier ongestoord wandelen en naar de overvloedige shops kijken. Heel de New Market is immers overdekt en vrij vlak, dus gemakkelijk te doen met een rolwagen. Tegen het avondeten zijn we terug afgezakt naar ons logement, waar we ongeveer hetzelfde kregen voorgeschoteld van de dag tevoren, maar met een ander sausje en in de soep iets andere kruiden.

Zaterdag 11 september
Dag 26: Bezoek aan een dorp van verlaten kinderen(an orphanage)

         Marie-Claire was reeds vroeg uit de veren. Ze stond erop om in het moederhuis van Moeder Theresa naar de mis van zes uur te gaan. Ze zou wel een taxi nemen, maar bij het buitengaan van het hotel stond Paramesh haar op te wachten. Hij was er blijkbaar niet helemaal gerust in dat een vrouw alleen op dit vroege uur wegging. Volgens Rakesh duurt de eucharistieviering nooit langer dan ¾ uur. Wanneer mijn wederhelft om 8u nog niet terug was, begon ik stilaan te panikeren. Ik wist natuurlijk niets van haar begeleider af. Bij thuiskomst heb ik de reden van het lange weg blijven vernomen. Het was vandaag de jaardag van de roeping voor het stichten van een zusterorde van Moeder Theresa en de priester heeft wel een vol uur gepreekt over het leven en werk van deze zuster.

         Om 8.45u konden we vertrekken naar het 70km van Calcutta gelegen dorp met verlaten kinderen(orphanage). Rakesh kent dit tehuis, omdat hij er een aantal maanden vrijwilligerswerk heeft verricht. De tocht ging nu ook weer langs heel landelijke wegen en rond 11.30u waren we ter plaatse, in de regen natuurlijk. Om aan het huis van de eigenaar, uitbater en verantwoordelijke van het tehuis te geraken moesten we over een smal, slechtliggend bakstenen pad. Regelmatig kon Paramesh, want hij alleen moest het hier doen, de rolstoel niet op het weggetje houden, zodanig dat hij ten langen laatste er met één wiel op en het andere eraf verder reed. We werden door de 80 jarige gastheer vriendelijk ontvangen en onmiddellijk gaf die het bevel om voor ons eten te bereiden. Aan ons werd gevraagd wat we liefst hadden vis of vlees. Rakesh kwam hier tussen beide en zei: geef maar vis. Hij wist namelijk dat men de netten maar uit te gooien hadden, in de poel voor het huis, met als gevolg heel verse vis en voor hen niet duur. Het is eigen gewin. En het smaakte nog ook, alleen heb ik van de vis niet gegeten wegens te veel graten en dan heb ik problemen. De grote baas van het home, hij is al jaren monnik, heeft een 50-tal jongens onder zijn hoede en krijgt daarvoor van de regering Rs. 450 per maand en per kind voor onderhoud. Ver zal hij het er niet mee schoppen. Er wordt getracht de eindjes aan mekaar te knopen door zelf op de velden een en ander voort te brengen. Na een uitgebreide babbel over het hoe en waarom van de hele opzet, samen met een kleine rondleiding op het domein, zijn we opgestapt en terug richting Calcutta gereden. Daar wilden we aan een verdere site-seeing beginnen, maar door aanhoudende regens hebben we van ons plan moeten afzien en zijn maar terug naar het hotel gegaan.

Zondag 12 september
Dag 27: Calcutta – Bhubaneswar

         We hadden met Rakesh afgesproken te vertrekken om 8.30u en we waren gereed om op te stappen. Ik ben zelfs niet buiten geweest, het was gewoon een druilerig weer, zo één waar je heel snel doornat van wordt, zeker wanneer je in een rolstoel zit vang je veel regen. De laatste tocht is toch doorgegaan, zij het zonder mij. Vooreerst werd de bloemenmarkt aan de Howrah Bridge bezocht. Normaal is dat een geurige en fleurige bedoening, maar nu met de regen was het er vuil en smerig. Paramesh zegde dat hij nog nooit zoiets vies en vuil had gezien. En dan spreek ik nog niet over de geur die er rond hing van rottende bloemen.

         Na de bloemenmarkt troonde Rakesh ons mee naar de Sealdah Railway Station. We hadden het hem reeds meermaals gevraagd en iedere keer werd die vraag afgewimpeld, zodanig dat we dachten dat er iets mis mee was. Bij nader inzien bleek ons wantrouwen ongegrond en wordt er wel iets voor de jongens ondernomen. Bij het naderen van het station nam Rakesh zijn GSM en verwittigde iemand, dat de jongens zich moesten klaar houden: er was bezoek op komst. Zo’n dertigtal jongeren stonden ons in het station op te wachten. Ze zagen er keurig en verzorgd uit en moesten van Rakesh enkele vragen beantwoorden. Hij hoopt in ieder geval dat zijn werk met de jongens vruchten zal afwerpen en dat hij ze op die manier van de drugs en andere zaken die niet deugen kan afhelpen en houden.

         Van het station ging het terug richting hotel voor een vroege lunch, want om 13u moesten we kunnen vertrekken naar de Howrah Railway Station voor het nemen van de Coromandel Express, die om 14.30u zou vertrekken. Wij kozen voor een zitje A/C II Tier en zaten heel comfortabel met zijn vieren in een compartiment. Met de trein reizen in India is een belevenis op zich. Regelmatig wordt je rust verstoord door venters met allerhande dranken, warme gerechten en koekjes. Je zult zeker niet verhongeren en verdorsten en in slaap vallen ook niet voor 22u. Op die tijd wordt het rustig in de trein, dan wordt er verondersteld dat iedereen aan zijn nachtrust begint. Paramesh kon niet lang op één plaats blijven zitten. Op regelmatige tijdstippen liep hij op en af de wagon om zijn benen te strekken of om in de deuropening een luchtje te scheppen. Voor hem is stilzitten niet echt weggelegd. Om 21.30u moesten wij in Bhubaneswar aankomen en stipt op tijd stopte de machinist zijn locomotief in het voornoemde station. Nu was het uitkijken naar vervoer om ons bij een hotel te brengen. Geen nood hier in deze stad, er staan voldoende taxi’s die je, tegen een vast tarief van Rs. 100 je om het even waar, in de stad afzetten. De taxichauffeur heeft aan ons wel een vette kluif gehad, want wij namen niet direct het eerste het beste logement. Bij het vijfde hotel hebben we het maar gehouden, dit leek ons nog het beste uit de hele reeks. We hebben er ons nog moeten reppen, want het restaurant sloot om 23u. 

Maandag 13 september
Dag 28: Bhubaneswar

         We hadden gepland van om 9u te vertrekken voor het bezoek aan meerdere tempels, maar door het afleveren van de verkeerde wagen(Tata Indica zonder bagagerek), zijn we maar drie kwartier later kunnen aanzetten en nu met de gewone Ambassador. De koffer van deze wagen, zeker van de nieuwe versie, is veel groter dan van de Tata. Nu konden we eindelijk aan het bezoek van de vele tempels beginnen. Als eerste kwamen de Udayagiri & Khandagiri grotten aan de beurt. Ik heb de grotten van op de weg gezien, maar erin kon ik zelf niet wegens te veel trappen. Veel meer dan een glimp heb ik er niet van kunnen opvangen, maar dat ben ik ondertussen gewoon. Mijn wederhelft heeft er met volle teugen kunnen van genieten en heeft mij haar wedervaren verteld. Op nummer twee wilden we de Lingaraj Mandir, in het volle centrum gelegen, betreden. Hier kregen we weer een njet, niet toegankelijk voor niet Hindoes. Wij zijn niet rein genoeg omdat wij niet vegetarisch eten(dat is de officiële versie ongeacht of wij vegetariër zijn of niet). Onze vriend, Paramesh, mocht er wel in en we hebben hem ons fototoestel meegegeven, om toch enkele plaatjes van de tempeltjes binnen het complex te hebben. Bij het buitenkomen van onze Indische vriend, hebben wij vanop een platform, waar lepe Indiërs Roepies voor vroegen (tegen een prijs door hen zelf bepaald) toch nog foto’s kunnen nemen van binnenin het complex. Wanneer men je op die manier benadert, trap daar dan zeker niet in en negeer die mensen gewoon. Het rare is we mogen er niet in, maar we mogen wel van verder weg binnengluren. In de straten rond de tempel zie je veel rare snuiters en koeien, zoals bij vele tempels in heel India. Iets verder gelegen is de Vaital Mandir. Het is een klein maar fijn tempeltje, waar ik natuurlijk weer niet in kon. Bij vele tempels wordt een smal hek gemaakt waar je in gaat en dan draai je het hek naar buiten en je bent er. Het is zo gemaakt om de koebeesten uit de tempel te houden. Ik heb het tempeltje redelijk goed kunnen bewonderen van op de straat, daar sta je iets hoger. Het is zeer fijn bewerkt en je kan de vele danseresjes, rondom in de stenen van de tempel uitgehouwen, bewonderen.

        Als nummer vier was het Mukteswara Mandir. Bij de ingang zijn er drie trappen, die binnen de kortste keren overwonnen waren. Dan heb je een goed aangelegd pad tot aan de trappen van de eigenlijke tempel. Die ben ik niet afgedaald, maar ik heb van boven een mooi overzicht gehad op het hele complex. Ook hier zie je weer fijn uitgesneden stenen beeldjes en andere versieringen rondom de hele tempel. Als je beneden vlak voor de hoofdingang staat, zie je door een nog fijner uitgewerkte stenen boog de tempel in al zijn glorie staan. Parsurameswara Mandir was de volgende in het rijtje. Ik heb deze tempel ook van buiten het hek moeten bezien. Er is hier ook weer zo’n smalle doorgang. Van af hier ging het naar Rajarani Mandir. We zijn niet binnen geweest. De vraagprijs voor de inkom en om te mogen fotograferen was voor ons veel te hoog (Rs. 200 p/p + Rs. 50 voor een fototoestel, voor een camera is het Rs. 200). We hebben de nodige kiekjes van buiten het hek genomen en dan goed bijgezoomd. Dit was gratis. Als laatste in het rijtje kwam de Maheswar Mandir. Hier weer van hetzelfde laken een broek, een smalle doorgang en dus niet voor mij weggelegd. Daarmee zat een goedgevulde dag er op en konden we stilaan een restaurant gaan opzoeken want onze maag begon stilaan te mopperen. In een Chinees eethuis heeft het ons heel erg gesmaakt. We konden er voor de rest van de dag weeral tegen.

Dinsdag 14 september
Dag 29: Bhubaneswar – Puri

         Paramesh had een taxichauffeur aangesproken om ons naar Puri te brengen. Om 8.15u konden we aanzetten en alhoewel de afstand tussen de twee stadjes amper 60km bedraagt, hebben wij het klaargespeeld om het traject af te leggen in zeven uur. Een eerste stop hielden we op de berg Dhauli, waar de Stupa Shanti staat te prijken. Van ver zie je de stupa boven de bomen uitsteken en hij staat te schitteren in de felle ochtendzon. Het doet wel raar om zo temidden een Hindoeïstische wereld plots één enkele Boeddhistische tempel aan te treffen. Je kan er ook enkel maar omheen wandelen, want er is geen ingang. Nu reden we verder naar Kirapur. Een heel vredig plattelands dorpje, waar we dwars doorheen moesten om aan een fraai tempeltje te geraken. Ik heb het nogmaals vanaf het hek moeten bewonderen, want er zijn hier ook koebeesten. Bij het beëindigen van het bezoek aan de tempel, hebben we aan de chauffeur gevraagd om met de wagen tot buiten het centrum te rijden, wij zouden wel te voet volgen. Het dorpje was ons te gezellig om een wandeling er doorheen over te slaan. Overal kom je goedlachse mensen tegen, ofwel kijken ze je argwanend van achter het venster of in de deuropening aan. Je moet natuurlijk altijd goed uitkijken waar je rijdt met al die koeien- of geitendrollen.

         Van Kirapur reden we naar Pipli, een klein handwerkersdorpje langs de baan naar Puri. Het is vooral bekend voor zijn “patchwork”, lampions en parasols in gekleurd linnen en belegd met stukjes spiegel. We hebben onderweg nog maar eens, voor de zoveelste maal, getelefoneerd naar British Airways in Delhi en zij hadden heel goed nieuws. Onze bagage was op 10 september in Delhi aangekomen, maar het was nu reeds de 14e en we vonden het niet meer de moeite om dit verloren gewaand ding naar Calcutta te zenden. We hebben hen gevraagd om de zending nu maar terug naar Brussel te sturen. Het volgende dorp was Raghurajpur. Hier vind je dan weer miniatuurschilderijtjes en in palmbladeren gekraste en uitgesneden kunststukken. In elk huis is wel iemand met dit ambacht bezig en bij iedereen zou je moeten kopen. Er zijn ware pareltjes bij, zeker die waar veel fijn uitsnijwerk aan te pas komt. Bij veel van die kunstvoorwerpen zijn er kleine deeltjes die kunnen scharnieren. Onder het eerste onderwerp staat dan een tafereel uit de Kamasutra afgebeeld. In dit dorp hadden wij veel langer willen verblijven, maar we moesten noodgedwongen verder.
         Rond 14u arriveerden we in Puri, waar we eerst voor logement moesten zorgen. De verschillende adressen die we uit diverse bronnen bij ons hadden, leken veelal uitgeleefde zaken. We kozen voor het nieuwe hotel Shree Hari. Er is wel geen lift aanwezig, maar dat was bij de anderen evenmin, dus was de keuze vlug gemaakt. We waren tot hiertoe nog niet op het idee gekomen om onze vriend Paramesh te laten doorgaan voor touroperator. Hier in dit hotel heeft hij zelf het initiatief daarvoor genomen en het werkte nog ook. Hij kreeg stande pede 35% korting op de ka-merprijs, die hij natuurlijk van onze prijs liet aftrekken. Na installatie op de kamer vertrokken we met een taxi naar het centrum van de stad voor bezoek aan de Jagannath Tempel. We kregen hier ook weer het deksel op de neus, niet toegelaten voor niet Hindoes. Paramesh zou dan maar alleen gaan. Hij gaf zijn lederen broeksriem af en vertrok, maar haast onmiddellijk was hij terug. Ik kan niet binnengaan, zei hij, ik heb deze middag garnalen gegeten en ben dus onrein. We hebben dan met zijn drieën een wandeling rond het complex gemaakt. Wat je daar allemaal te zien krijgt. We waren reeds veel gewoon, maar hier neemt het uit. Ik denk dat we nog nooit zoveel koeien bijeen hebben gezien als rond deze tempel en dan is het altijd oppassen geblazen voor de vele koeiendrollen. Je treft er natuurlijk ook veel kleurrijke taferelen aan. Aan de achteringang heb je de mogelijkheid om boven één van de shops naar boven te klauteren. Zo heb je een heel mooi zicht op de kern van het complex. We waren er in de late namiddag en dan krijg je vanaf hier heel warme kleuren door de stilaan tanende zon. We hebben nog nagenoten van het drukke leven rond de tempel en op de grote laan die zich uitstrekt voor de tempel en die deels autovrij is.

Woensdag 15 september
Dag 30: s.s. Puri – Konark – Bhubaneswar

         Om 8.30u vertrek per tuk-tuk naar het centrum voor het maken van meerdere kiekjes van de Jagannath Tempel. Nu kon onze Indische vriend wel de tempel in en Marie-Claire nam de gelegenheid te baat om de trappen op te gaan aan de “Library”, die zich bevindt aan de hoofdingang. Het werd haar gisteren reeds voorgesteld, maar de zon stond juist aan de verkeerde zijde. Daarmee wisten we dat we vandaag in de vroegte moesten terugkeren. Je hebt er wel een goed zicht op het complex en op het plein er voor, maar ik vind de andere klim meer de moeite waard. Je hebt er een beter uitzicht op de tempel. Na dit alles hebben wij nog ommetje rond het complex en op het plein, waar de tuk-tuks en de fietsrikshaws geparkeerd staan, gemaakt en zijn dan te voet langs de binnenstraatjes terug naar het hotel afgezakt.

         Na de lunch hadden we met een taximan afgesproken om ons te komen ophalen voor de trip naar de site van Konark, The Sun Temple of Konark. Op een goed uurtje waren we ter plaatse en konden we aan het uitgebreid bezoek van het tempelcomplex beginnen. Feitelijk hadden we er ons veel meer van voorgesteld. Wanneer je de reisgidsen raadpleegt, wordt Konark dikwijls vergeleken met de tempels in Khajuraho en die van Belur en Halebid. Wat onze opinie betreft kan Konark er nog niet aan tippen. Feitelijk moet je in Indië als eerste deze site bezoeken, dan komt ze waarschijnlijk meer tot zijn recht. Het is een prachtig uitgewerkte tempel, maar echt fijn kan ik het niet noemen. Het is mogelijk dat de soort steen die eraan gebruikt is mede de oorzaak hiervan is. We hadden en na ons nog velen, de tegenslag dat de grote tempel haast volledig in de stellingen staat. Dit is geen nieuwigheid, de steigers zijn er reeds een tiental jaren en zullen er nog lang blijven. Dus kan je er geen echt mooie foto’s maken, zeker niet van het geheel. Je moet steeds uitkijken van waar je het beste een kiekje neemt om zo weinig mogelijk buizen mee te hebben. Na de rondgang en de nodige uitleg van een gids zijn we buiten het domein gegaan en zijn we in de omgeving een kijkje gaan nemen, kwestie van de tijd rond te krijgen. We wilden zeker blijven voor de zonsondergang en de verlichting van de tempel erna. Voor de verlichting hoef je zeker niet te blijven. Het stelt niet zo heel veel voor en je kan het spektakel enkel van buiten de poorten gadeslaan. Het tempelcomplex is na zonsondergang gesloten. Er restte ons nu nog de terugrit naar Puri. Aan de chauffeur vroegen we om ons te deponeren in een bepaald restaurant. Daar namen we ons gezamenlijk laatste avondmaal. Er heerste precies een begrafenisstemming. Paramesh was stilgevallen en wij waren ook een beetje van de kook. We waren voor de tweede maal drie weken bij mekaar en er zou morgen plots een eind aan komen. Het kan geen gans jaar kermis zijn.

Donderdag 16 september
Dag 31: Bhubaneswar – Calcutta

         Vermits we om 13u de trein moesten halen in Bhubaneswar, hadden we met de taxichauffeur afgesproken om ons tegen 9.30u te komen oppikken in het hotel voor de trip Puri – Bhubaneswar. In normale omstandigheden leg je dit traject af op kleine twee uur. Ik stond erop om zeker niet later te vertrekken, je weet maar nooit onderweg. Ik had waarschijnlijk goed in mijn glazen bol gekeken, want we waren pas uit Puri weg of de ganse weg werd versperd door kriskras doorheen staande voertuigen. Er was geen doorkomen aan. Er werd zowel rechts als links van de rijweg gereden en op het moment dat we dachten nu is het oké, begon het hele circus opnieuw. Na een half uur oponthoud konden we eindelijk onze tocht verder zetten. Op deze plek was een soort autowijding aan de gang en er waren wagens van overal in de wijde omgeving aanwezig, van daar de reuze chaos op de baan. We waren toch nog goed op tijd in het station van Bhubaneswar. Paramesh zou ons hier verlaten en zat er als een geslagen hond bij. Hij was zo lang met ons opgetrokken, had voor de eerste maal in zijn leven verlof gehad. Op een gegeven moment zei hij: dit is de 1e keer dat ik tot 7.30u heb kunnen slapen- en stond nu voor de zware taak om het gewone leven terug op te nemen. Juist tien minuten voor het aangekondigde vertrek stopte de Falaknuma Superfast Express. Die zou ons in 8 uur(wat een snelheid) naar Calcutta terugbrengen(500km). Na het afscheid van Paramesh kon deze in het station de tijd aftellen. Hij zou van hier met de trein eerst naar Chennai rijden en dan verder naar Bangalore met de bus, met een tussenstop bij zijn vrouw en kind.

         Ik had mij in de trein neergezet waar er een zit vrij was, maar na het vertrek wilden we de juiste plaatsen innemen. Die waren benomen door een brahmaan, zijn vrouw en een vriend. Bij navraag naar hun plaatsen bleek dat zij zelfs in een ander compartiment moesten zitten. Ik kon mij haast niet op de mijn toegewezen plaats neerzetten en mijn benen strekken zeker niet van al de tassen van die arrogante Indiërs. Mijnheer moest gediend worden. Ik heb dat kunnen vaststellen aan de hand van pillen die hij moest innemen. Hij deed aan zijn vrouw teken voor het gereed nemen van een pil en dan moest ze voor hem in een beker water doen om het medicament door te slikken. Om toch een behoorlijke ruimte te creëren, hebben we maar zelf enkele tassen opzij geschoven. Dan viel waarschijnlijk hun Roepie, want de brahmaan, himself, zei ons: had dit toch gewoon gevraagd dan had ik ze wel verzet. Na een goed half uur is hij het afgedropen en we hebben hem niet meer gezien. Hij zal zijn eigen genummerde plek opgezocht hebben. Op de terugweg ging het zoals bij het komen. Op regelmatige tijdstippen passeerde wel iemand met drank of iets om te eten.

         De trein had, volgens ons, een vertraging van een half uur, maar we konden niet goed volgen toen iedereen al zijn spullen nam en iemand tegen ons zei: we komen aan in Howrah Railway Station. Het was het precieze uur dat vermeld was in het uurrooster. Wanneer het gevaarte amper stilstond werd er op het raam getikt. Het was onze vriend uit Calcutta, die voor een verwelkoming zorgde. Hij had voor een taxi gezorgd en op die manier waren we snel in het hotel. Hij had er gevraagd of we nog een avondmaal konden hebben, gezien het late uur. Wat er voor ons was gereed gezet was niet veel zaaks: ieder twee Engelse sandwiches en een banaan. Daar moesten we het maar mee rooien. We wilden Rakesh bedanken voor al zijn moeite en nodigden hem uit om samen ons te dineren in een Chinees restaurant. Daar moesten we ons ook haasten, want men wou juist de tent sluiten. Bij het uitstappen van de taxi kwam mijn wederhelft met haar voet in een put terecht die gevuld was met pikzwart slijk. Vooraleer we aan tafel konden, moest ze met haar voet onder de kraan om die min of meer netjes te krijgen. Nadien smaakte het in ieder geval beter dan de uitgedroogde sandwiches in het hotel. 

Vrijdag 17 september
Dag 32: Vertrek uit Calcutta en thuiskomst

         Om 4.15u werden we door de taxi opgehaald voor de trip naar de luchthaven. Het is vanaf het centrum een goed uur rijden zonder opstoppingen. Bij aankomst ter plekke kregen we een brief met verontschuldigingen in de handen gestopt. Bij het lezen van het bericht konden we alleen maar vaststellen dat onze vlucht niet om 7.35u maar om 9u zou vertrekken. Als we dat op voorhand hadden geweten, dan waren we niet zo heel vroeg uit ons bed moeten komen. Reden: de vlucht vanuit Londen was te laat binnengekomen. Nu was de wachttijd nog zoveel langer dan normaal. Het verlof was niet geweest wat we er van verwacht hadden, de plaatsen in het vliegtuig waren des te beter. Het toestel heeft zich in beweging gezet om 9.30u en een kwartier later hingen we toch al in de lucht met bestemming Europa. Door het late vertrek kwam de overstap op London Heathrow in het gedrang. Normaal hadden we tijd genoeg, maar nu restte ons juist 50 minuten om van vliegtuig en van terminal te veranderen. Als je dan weet dat je als rolstoelgebruiker moet wachten om het vliegtuig te verlaten tot iedereen van boord is, dan hoef ik niet te zeggen hoe nerveus we werden. Per slot van rekening bleef de assistentie achterwege en ik ben op eigen houtje, tegen de zin van de bemanning, van de trap naar beneden gegaan en met de gewone bus naar de andere gate gereden. Hier werd weer hetzelfde gezegd “wait a minute”, maar veel tijd hadden we niet te verspillen. Aan de balie vroegen we of het ver was naar de gate en hun antwoord was: een twintigtal minuutjes. Vanaf het ogenblik dat we wisten waar we juist naartoe moesten, zijn we zelf begonnen aan de grote afstand. Aan de desk bij de gate wisten ze blijkbaar van onze komst en we werden gewoon tussen de andere passagiers in het toestel geloodst.

         Op het gewone uur zijn we in Brussel geland. We hebben onze bagage opgehaald en zijn, samen met de luchthavenassistentie, naar de desk van de verloren bagage gegaan. Daar hoorden ze het donderen in Keulen wanneer wij naar ons valies, die waarschijnlijk een hele reis heeft gemaakt, vroegen. Plots kwam er een persoon in het bureel die zei: ah ja, ik heb hier een groene valies die van Delhi is gekomen. Er kwam dan toch een happy end. Er was aan heel die zaak maar één positief punt: al het gerief dat er in zat was proper en kon onmiddellijk in de kast gelegd worden. Eind goed, al goed.

                      Zoals het klokje thuis tikt, tikt het nergens.