Een poort op Zuid-Marokko
Traject: Marrakech, Ouarzazate, Zagora, Tata, Tafraoute, Guelmin, Tiznit, Taroudant, Marrakech
We waren wel al eerder in Marokko, maar niet in deze regio.
Algemene info
Transport (vliegtuig) naar Marrakech en terug boekten we bij Connections en de vervoermaatschappienj: Vueling, Air Nostrum en Iberia. Service op de vlucht Brussel - Marrakech en terug was de service prima in orde. We kregen zelfs gratis een snack en drank aangeboden tijdens de vluchten.
Transport
Heen en terug naar de bestemming: Vliegtuig: kostprijs € 60,00 vlucht
Brussel - Marrakech H/T € 158,00
luchthaventaks € 218,00 p/p
Geen dossierkosten als lid van Wegwijzer na aandringen bij het diensthoofd.
Een annulatieverzekering nemen we niet meer op een vlucht. Die is inbegrepen in het pakket van MasterCard en dat scheelt ons jaarlijks ettelijke euro’s.
Ter plaatse: De rondreis deden we met een huurwagen Peugeot Partner, gereserveerd via www.easyterra.be de verhuurmaatschappij in Marrakech was Aircar.
Kostprijs huur wagen € 387,00 voor 11 dagen. We huurden een GPS tegen Dh 50/dag, maar hij heeft ons niet veel geholpen. In het diepe zuiden hadden we geen bereik.
Totaal gereden op deze rondreis: 2.794 Km, Totaal Diesel: Dh 987,98/118,94 liter
De goedkoopste diesel kostte Dh 8,23/L, de duurste Dh 8, 42/L
Prijs benzine: +/- Dh 9,60/L
Logies
We verbleven in hotels en guesthouses, uit noodzaak door mijn handicap.
Geldzaken
De prijzen zijn min of meer met hier te vergelijken.
We betaalden voornamelijk met Marokkaanse Dirham( MAD of Dh) en enkele keren met MasterCard.
1 € = +/- Dh 10,78 bij aankoop Dirhams. Gemakshalve 1 euro = Dh 10
Je kunt euro’s wisselen in banken of wisselkantoren aan +/- gelijke koers. Op enkele plaatsen kan je met je bank- of kredietkaart terecht.
Infobronnen
We hadden een oudere Trotter van Marokko mee, de prijzen van bezienswaardigheden klopten nog, die van het logies waren achterhaald. In de meeste gevallen brengt de bevolking redding als je twijfelt aan de te volgen weg, tenminste als je iemand ziet. De meeste mensen kennen hun streek vrij goed. We hadden ook een algemene wegenkaart van Marokko mee.
Inreisvoorwaarden
Paspoort dat nog minstens 3 maanden geldig is vanaf aankomst in het land. Als je een groepsreis maakt, is een identiteitskaart voldoende.
Reisverzekering
Naast Eurocross van het ziekenfonds hebben we altijd de reisverzekering van VTB zonder wagen. Deze reisverzekering kostte € 83,19(€ 104,00 - 20% (als lid van Wegwijzer).
Veiligheid
Marokko is tot nu toe vrij veilig voor de toerist. In drukbezochte plaatsen moet je wel op je spullen letten, gauwdieven zijn alom tegenwoordig. Overal wordt gevraagd niets waardevol in de wagen achter te laten voor diefstal.
Klimaat
Over het algemeen was het klimaat goed houdbaar. Het was warm, maar het is een droge warmte. We kregen enkele dagen zware bewolking en 1 dag regen bij valavond.
Taal
De officiële taal is Arabisch. Door de plaatselijke bevolking wordt meestal Marokkaans Arabisch of Berbers gesproken. Frans is de tweede taal. Op toeristische plaatsen kan je terecht met Engels en Spaans. In Marrakech wordt je regelmatig in het Engels aangesproken, hoe zuidelijker, hoe minder Engels.
Fotografie/Film
We namen digitale foto’s.
Communicatie
Via internet: Met Skype kost een gesprek niets, je moet dan zorgen voor een laptop of tablet.
Via e-mail: Wifi is hier en daar voorhanden, soms staat er een PC in de lobby van het hotel. Cybercafés zijn weinig te vinden maar er zijn er nog steeds.
Waardering
Globaal heel erg geslaagd. Alleen het aanhoudend aanporren om te kopen in de Souks stak ons heel erg tegen.
Enkele gegevens over ons
Jozef Somers en Marie-Claire Meesemaecker
Engelsenlaan 185
9600 Ronse
Tel.: 055/31.55.73
E-mail: somers.jozef@skynet.be en somersjozef@outlook.com
Andere reizigers mogen contact opnemen. Als mindervalide en persoon op rust ben ik meestal thuis aan te treffen. Aangezien mijn spraak niet altijd door iedereen goed verstaan wordt, is het aangewezen vooraf contact op te nemen via mail, om eventueel af te spreken wanneer je bij ons terecht kunt. Meestal lukt het na 19u, dan kan Marie-Claire geïnteresseerden te woord staan om inlichtingen en tips door te geven.
Logies: ligging, toegankelijkheid en prijs
De algemene gegevens van het logies tellen voor iedereen. Daarbij geef ik de toegankelijkheid, die bedoeld is voor minder mobiele mensen en rolstoelgebruikers, die nog uit hun rolstoel kunnen en die met de hulp van een vaste steun nog enkele stappen kunnen zetten. Het overgrote deel van hotels waar wij verbleven heeft geen kamer met aangepaste badkamer. Als een logies een kamer met aangepaste badkamer heeft en je wil over zulke kamer kunnen beschikken, doe je er best aan met het logies in kwestie via internet contact op te nemen en je wensen voor te leggen. De modale reiziger heeft meer de mogelijkheid een goedloper alternatief op te zoeken, reserveren is in Zuid-Marokko niet echt noodzakelijk in deze periode van het jaar. Roken is in de meeste hotels niet meer toegelaten.
- Ryad Chantaco 4/5
141 Derb Aarjane Ramba Hakdima, Souk des Epices, Marrakech
Website: www.ryadchantaco.com E-mail: ryadchantaco@hotmail.com
Tel/fax.: + 212/524-44.04.04 GSM: + 212/661-63.99.13
Deze riad ligt in de souks van Marrakech en dan nog in een heel smal steegje en is met de wagen niet bereikbaar. Kom je met een taxi, laat die dan stoppen aan het Djema El Fna plein en contacteer de uitbater van de riad. Hij komt je dan op het plein ophalen en brengt je naar het logies. Kom je met een wagen, eigen vervoer of huurwagen, zoek dan een parking in de buurt van het plein en contacteer de uitbater. Bij de ingang zijn 2 heel lage opstapjes, verder was het voor ons vlak tot bij de kamer op het gelijkvloers. In de vrij ruime kamer hadden we 2 bedden met vrij harde matrassen en airco. In de badkamer was een lavabo, een gewoon toilet met 1 wandbeugel en een inrijdouche met losse sproeier en een plastieken stoel. Op zich is het een juweeltje dat je niet verwacht in zulke buurt. De uitbater is ietwat afstandelijk en uit op geldgewin. Volgens ons is de prijs te hoog in verhouding van wat je ervoor krijgt. We boekten de riad rechtstreeks via mail en betaalden € 90 per nacht, taksen en een zeer goed en heel uitgebreid ontbijt inbegrepen. Het is eigendom van een Frans koppel, Florence & Jean-Louis en wordt door hen uitgebaat.
- Hotel Ibis Ouarzazate 4/5
Avenue Moulay Rachid, Ouarzazate
Website: www.accorhotels.com/ouarzazate E-mail: H6231@accor.com
Tel.: + 212/525-07.25.28
Het hotel ligt ongeveer in het centrum van Ouarzazate. Je komt erin zonder oneffenheden en er zijn 2 kamers met aangepaste badkamer op het gelijkvloers. De kamer is, zoals bij alle Ibis hotels, niet al te groot met een breed dubbel bed en airco. De rolstoel kon net langs de achterkant van het bed voorbij en dan nog enkel met hulp. In de ruime badkamer was een lavabo, een verhoogd toilet met beugels en een inrijdouche met losse sproeier en een kapot badzitje. We reserveerden het hotel via Booking.com en betaalden ter plaatse met MasterCard
Dh 637,80/€ 59,00 taksen en een heel uitgebreid ontbijt inbegrepen. Het avondmaal namen we er ook en het was uitstekend maar voor Marokko prijzig. De badkamer kan een opfrissing gebruiken. In de lobby staat een PC ten behoeve van de klanten.
- La Petite Kasbah, Maison d’hôtes restaurant 5/5
Route de M’hamid, 45900 Amezrou, Zagora
Website: www.hotelzagora.com E-mail: petite_kasbah@yahoo.fr
Tel/fax.: + 212/524-84.80.43 GSM: + 212/671-51.61.97
Het logies ligt in de buitenwijken van Zagora. Je komt erin zonder oneffenheden en er zijn kamers op het gelijkvloers. Bij de inkom van de kamer was een opstapje. Het was geen al te ruime kamer met 2 aparte bedden en airco. Aan de badkamer was 1 opstapje, ze omvatte een lavabo, een gewoon toilet zonder beugels en een inrijdouche met losse sproeier. We boekten er via Booking.com en betaalden ter plaatse cash Dh 360,40/€ 34 taksen en een degelijk ontbijt inbegrepen. Het avondmaal was goed. Op de binnenkoer is een klein zwembad ingericht. Het is een echt familiehotel. De eigenaar en oprichter Brahim doet de receptie en helpt waar nodig. Het is een aanrader in Zagora.
- Oasis Dar Ouanou 4/5
Village Tigzmert, Tata
Tel.: + 212/662-49.15.20
Het logies ligt helemaal uit het centrum van Tata. We hebben het met veel moeite kunnen vinden. Je komt erin zonder treden, aan de open receptie is 1 trapje. Er is een grote eetruimte binnen, maar er wordt voornamelijk buiten gegeten. Alle kamers zijn op de 1e verdieping en er is geen lift. Na het avondmaal werd ik met 3 personen naar boven gedragen. De kamer was niet al te groot en omvatte 2 aparte bedden met beenharde matrassen en airco. In de kleine badkamer met hoge opstap was een lavabo met alleen koud water, een gewoon toilet zonder beugels en een douchekuip met losse sproeier. We boekten het logies via Booking.com en betaalden ter plaatse cash Dh 538/€ 50,75 taksen en een uitgebreid ontbijt inbegrepen. Het avondmaal was goed en verzorgd. Wij waren er de enige gasten.
- Auberge Kasbah Chez Amalya, La Vallée d’Ammeln, Tafraoute 5/5
Website: www.chezamaliya.com E-mail: info@chezamaliya.com
Tel.: + 212/528-80.00.65 Fax: + 212/528-80.14.07
Het logies ligt een 4-tal kilometer buiten Tafraoute in het begin van de Ammeln vallei. Aan de hoofdinkom is een hoge trap. De kamers zijn ook bereikbaar langs de zijkant via enkele hellende vlakken. Om in de kamer te komen was er nog een steil hellend vlak. We konden beschikken over 2 kamers, één met een dubbel bed en een andere met 2 aparte bedden. De reden hiervan was, ik kon niet in de badkamer waar de 2 bedden stonden. Er was ook airco. De badkamer omvatte een lavabo, een gewoon toilet zonder beugels en een douchecabine met een overstapje en losse sproeier. Het restaurant ligt iets hoger en is bereikbaar via een viertal treden of een vrij steil hellend vlak. Hulp wordt geboden door het personeel. We boekten het logies rechtstreeks via mail. We betaalden met MasterCard Dh 510/€ 47,87 per nacht, taksen en een goed ontbijt inbegrepen. De eigenares en uitbaatster, Liesbeth van Woerden, van Nederlandse afkomst heeft het logies zelf laten bouwen. Ze is met een Marokkaan getrouwd en heeft enkele mensen in vaste dienst. Er is een groot openluchtzwembad. Het avondmaal was er lekker en het ontbijt uitgebreid.
- Villa Boujouf 4/5
Palmeraie de Tighmert, commune rurale d’Asrir, Guelmin
Website: www.villa-boujouf.com E-mail: boujouf@sahara-portal.com
Tel.: + 212/528-77.39.79
Het logies ligt ergens in het niets. Best is om het in de buurt van Tighmert te vragen. De buurtbewoners kennen het vast en zeker. Aan de inkom zijn een drietal treden, die je terug af moet aan de andere kant. Je komt dan op een binnenplein, bezaaid met een dikke laag grint. Zelf rijden lukt er niet. Om de kamer te bereiken, moet je weer drie treden omhoog. Het personeel komt je ter hulp. We hadden een heel ruime kamer met een heel breed bed en een één-persoons bed en airco. In de ruime badkamer was een hoge lavabo, een gewoon toilet zonder beugels en een douchecabine met brede en 15cm hoge overstap en losse sproeier. Een plastieken stoel bracht hier redding. We boekten er via Booking.com en betaalden ter plaatse cash Dh 400/€ 37,75 taksen en ontbijt inbegrepen. Wij vonden het er niet netjes, het probleem hier is, hij geraakt moeilijk aan goed personeel en als hij toch iemand kan op de kop tikken, blijft de persoon niet lang. Wij waren vandaag de enige gasten. Het avondmaal stelde niet zo veel voor, de kip was blijkbaar niet meer vers en voor ontbijt kregen we enkel plat Marokkaans brood van de dag voordien. De uitbater is een Duitser, die het pand huurt van een Fransman.
- Riad Janoub , Maison d’Hôtes 5/5
193 Rue de la Grande Mosquée, Quartier Tafrgant Tiznit
Website: www.riadjanoub.com E-mail: contact@riadjanoub.com
Tel.: + 212/528-60.27.26 GSM: + 212/679-00.55.10 en 645-77.63.74
Deze riad ligt binnen de muren van de oude stad. Aan de straatkant is enkel een simpele deur te zien. Je komt erin mits 2 kleine treden, verder is het vlak, tenminste het gelijkvloers. Wij beschikten er over een vrij ruime kamer met 2 aparte bedden en airco. In de badkamer was een lavabo, een gewoon toilet zonder beugels en een douchecabine met een brede overstap van een 15cm hoog en losse sproeier. Een plastieken stoel bracht hier redding. We boekten het logies via Booking.com en betaalden ter plaatse met MasterCard Dh 822,80/€ 77,32 taksen en een degelijk ontbijt inbegrepen. Er wordt geen avondmaal gegeven, daarvoor moet je de stad in. In de riad is Wifi aanwezig, de code is beschikbaar in de kamer. De kamers zien uit op een prachtige binnenplaats met tuin en groot zwembad. Je verwacht je niet aan zulk juweeltje in de oude stad. Het is eigendom en wordt uitgebaat door een Frans koppel.
- Riad El Aissi, Maison d’hôtes et restaurant 4/5
Village Nouyael, Taroudant
Route d’Agadir - Marrakech par Amskroud
Website: www.riadelaissi.ma E-mail: riadelaissi@gmail.com
Tel.: + 212/528-55.02.25 GSM: + 212/666-63.35.13
Je komt erin zonder treden. Waar nodig liggen hellende vlakken. We kregen een suite toegewezen met een breed dubbel bed en drie aparte bedden. Er stond een kleine frigo en er was airco. De badkamer was dan weer niet te groot en had een lavabo, een gewoon toilet zonder beugels en een douchecabine met een opstapje van 10cm,een smalle deur en vaste sproeier. We boekten het logies rechtstreeks via een form en betaalden ter plaatse cash Dh 480/€ 48,00 taksen en een heel uitgebreid ontbijt inbegrepen. Voor het avondmaal wordt enkel een menu geserveerd. Wij vonden het niet speciaal, maar smaken verschillen. De eigenares en uitbaatster is een Marokkaanse vrouw die jaren in Zwitserland woonde. Zij erfde dit landgoed met grote villa en richtte de riad in. Het domein is 19ha groot. Het is geen echte aanrader.
Internationale vluchten
18/10 Brussel-Barcelona, 15.40u-17.40u, vliegtijd 2 uur
Vlucht verzorgd door Vueling Airlines met Airbus A320, vluchtnummer VY 8993
Barcelona-Marrakech, 21.35u-23.00u, vliegtijd 1.25u
Vlucht verzorgd door Vueling Airlines met Airbus A320, vluchtnummer VY 7332
29/10 Marrakech-Madrid, 13.45u-16.35u, vliegtijd 2.50u
Vlucht verzorgd door Air Nostrum met Airbus A321, vluchtnummer IB 3341
Madrid-Brussel, 19.35u-21.35u, vliegtijd 2 uur
Vlucht verzorgd door Iberia Airlines met Airbus A321, vluchtnummer IB 3802
Reisroute
18/10 Brussel via Barcelona naar Marrakech
19/10 Marrakech S.S.
20/10 Marrakech - Ouarzazate 204 Km voorzien
21/10 Ouarzazate - Zagora 169 Km voorzien
22/10 Zagora - Village Tigzmert(Tata) 263 Km voorzien
23/10 Tata - Tafraoute via Irherm 186 Km voorzien
24/10 Tafraoute en omgeving
25/10 Tafraoute - Tighmert 178 Km voorzien
26/10 Tighmert - Sidi Ifni - Tiznit 178 Km voorzien
27/10 Tiznit - Ait Baha - Taroudant 174 Km voorzien
28/10 Taroudant - Marrakech 226 Km voorzien
29/10 Marrakech S.S. en terugvlucht via Madrid naar Brussel
Praktische informatie
* Tijdzone
- In Marokko is het 1 uur vroeger dan in België, Marokko verandert net als wij van zomeruur naar winteruur en dit in hetzelfde weekend. Met het zomeruur is het ook zo. Het uur verandert ook voor en na de ramadan, op welke wijze is ons onbekend.
* Financiën
- In Ouarzazate en Tafroute lukte het ons om met MasterCard te betalen. Op andere plaatsen zelfs in Marrakech moest er cash betaald worden in dirham.
* Klimaat
- Normaal is het in deze periode van het jaar prachtig weer met veel zonneschijn en temperaturen van 25° en meer. Nu was het weer niet standvastig en een enkele keer kregen we een fikse bui te verwerken. Gelukkig was het enkel ’s avonds.
* Telefoon en internet
- Als je wil bellen vanuit Marokko, schaf dan een sim-kaart aan. De kostprijs van een gesprek is ons onbekend. Wat internet betreft, cybercafé’s zijn hier en daar te vinden. Ook hiervan kennen we geen tarieven. In sommige logementen vind je nog ook Wifi, gratis of tegen betaling.
* Wagen huren in Marokko
- Om en wagen te huren in Marokko is naast het gewone rijbewijs een internationaal rijbewijs verplicht. Bij Aircar, waar wij een wagen huurden, is er niet naar gevraagd. De huurwagen grondig checken op: Reservewiel, banden, krik, kofferslot, ruitenwissers, richtingaanwijzers en lichten
* Verkeer: Autorijden in Marokko
- In de grotere steden is het verkeer chaotisch en heb je honderd ogen nodig om zonder blutsen ter plaatse te geraken. Eens op het platteland is het heel rustig en kom je misschien 1 wagen per uur tegen.
* Benzinestations
- In veel benzinestations kan je dag en nacht tanken. In enkele kan het met een bankkaart, voor het merendeel wordt de pomp door een personeelslid bediend en betaal je cash.
* Accommodatie
- Wil je ietwat netjes overnachten, kies dan iets betere logies uit. De kleinere hotelletjes zijn niet altijd aan onze normen aangepast.
* Restaurants
- Er wordt tot hiertoe weinig of geen fooi verwacht.
* Verzekeringen
- Buiten Eurocross hebben wij altijd de reisverzekering van VAB zonder wagen. Als lid van Wegwijzer heb je die goedkoper(zie algemene info Wegwijzer).
* Elektriciteit
- De netspanning in Marokko is 220 Volt. Stroomstoringen komen zelden voor. De stopcontacten zijn van het Franse type. Een verloopstekker hadden we mee, maar is niet gebruikt.
* Handbagage
- De regels voor de handbagage zijn nog steeds dezelfde. Dus nog altijd geen vloeistoffen, gels, pasta’s, zalfjes en scherpe voorwerpen zoals nagelknippers, knipmessen en schroevendraaiers in je handbagage stoppen. Zulke zaken horen in de bagage die je incheckt. Op sommige luchthavens wordt je van kop tot teen gecontroleerd.
* Veiligheid
- Marokko is tot op vandaag een vrij veilig land voor de toerist. Je moet weliswaar altijd en overal op je hoede zijn voor gauwdieven, zeker in drukke straten en op pleinen, op druk gebruikt openbaar vervoer en op druk bezochte plaatsen.
* Vaccinaties en gezondheid
- Inentingen zijn niet verplicht. Medicijnen tegen maag- en darmklachten zijn aan te raden. Wees voorzichtig met koude dranken en grote temperatuurverschillen tussen hotel(airco) en buitentemperaturen. Bescherm je tegen de zon met zonnecrème en een hoedje of pet. Wij nemen altijd een vrij uitgebreide reisapotheek mee en hebben weinig of geen hinder.
* Overige wetenswaardigheden
- Luchthaven:
- Pendelbus Alsa City: Te vinden aan de uitgang luchthaven rechts, zij rijdt om het half uur tot middernacht en kost Dh 30
- Kleine taxi’s: Zijn duurder ’s nachts, probeer voor Dh 50
- Grote taxi’s: Zij mogen buiten het stadsgebied rijden, zij hebben geen meter. Vooraf een prijs overeen komen is de boodschap.
- Toeristen brigade Marrakech: Sidi Mimoun 024/38.46.01
* Als rolstoelgebruiker
- Om aan onverwachte kleine problemen te verhelpen aan je rolstoel, neem je best wat herstelmateriaal mee zoals enkele sleutels, een schroevendraaier(klein formaat) met bits, plakgerief en pomp. Die zaken steek je best niet in de handbagage, maar in de bagage die je incheckt. Op mijn rolstoel zitten reeds jaren krypton banden(zonder lucht) en daardoor is het probleem van platrijden van de baan. Het is in ieder geval een zorg minder. Op mijn nieuwste rolstoelen zijn vooraan de kleine wieltjes volle velgen en dikkere bandjes gemonteerd.
Indien je in het bezit bent van een Europese andersvaliden parkeerkaart, neem ze mee of een kopie ervan. Wanneer je een kopie neemt, doe het in kleur en langs beide kanten, de twee netjes op mekaar plakken en laten plastificeren. Zij kan in Marokko gebruikt worden en bespaart je ettelijke dollars.
Reisverslag
Kashba’s, palmentuinen en nomaden - Een poort op Zuid-Marokko (18 tot 29/10/2015)
Zondag 18/10
Precies om 12.20u stopte de taxi voor de deur, om ons naar Brussel Nationaal te voeren. Op de snelweg ging het in een vlotte vaart en daardoor kwamen we ter plaatse reeds om 13.45u aan. In de vertrekhal zagen we uit waar we moesten inchecken. We vlogen met Vueling, de incheckbalie was Iberia. De formaliteiten namen wat tijd in beslag, maar eens dit in orde konden we ons melden aan de dienst assistentie aan de overzijde. Met de hulp van een assistent passeerden we de passencontrole en de security en daarna zochten we de gate op. Het werd wachten op het aan boord gaan. Hiermee werd korte tijd later gestart, maar geen assistentie te bespeuren. Hoe het personeel van Vueling ook zijn best deed, de assistentie liet weten dat zij onderweg waren. Als laatste ben ik uiteindelijk op mijn plaats geraakt. De deuren werden gesloten en de piloot kreeg het startsein, zodat we op het voorziene uur konden aanzetten. We zijn kunnen opstijgen zonder lang file rijden. Na een voortreffelijke vlucht landden we in Barcelona om 17.40u zoals voorzien.
De assistentie kwam in actie van het ogenblik dat alle andere passagiers het toestel verlaten hadden. De assistent voerde ons naar het centrale punt van de assistenten en zou ons hier ophalen om naar de gate te gaan rond 19.30u. Zoveel tijd op dezelfde plek zitten, kwam ons niet zo goed uit. We informeerden naar een goedkoop restaurant, een Chinees was al OK. Eén van de aanwezige assistenten nam ons mee naar een plek waar verschillende keukens samen za-ten. Je had er de keuze tussen Italiaans, Spaans uiteraard, Chinees en Thais. Wij kozen voor het laatste en namen een wok de verduras en noodles Thai, en of het smaakte en daarbij niet duur en dat op een luchthaven. Na de maaltijd werd het tijd voor een laatste toilet bezoek op Europese bodem. Bij het buitenkomen stond een assistent ons reeds op te wachten. In ijltempo werd koers gezet naar de gate. Bij aankomst kon de assistentie zijn werk ineens verder zetten en mij aan boord brengen. Op het gestelde uur verlieten we Barcelona om na een vrij goede vlucht van 2.25u met wat turbulentie om 23.00u in Marrakech aan te komen. Met een assis-tent doorliepen we de officiële instanties. Voor we het luchthavengebouw verlieten werd een klein bedrag aan euro’s gewisseld voor Marokkaanse dirham(MAD of Dh).
Bij het verlaten van de luchthaven was het uitkijken geblazen naar een man met een bord met onze naam. Onmiddellijk vielen wij op bij de man, hij was op de hoogte van de rolstoel. In zijn aanwezigheid zochten we de parking op, laden de wagen en vertrokken naar het Djemaa El Fnaplein, waar de uitbater van de Ryad Chantaco ons opwachtte. Het plein mag je met een wagen niet op en de riad ligt in de souks en dan nog in een heel smalle steeg. Tegen 24u waren we goed en wel gesetteld en konden we beginnen aan een korte nacht.
Maandag 19/10 Marrakech S.S.
We startten na het ontbijt met de sightseeing van Marrakech en deden het hele traject te voet. Noodgedwongen moesten we de ganse souk doorlopen om Djemaa El Fna te bereiken, vanwaar we alle kanten uit konden. De riad ligt namelijk in de souks en dan nog in een achterhoek in een smal steegje tegen de Place des Epices.
* Saadische graven:
Open: 8.30u-11.45u en 14.30u-17.45u
Inkom: Dh 10/€ 1,00 p/p, andersvaliden gratis
Zij zijn gelegen in de wijk van de Kashba. De 16e eeuwse Sultan Ahmed el-Mansour el-Dahbi stond bekend als de overwinnaar”, voor het verslaan van de Portugezen en de inname van Marrakech, maar ook als de sultan die veel spendeerde. Hij liet de Saadische graven bouwen, maar niet alleen voor zichzelf. Ook voor zijn vele vrouwen, kinderen, verwanten en dienaren was een plekje voorzien. In 1603 werd de sultan eervol begraven in dit gravencomplex. Enkele eeuwen later bouwde Sultan Moulay Ismail(van de Alawitische dynastie) een muur eromheen en het was alleen nog toegankelijk via een smalle doorgang in de Kashbamoskee. De Saadische graven werden voor eeuwen verzegeld tot hun herontdekking in 1917. In een rustige ruimte op de kashba zijn de graven prachtig versierd met kleurrijke tegels, Arabisch schrift en houtsnijwerk. Nu is een gedeelte van de muur afgebroken om een bredere doorgang te creëren.
Het complex bezoeken met een rolstoel kan met een begeleider. Er zijn geen trappen, maar hier en daar wel een opstapje.
* Koutoubia + tuinen: ’s avonds is het complex miniem verlicht
De Koutoubia moskee is zonder twijfel de opvallendste bezienswaardigheid in Marrakech. Het is de grootste moskee van de stad en één van de oudste. Ze werd opgetrokken in de 12e eeuw. Van de oorspronkelijke moskee is enkel de minaret overgebleven. In de 19e eeuw werd de moskee herbouwd, omdat de oude moskee niet goed gericht was naar Mekka. Het complex is de ganse dag te bezoeken, tenminste van buiten af. De moskee is taboe voor niet moslims. Je kunt er prachtige foto’s maken voor de middag, dan staat de zon er mooi op. Met een rolstoel is het goed te doen met een begeleider. Hier en daar zijn er opstapjes en lange hellende vlakken. De tuinen zijn een oase van rust, je kunt er verpozen op een bank in de schaduw van een boom.
* Bahia paleis: Rue Riad la - Zitoun el Jedid - Place des Ferblantiers
Open: 9-16.30u, inkom: Dh 10 p/p, andersvaliden gratis.
Dit voormalige paleis van minister Bou Ahmed werd gebouwd op het einde van de 19e eeuw. De bouw duurde meer dan 14 jaar. Enige tijd later was het paleis het bezit van Pasha El Glaoui, later behoorde het tot de Franse administratie. Het rijkelijk versierde interieur toonde de oosterse architectuur van die periode. Het is een prachtig paleis en goed haalbaar met een rolstoel met een begeleider.
Lunch op de Place des Ferblantiers in het restaurant Ferblantiers. Het was lekker en niet duur. Voor ons twee betaalden we cash Dh 80/€ 8,00 drank inbegrepen.
* Place des épices(kruidenmarkt)
Het plein bevindt zich in de buurt van onze riad. Als je in de onmiddellijke buurt komt, slaat de geur van de kruiden je reeds in de neus. De kruiden liggen in manden in piramidevorm opgestapeld. Naast kruiden vind je er ook gedroogd fruit zoals vijgen, dadels en abrikozen. Er is 1 standje waar je terecht kunt voor levende slakken. Ze kruipen op de rand van de plastieken kuip op en neer.
* Mederssa Ben Youssef ***
Open: 9-17u, inkom: Dh 20 p/p, andersvaliden gratis
De Ben Youssef Medressa in Marrakech is een uniek voorbeeld van islamitische architectuur. De naam is afgeleid van de Almoravische sultan Ali Ben Youssef, die regeerde van 1106 tot 1142.
Het is rond 1570 gebouwd en in 1950 gerestaureerd. De studenten waren gehuisvest in 130 cellen, die gelegen zijn rond een patio die rijkelijk versierd is met cederhout, marmer, tegelwerk en gipsen ornamenten. De school ontwikkelde zich tot één van de belangrijkste Koran- scholen in de islamitische wereld en met 900 leerlingen tot de grootste in Afrika. Het gelijkvloers kan met een rolstoel, de 1e verdieping niet. Het is prachtig.
* Souks
* Djemaa El Fna: Ten zuiden van de Medina - na 17u
Het Djemaa El Fna heeft zijn oude glorie nog niet verloren. Waterdragers, slangenbezweerders, vertellers en bedelaars zijn nog altijd goed vertegenwoordigd. Er zijn nu meer kraampjes met een varia aan snuisterijen ten behoeve van de vele toeristen. Heb je zin in vers geperst fruitsap, geen probleem, voor Dh 4/€ 0,40 krijg je een volle beker. Of heb je zin in olijven of gedroogd fruit zoals dadels of abrikozen. Er is keuze te over en je honger is zo gestild aan de vele eetstalletjes. Het is een lust voor neus, oog en maag. Wij genoten van een degelijke maaltijd aan één van de vele eetstalletjes. Het was lekker maar even duur als in een degelijk restaurant, hier zit je tussen de bevolking en dat is veel waard.
Het weer was deels mooi, onderweg naar het Djemaa El Fna kregen we lichte regen, dat was tijdens onze tocht door de souks en die zijn min of meer overdekt. We genoten voor de rest van de dag van een zalige temperatuur, niet te warm en ’s avonds niet al te fris.
Dinsdag 20/10 Marrakech - Ouarzazate 204 Km
* Ophalen wagen op de luchthaven: 9.30u
Kilometerstand bij vertrek 111.990 Km
* Via Tizi-n-Tichka(2.260 m)
De bergpas bereikt via talrijke bochten een hoogte van 2.260 m en is daarmee de hoogste bergpas in Noord-Afrika. Op het hoogste punt bevinden zich enkele winkeltjes en een monument, dat herinnert aan de aanleg door het Franse leger in 1920-1930. In de wintermaanden kan de pas gesloten zijn door sneeuwval.
* Telouet: Afslaan voor de pas(+/- 7 Km) 1.870 m
Open: 8-19u, inkom: Dh 20 p/p, andersvaliden gratis
Niet stoppen in het dorp, maar doorrijden naar de kashba voorbij het dorp. Het is prachtig maar in verval. Het is mooi binnenin. Met een rolstoel kan je enkel van het buitenzicht genieten, binnen zijn er teveel trappen. Het is een prachtige route tussen de kashba van Teluet en Ait-Ben Haddou. Er is een rechtstreekse weg van de kashba van Teluet naar Ait-Ben-Haddou via P1506. De weg is voor een groot deel heel goed maar smal, het is over enkele kilometer een bar slechte piste.
* Ksar Ait-Ben-Haddou: ***
Gratis bezoek, in de privéwoningen wordt een kleine gift verwacht.
30 Km voor Ouarzazate, duur bezoek +/- 2.30u.
Neem niet het pad met “Aid Benhaddou 6 Km”.
Asfaltweg vanuit Tabouraht. Ait-Ben-Haddou is een middeleeuwse Berberse verstevigde stad langs de Ouarzazate rivier. De stad is bekend vanwege de schitterende kasba’s, die op een heuvel gebouwd zijn. Zij zijn in leem opgetrokken en worden samen de Ksar genoemd. De kashba’s zijn versterkt door muren met hoektorens met ertussen smalle stegen en hiermee een typisch voorbeeld van Zuid-Marokkaanse architectuur. De stad werd in 1987 door Unesco werelderfgoed verklaard en trekt jaarlijks tot 25.000 toeristen. Het is de meest indrukwekkende Ksar van het zuiden met het oude dorp. Bekijk de poort Ait-Ougram: het is een mooie toegangsdeur. Het is een prachtige ksar. Een ksar is een verzameling van kashba’s. Met een rolstoel kan je hier ook alleen maar van het buitenzicht genieten. Je moet teveel klauteren op trappen om het interieur te bezoeken.
- Huis aan de poort Jamal Edin.
Na het bezoek aan Ait-Ben-Haddou werd het stilaan tijd om af te stevenen op Ouarzazate en het Ibis Hotel Ouarzazate op te zoeken. Het inchecken verliep vlekkeloos, de kamer was op het gelijkvloers in een gang die kon afgesloten worden voor lawaai. We namen het avondmaal in het hotel. Het was lekker maar duur genoeg, we betaalden voor ons beiden Dh 300/€ 30,00 dranken inbegrepen.
Kilometerstand 112.216 Km vandaag gereden 220 Km
We genoten van een stralende zon.
Woensdag 21/10 Ouarzazate - Zagora 169 Km
Na een uitgebreid ontbijtbuffet trokken we op verkenning van het diepe zuiden van Marokko.
* Ouarzazate is een stad met een levendige cultuur en een lange geschiedenis en rijk aan kunst. Het was ooit een kruispunt voor Afrikaanse handelaars, op weg naar de noordelijke steden van Marokko en naar Europa. Onder de Franse overheersing was het een garnizoenstad, bestuurlijk centrum en douanepost.
Filmstudio’s: De Atlas filmstudio’s liggen op 6 km van de stad. Het is een gigantisch studiocomplex, dat zich uitstrekt over meer dan 30.000 m² woestijn. Zij zijn open voor het publiek en als je een bezoek brengt, kan je geluk hebben filmopnames mee te maken. Films als Lawrence of Arabia, Star Wars en The Godfather werden er in hun geheel of gedeeltelijk opgenomen. De studio’s zijn populair voor alle filmproducties die woestijnscènes vereisen. De stad wordt ook wel het “Hollywood van Marokko” genoemd.
Dam: Een uitstapje naar de el Mansour Eddahbi dam is de moeite waard. De dam werd gebouwd in 1972, het reservoir dient als permanente irrigatie van de omliggende palmboomgaarden en landbouwgronden. Daarnaast is hij een belangrijke bron van elektriciteit voor het ganse valleigebied van Ouarzazate.
* Tiffoultoute: 8 Km ten westen van Ouarzazate, aan de weg naar Zagora
* Kashba van Taourirt: **
Open: 8u-18u, inkom Dh 20 p/p
Je hebt er een mooi buitenaanzicht. Duur bezoek +/- 30’.
De Kashba van Taourirt werd gebouwd in het begin van de 19e eeuw en werd gebruikt als paleis voor de machtige Glaoui-clan, die de karavaanroute beheerste in die tijd. De kashba heeft als decor een prachtig berglandschap en de Sahara woestijn. Met een rolstoel is het niet haalbaar wegens teveel trappen. Van op de grote binnenkoer heb je een mooi overzicht op het geheel.
* Agdz: 69 Km ten zuiden van Ouarzazate
Wat we nooit doen maar nu wel, is het meenemen van een lifter. Hij zat aan de kant van de weg en vroeg een lift naar Agdz. In het stadje bracht hij ons bij zijn “neef”, waar we onthaald werden op een lekkere muntthee. Per slot van rekening probeerde de man ons juwelen te verkopen, wat niet lukte. Hij stelde voor ons een eind te vergezellen om de juiste weg te vinden tussen de vele dadelpalmen en om de mooie kashba’s te ontdekken. Veel heeft het niet opgebracht, maar het was een mooie alternatieve route die we zelf misschien niet zouden gevonden hebben.
In Agdz is er eind oktober een groot dadelfeest. Wij waren er te vroeg.
* Kashba van Kaïd Ali: De kasba staat aan het centrale plein links, rondleiding 1u
* Agdz - Tansikht: Het is een zeer mooie route langs kasba’s en palmentuinen.
* Tamnougalte: ** 6 Km voorbij Agdz
Open: Gans de dag, inkom: Dh 20 p/p
De Ksar staat aan de overkant van de rivier. Dorpje is wel interessant, er zijn nog enkele kashba’s. Zij zijn bewoond en hebben bewerkte toegangspoorten.
Kashba van de Kaïd: Het is de oudste kashba van Marokko. Het interieur is prachtig. We genoten er van een simpele lunch, harira(een dikke voedzame soep die ook gegeten wordt onder de ramadan) met brood, in het restaurant Chez Jakob en betaalden er voor ons beiden Dh 60/€ 6,00 drank inbegrepen.
* Kashba van Timidarte: 8 Km voorbij Tammayalt
Gratis inkom.
De kashba is nu omgetoverd tot hotel. Het is niet toegankelijk met een rolstoel. De weg is een aaneenschakeling van ksars(+/- 50)
* Kashba Oulad Othmane: De kasba is ook omgetoverd tot hotel.
Au Coeur de la vallée du Draa, entre Agdz et Zagora
GPS: N 30° 36,253/ W 006° 10.062
Tel./fax: + 212/524-54.85.37 GSM: + 212/662-05.82.85
Website: www.kasbahdumaroc.com E-mail: kasbahdumaroc@orange.fr
We hebben er niet verbleven, maar werden er vriendelijk onthaald door de manager.
De dag liep stilaan ten einde en we zochten het gereserveerde logies La Petite Kashba in Zagora op. Tot onze verbazing kregen we te horen dat de badkamer niet toegankelijk was voor een rolstoel. De eigenaar werd erbij gehaald, die deed alle moeite van de wereld om ons een ander logies te kunnen aanbieden. Bij elk ander logies was het net hetzelfde. Hij stelde voor de deur weg te nemen en dan lukte het en zijn we gebleven. Hij liet een goede tajine aanrukken voor het avondmaal.
Kilometerstand 112.459 Km vandaag gereden 243 Km
Voor de tweede dag op rij genoten we van het mooie weer.
Donderdag 22/10 Zagora - Village Tighmert(Tata) 263 Km
Na ontbijt en afrekening van ons verblijf werd het tijd om afscheid te nemen van de vriendelijke eigenaar Brahim. We wensten hem het allerbeste en veel geluk met zijn hotelletje.
* Zagora - Foum Zguid: 125 Km Er is een nieuwe weg aangelegd, die is goed maar smal.
In Foum Zguid pikten we de plaatselijke markt mee. Wij waren een schietschijf door de rolstoel, maar het bleef moeilijk om foto’s te nemen. De marktkramers en de bezoekers willen liever niet op de gevoelige plaat vastgelegd worden. Wat een verschil met de bevolking van Azië, daar komen de mensen vragen om foto’s van hen te nemen. Het is nu eenmaal Afrika en een moslimland, we moeten het aanvaarden zoals het is, ofwel er niet naartoe gaan.
* Foum Zguid - Tissint: 67 Km
- Aàtik waterval: De kleine waterval bevindt zich iets voorbij een kashba en stelt volgens ons niet veel voor.
- Oud dorp(huis van Charles Foucault): We zijn het dorp doorgereden, maar hebben niets van een woning gezien die aan Charles Foucault zou behoord hebben. Het werd een maat voor niets.
- Kashba: De kashba is niet speciaal en ook weer omgetoverd tot hotel.
* Kloof: 2 Km voorbij Tissint, ter hoogte van kilometerpaal 69 rechts afslaan.
Te voet kom je aan de samenvloeiing van 2 rivieren, je ziet er een mooie kleine waterval. Het is niet bereikbaar met een rolstoel door trappen en een steile helling.
* Akka - Irhèn: Mooie oase, via Kashba-El-Jouad: 20 Km voor Tissint naar N 12
* Agadir - Isarhinnen: 14 Km van Tata(bord AFDS piste rechts)
Er staan vier torens met afgeronde hoeken.
* Tissint - Tghit:
Het is een schitterend landschap vol canyons. Je ziet regelmatig op de droge rivierbedding met grint en zand. Met wat verbeelding kan je er zoutvlakten van maken.
* Akka - Iguiren: 30 Km van Tata
Versterkt huis tegen een berg(opslagplaats)
* Agadir - Lehna: Dorp ten noorden van Tata(3,5 Km)
Dar Tanast: Hier is een wateruurwerk te zien.
* Grotten van Messalite: Ten noorden van Tata(7 Km), gesloten wegens te gevaarlijk.
Het is een mooie weg die naar Irherm loopt.
* Het dorp Tazzert: Er resten alleen nog ruïnes van een Joodse wijk.
Jebair: Het is deels bewoond en voor een groot deel een ruïne.
Laàyoun: Het is hetzelfde als Jebair. De drie dorpen liggen ten zuiden van Tata richting Akka(N 12)
* Tata:
Late lunch in restaurant Oasis du Rêve, Chez Abderrahmane. We namen er beiden een kippenbrochette met goede frieten en een frisdrank en betaalden cash Dh 110/€ 11,00. Het heeft ons gesmaakt.
Na de lunch werd het stilaan tijd om het gereserveerde logies Oasis Dar Ouanou op te zoeken. We hebben de weg moeten vragen aan de omwonenden. Bij de eerste kennismaking kregen we te horen dat er voor ons niets geboekt was. Na voorlegging van het bewijsstuk gaf de manager toe, dat zij de laatste tijd zware problemen hebben met Booking.com en dat zij hen van niets meer verwittigen. Het allemaal goed gekomen, we konden nu rustig verpozen op het grote terras. We waren vandaag de enige gasten. Het geserveerde avondmaal mocht er best wezen, het was bij kaarslicht en met een beetje bijverlichting. Na de maaltijd trokken we ons terug op de kamer, tenminste ik liet mij naar boven dragen.
Kilometerstand 112.784 Km vandaag gereden 325 Km
We kregen een ganse dag een omfloerste zon te zien, maar het was niet koud en droog.
Vrijdag 23/10 Tata - Tafraoute via Irherm 186 Km
Het ontbijt achter de kiezen en de rekening van het verblijf betaald, namen we afscheid van dit logies en vervolgden we onze weg. Vandaag liep die tot in Tafraoute.
Tata - Irherm: 88 Km, 1.30u
* Irherm - Tafraoute: 98 Km, 1.30u
Het is een zeer mooie route, we hebben ze gedaan met slecht weer en dan gaat er veel verloren van de prachtige natuur. Regelmatig kregen we regenbuien over ons heen, niet normaal in dit gebied en deze tijd van het jaar. De gevolgen van de opwarming van de aarde komen hier ook tot uiting. Een tiental kilometer voor Tafraoute kwamen we terecht midden in een typische plaatselijke markt. Jaarlijks gaat zij hier door ter gelegenheid van een moessem voor één of andere heilige. De vrouwen liepen mooi uitgedost in hun beste kleren en getooid met de mooiste juwelen in hun bezit. Zij pronken ermee en willen de mooiste zijn, typisch vrouwelijk. Foto’s nemen was hier weer eens taboe. De menigte komt uit Tafraoute, Tiznit en wijde omgeving. Het was een lust voor het oog. De ganse tijd dat wij er rondliepen, kregen we af te rekenen met druilregen. Gezellig is wel iets anders.
* Indien je tijd hebt, neem de weg na Imetek, Djebel Tanamrout, Tamdagt, bergpas Tizi Touzlimt(1.692 m)
* Tafraoute is gekend om zijn pantoffels(babouches)
Dit levendige dorp dat door de Fransen is gesticht, is rijk door het toegestuurde geld van familie-emigranten en gepensioneerde ouderen. Vele mannen van hier werken elders in Marokko of Frankrijk, waardoor vrouwen veel zaken in handen hebben. Er worden ook heel wat hotels gebouwd. Helaas zijn er wel vervelende “faux guides”. Het is een goed vertrekpunt voor verkenning van de omgeving. Je kan er prachtige wandelingen maken. Rond eind februari, begin maart wordt er het Amandeloogst Festival gevierd met zang en dans.
In Tafraoute genoten we onder een nomadentent van een lichte lunch in het restaurant Etoile du Sud. We betaalden er Dh 50/€ 5,00 voor een harira met brood en frisdrank. In de stad konden we op dit ogenblik niet veel meer doen, het regende pijpenstelen en het werd frisser.
Als het wat minder regende, zijn we in het restaurant opgestapt en de kleine souks ingedoken. Je kunt het maken van de babouches volgen van begin tot einde, je krijgt er zelfs een deskundige uitleg over het ganse proces. Met de nieuwe leer opgezadeld, verlieten we het centrum van Tafraoute om in te trekken in Auberge Kashba Chez Amalya. Bij aankomst wisten we niet hoe we het konden fiksen. Aan de inkom is een vrij hoge trap. Marie-Claire ging eerst poolshoogte nemen en meldde mij het resultaat. Aan de zijkant van het logies liggen er enkele hellende vlakken en met de hulp van het personeel kwam ik snel tot bij de kamer. De uitbaatster was zo vriendelijk ons 2 kamers ter beschikking te stellen. We hadden twin bedden gevraagd, maar in die kamer kon ik niet in de badkamer. In de andere wel, maar daar stond een smal dubbelbed. Eind goed, al goed. We namen even een rustpauze, vooraleer het restaurant op te zoeken. Om er te geraken heb je de keuze tussen een trap of een steil hellend vlak. Om mij boven te krijgen waren telkens 2 personen nodig, die na het duwwerk puften. Het avondmaal was lekker en een vrij grote portie.
Kilometerstand 113.025 Km vandaag gereden 241 Km
Het was zwaar bewolkt en er viel soms lichte regen. In Tafraoute regende het pijpenstelen.
Zaterdag 24/10 Tafraoute en omgeving
Het ontbijt achter de kiezen, kozen wij ervoor om op verkenning te gaan in de wijde omgeving van Tafraoute.
Ten zuiden: richting Izerbi/Tiznit
* Het dorp Aguerd-Oudad, 3 Km ten zuiden van de stad, ligt aan de voet van een merkwaardig gevormde rots, die “Le Chapeau de Napoléon(Hoed van Napoleon) genoemd wordt. Met heel veel verbeelding kan je er misschien iets van maken, wij in ieder geval niet. De omhoog stekende rots wordt reeds jaren zo genoemd.
* Volg Tlata Tasrirte, voor het dorp naar rechts richting Tinzguid en verder zuidwaarts.
* Bergengten van Ait Mansour
In het zuidoosten van Tafraoute ligt het prachtige, maar moeilijk bereikbare gebied van de Aït Mansour kloof. Iets voor Tlata Tasrite splitst de weg. De rechtse gaat via een bergpas naar het dorp Aït Mansour, dat in de kloof ligt. Hier houdt de geasfalteerde weg op. Langs de onverharde weg in de Afella Ighir oase liggen verschillende dorpjes, waarvan Souq el Had Issi het laatste is.
In Gdourt bevindt zich en antieke traditionele oliemolen. Hij is enkel te voet bereikbaar, dus weer niet met een rolstoel.
* Beschilderde rotsen: 1,5 Km ten zuiden Aguerd-Oudad
Op de baan staat een richtingaanwijzer naar “Painted Rocks”. Wanneer je er een klein eindje op gereden bent, is er een splits. De rechtse weg gaat naar een rode en een blauwe. Anderen zijn te voet bereikbaar. Houd je links aan, dan kom je met de wagen dichterbij meerdere beschilderde rotsen. De rotsen liggen in een vrij groot gebied verspreid. De Belgische kunstenaar Jean Verame heeft dit “natuurlijke kunstwerk” in 1984 met de hulp van Marokkaanse brandweermannen gemaakt.
Ten noorden: richting Tiznit
* Tazekka & Aday: Beide dorpen liggen richting Tiznit. We vroegen in het centrum de weg er naartoe, een vriendelijke jonge man sprong op zijn bromfiets en reed ons een heel eind voor tot waar we één van de dorpen ontwaarden. Het is het echte platteland, de dorpen zijn nog amper bewoond. De jeugd trekt hoe langer hoe meer naar de stad en ziet af van het werken op het land.
* Anameur en Anil: Beide dorpen liggen tegen de flank van een berg. In de Ameln vallei staat het rechts van de weg aangegeven met een kleine wegwijzer. Je moet goed uitkijken of je bent er voorbij. Het is een stevige klim, je komt eerst in Anil, de smalle weg loopt verder tot in Anameur. Boven het dorp is een kleine parking, vanwaar je wandelingen kunt maken tussen beide dorpen. Goed schoeisel is een noodzaak.
* Tagdicht: Je hebt er een mooie zonsondergang. Wij hebben het gelaten voor wat het was, omdat we in het hotel vernamen dat de beklimming steil en smal is met haarspeldbochten en daardoor ook vrij gevaarlijk. Het is iets voor meer avontuurlijke mensen.
* Vallei van Ameln: Bergoase met amandelbomen en organbomen
Ten noorden van Tafraoute liggen in de schaduw van Jbel Lekst(2.359 m), de hoogste top in de omgeving, de 26 pittoreske dorpjes van de Ameln vallei verspreid over 40 Km.
* Leeuwenkop(Jbel Lekst): Hij is te zien achter het zwembad van het hotel waar we verbleven. Je ziet de leeuwenkop ook vanaf de weg. De beste foto’s hiervan neem je best tussen 12u en 16u, dan staat de zon er pal op.
* Oumesnat: 7 Km van Tafraoute, 1 Km van de hoofdweg.
Richting Agadir langs de R 104 ligt Oumesmat, waar je een eindje van de weg over een piste een traditioneel huis kunt bezoeken. Dit 400 jaar oude huis met drie verdiepingen is een soort museum, waar de zoon van de blinde eigenaar uitleg geeft over het traditionele leven in de streek. Het is open van 8.30u tot zonsondergang, de inkom is Dh 10. De vader is gestart met het verzamelen van authentieke zaken, om het te bewaren voor het nageslacht. Hij is reeds jaren blind en zijn drie zonen hebben de taak overgenomen. Je kunt er ook overnachten, weliswaar in primitievere omstandigheden maar je hebt er contact met de plaatselijke bevolking. De wagen parkeer je best een 100-tal meter ervoor. Met een rolstoel is het niet te bezoeken, het pad er naartoe leent hem niet voor eender welke vierwieler. We trachtten terug in het hotel te zijn voor donker. Na een opfrisbeurt maakten we ons klaar om het restaurant op te zoeken en het avondmaal te gebruiken. De wachttijd was langer dan gisteren, maar de gerechten mochten er best zijn.
Kilometerstand 113.190 Km vandaag gereden 165 Km
Het was terug mooi weer.
Zondag 25/10 Tafraoute - Tighmert 178 Km
Met het ontbijt en de afrekening van ons verblijf achter de rug, vervolgden we onze route. We reden richting Tiznit via R 104 voorbij de Hoed van Napoleon en sloegen voor de bergpas linksaf op P 1916 die na een tijd overgaat in P 1317 en die volgden we tot Aday. Hier vraag je best de weg naar Ambouti. De weg is smal maar geasfalteerd en goed berijdbaar. Als je een tegenligger krijgt, let dan op niet in de gracht te raken.
* Amtoudi is een piepkleine dorp in een canyon-achtige vallei van de zuidwestelijke uitlopers van het Anti Atlas gebergte. Het is een bezienswaardigheid buiten de gebaande paden voor het massatoerisme in Marokko en toch één van de meest aantrekkelijke halten op een bezoek aan het land. De reden is heel eenvoudig: Amtoudi heeft één van de oudste en best bewaarde graanschuren of agadirs in Noord-Afrika. Agadirs worden niet meer gebruikt. Ze werden gebouwd ten tijde van bandieten en rivaliserende stammen, die uit waren op rijkdom van anderen. Niets was meer waard dan graan, dadels en buskruit in dit gebied, waar de levensomstandigheden hard waren. De agadir van Amtoudi is 800 jaar oud en is fantastisch goed bewaard gebleven. Om de agadir te bereiken moet een smal pad gevolgd worden, dat tegen de steile berg omhoog gaat. Eventueel kan je een ezel huren. Let wel dat de beklimming op een ezel of een paard op het smalle pad angstig kan aanvoelen. Soms is het pad geen 30 cm breed. De ezels lopen dit pad elke dag en weten goed wat te doen. Vanaf de indrukwekkende agadir heb je een mooi uitzicht over de omgeving en het dorpje Amtoudi.
In Amtoudi loopt de weg ten einde en ben je aangewezen om wandelingen te maken. In de kleine nederzetting merkten we amper enkele gebouwen, een toeristenbureau en een basic logies. In het laatste vroegen we info over de mogelijkheden in Ambouti. We kregen een deskundige uiteenzetting en Marie-Claire had geluk, een jonge knaap, een pseudogids wou haar vergezellen op de wandeling langs de bergrivier. Voor ze aan haar korte tocht begon, genoten we op de binnenkoer van onze lunch, waarna Marie-Claire startte. Het was blijkbaar de moeite en zij had er van genoten. Je hebt er de mogelijkheid basic te overnachten en wandelingen te maken. Om er te overnachten neem je best telefonisch contact op met de conciërge. Hij is er niet altijd, maar komt naar het logies als hij weet heeft van nieuwe gasten.
Contactgegevens logies: Tel.: + 212/528-21.85.69 GSM: + 212/672-50.57.15
Amtoudi verlaten moet over dezelfde weg gebeuren over Aday, Tainzert op P 1315 en die vol-gen tot op de T-aansluiting met de R 102, voorbij Timoulay naar Bou Izakam. Hier sla je links af op de N1 tot in Guelmim.
De hoofdweg(R 104) gaat over Tahala en de Col du Kerdous - mooier(50 Km van Tafraoute) ofwel
* Via Izerbi naar de Col du Kerdous
* Afslag 2 Km voorbij Tirchmi richting Zaouia Sidi Ahmed
* Illigh
In de late namiddag kwamen we in Tighmert aan. Het kwam er nu op aan Villa Boujouf in de Palmeraie de Tighmert, commune rurale d’Asrir te vinden. Met aanwijzingen van toevallige voorbijgangers zijn we ter plaatse geraakt. Marie-Claire ging het logies in, in de hoop de manager te vinden. Uiteindelijk kwam hij tevoorschijn en wist van geen reservatie. Met de bewijzen in de hand gaf hij toe problemen te hebben met Bookings.com. Hij ontving ons daarna met open armen en verontschuldigde zich voor het ongemak. We konden zelf beslissen welke kamer we wilden nemen. We waren vandaag de enige gasten. Na installatie op de kamer genoten we op het binnenplein van de laatste zonnestralen. Het geserveerde avondmaal stelde voor ons niet veel voor en Marie-Claire hield er een diarree aan over.
Kilometerstand 113.477 Km vandaag gereden 287 Km
Het was tamelijk mooi weer.
Maandag 26/10 Tighmert - Sidi Ifni - Tiznit 178 Km
Voor we het logies verlieten, namen we het ontbijt, dat beter had gekund. We kregen stukken brood van de dag voordien voorgeschoteld samen met boter, honing, jam en koffie of thee. Na afrekening zegden we het pand vaarwel en zetten onze weg voort.
* El Arba: +/- 20 Km voor Sidi Ifni
Coöperatieve Tafyoucht(winnen van Organolie)
In de coöperatieve kregen we een uitgebreide uiteenzetting over het proces van de winning van de arganolie. Een aantal vrouwen doen een ganse dag niets anders dan argannoten pellen en krijgen hiervoor een heel karig loon uitbetaald van Dh 35/Kg gepelde noten. Ze pellen +/- 1,5 Kg/dag. Na het pellen volgt het persen van de noten, waarna de olie gezuiverd wordt. Pas dan is het product klaar voor consumptie.
* We volgden de kustweg tot Mirfelt: +/- 30 Km, richting strand nemen(Legzira Plage)
Tegenover het eilandje El Zira, een 10-tal kilometer voorbij Sidi Ifni kan je bij laag tij gemakkelijk bij de natuurlijke bogen komen via het strand. Je ziet ze ook bij hoog tij, maar er komen is dan een ander paar mouwen. Zonder nat pak lukt het dan niet. Het is een prachtig werk van moeder natuur. Er zijn in totaal 4 bogen verspreid over enkele honderden meter. Als je boven tegenover het eilandje staat, kan je via een trap op het strand komen en naar één van de bogen gaan. Met een rolstoel kan je met een begeleider tot bij de trap komen. Vanaf daar heb je een uitzicht op de kliffen, de bogen zie je hier niet. In de nabije buurt lopen enkele pistes naar de zeekant, waardoor je de bogen van dichterbij kunt zien, maar wel van op de kliffen.
* Marabou Sidi Mohamed of Abdallah: 2,5 Km voor Mirfelt
De marabou bevindt zich achter een moskee en is mooi gelegen aan zee.
* Mirfelt: Souk op maandag(Rue du Souk)
Wij waren er na de middag en alles lag er verlaten bij. Waarschijnlijk moet je er ’s morgens vrij vroeg komen, om iets van het kleurrijke tafereel te kunnen meepikken.
* We vervolgden op de kustweg R 7063 tot Aglou Plage via Gourizim
Het is een mooie kustweg, tegen de waterkant staan witte vissershuizen met blauwe luiken. In Anglou Plage namen we alle tijd van de wereld en genoten er op het terras van één van de vele restaurants op de dijk van een heerlijke lunch. Marie-Claire ging voluit voor vis, ik hield het soberder met een lekker geroosterd stuk Frans brood met kaas en tomaten. We genoten er na de lunch van het zonnetje, zalig.
* Tiznit:
- Omwalling(5 Km) met boeiende medina(Place al-Mechouar) en mellah
Juwelensouk: je vindt er berberjuwelen in zilver
De omwalling telt 36 torens en 9 poorten: Bab Ouled Janar en Bab Jdid
- Moskee is in Soedanese stijl opgetrokken.
- Er is ook een mooie palmentuin.
- Tiznit werd in 1881 gesticht door sultan Moulay Hassan, die er de Amazigh(berber) stammen van de Sous vallei onder controle probeerde te krijgen. Hij bouwde een aantal kasba’s en liet die omringen door een vijf kilometer lange stadswal met 8 poorten. Hij liet ook de Joodse zilversmeden naar de stad komen. In 1912 liet El-Hiba zich in de moskee van Tiznit uitroepen tot sultan. Hij trachtte de zuidelijke stammen te bevrijden, maar werd door de Fransen in de pan gehakt. De “Blauwe Sultan”, zoals hij genoemd werd, keerde naar Taroudant terug en later naar Tiznit. Vanaf de Anti-Atlas bleef hij de Fransen tot zijn dood in 1919 bestrijden. Vanaf 1930 werd dit gebied pas door de Fransen bezet.
In Tiznit zochten we Riad Janoub op, gelegen in een smalle straat in de oude stad, checkten in en verkenden daarna de oude stad. Op het centrale plein genoten we ’s avonds van het avondmaal op een open terras van een restaurant. Het was er goed toeven, maar de bedelaars moet je er bij nemen. Een stadswandeling begin je best in het centrum van de Medina op Place al-Mechouar, de vroegere paradeplaats. Hier vind je de goedkope hotels en de “souk des bijoutiers”, juwelen souk. Hoewel de Joden terug naar Israël zijn gegaan, wordt het ambacht van zilversmid nog wel uitgeoefend. Verlaat de Place al-Mechouar en ga bij Hotel Atlas de Rue de Bain Maure in. Als je ze uitloopt, kom je bij een arcade met winkeltjes en een moskee. Ga linksaf en loop de Rue Imizline in. Je komt op een pleintje met het postkantoor. Ga er rechtsaf richting grote moskee, die een bijzondere minaret heeft. Tegenover de moskee is de “Source Bleu”, een bron die gewijd is aan Lallat Zninia, martelares en beschermheilige van Tiznit.
Ga nu in zuidelijke richting naar de Tasoukt el Khemis. Steek die over en ga via de Rue de l’Hôpital terug naar de Place al-Mechouar. Bij Bab Targua in het noorden van de Medina kan je de stadswallen beklimmen voor een mooi uitzicht op de palmentuin. Via de Bab Jedid kom je op de Avenue du 20 Aout, waar de gemeentelijke markt met fruit, vlees en groenten is, evenals een markt in open lucht.
Kilometerstand 113.666 Km vandaag gereden 189 Km
Onder een stralende zon hebben we de dag kunnen doorbrengen.
Dinsdag 27/10 Tiznit - Ait Baha - Taroudant 174 Km
* Taroudant heeft door de eeuwen heen verschillende bevolkingsgroepen als inwoners gehad, waaronder de berbers en de Arabieren. Het diende als hoofdstad voor de Saadische dynastie. Een belangrijke bron van inkomsten voor de plaatselijke bevolking is de landbouw en handarbeid. Er zijn verschillende Arabische en berber markten, die beiden hun eigen specialisatie hebben. In de omgeving worden voornamelijk sinaasappelen en arganolie geproduceerd.
* Bijzonderheden:
- Interessante souks en leerlooierijen
- Kasba in het noordoosten van de stadsmuren tegenover de fraaie tuinen.
- Omwalling: okerkleurig(6 Km) - er zijn 9 poorten(o.a. Bab Lakmis)
- Paleis Dar-el-Baraerd
- Paardenkoetsen staan klaar om de stad te verkennen.
Na de middag kwamen we aan in Taroudant en zochten de Riad El Aissi op, enkele kilometer uit het centrum gelegen. Na installatie op de kamer trokken we op verkenning in de oude stad. Het is naar onze mening geen heel frisse stad. Overal ligt er zwerfvuil en het stof stuift omhoog als er een wagen voorbij komt. Hier en daar zijn er mooie plekjes en net buiten de omwalling staan paardenkoetsen klaar om een stadsrondrit te maken. Na de siteseeing van de oude stad werd het stilaan tijd om naar de riad terug te keren voor het donker was. Na een opfrisbeurt konden we aan tafel voor het avondmaal. De eigenares wou iets speciaal opdienen, maar het was niet echt onze smaak en nog vrij duur ook.
Kilometerstand 113.937 Km vandaag gereden 271 Km
Het was een zonnige dag.
Woensdag 28/10 Taroudant - Marrakech 226 Km
* Verdere S.S. Taroudant
De stad op zich hadden we in grote trekken gezien en in die vuilnis wilden we geen tweede keer ronddolen. Het enige dat we nog wilden bezoeken, waren de “tanneries” leerlooierijen. Zij bevinden zich aan de rand van de stad. Bij een bezoek wordt je muntblaadjes aangeboden, om de slechte geur van de looierij te neutraliseren. We kregen er een degelijke uitleg over het proces van het looien en de verschillende fasen om een mooi afgewerkt product te bekomen. Op het einde van de rondleiding loodste de man ons in een kleine coöperatieve, waar je de afgewerkte vellen kunt bewonderen, natuurlijk met in hun achterhoofd een verkoop te kunnen afronden.
* Tizi-n-Test: 2.100 m, Tin Mel: de moskee is toegankelijk voor niet moslims.
We volgden een heel mooie bergroute let uitzicht op de besneeuwde top ban de Toubkal heel in de verte.
* Asni: 1.150 m, op 47 Km van Marrakech(gelegen aan de Toubkal, 4.167 m)
Even voorbij Asni namen we een lunch in één van de vele wegrestaurants.
Bij aankomst in Marrakech zochten we een voorlopige parkeerplaats. Marie-Claire trok te voet naar Djemaa el Fna, om de uitbater van de riad te contacteren. Hij zou ons een veilige betaalparking wijzen. Veel moeite moest hij er niet voor doen, we stonden in de onmiddellijke buurt van een parking. Al ons hebben en houden werd bijeengepakt en we vertrokken naar de riad. Als alles netjes geordend was, vertrokken we voor een laatste bezoek aan Djemaa el Fna. We slenterden er enige tijd rond en besloten uiteindelijk het terras van het restaurant Café Glacier op te stappen. De innerlijke mens wou gespijzigd worden. Voor een voortreffeijke maaltijd betaalden we cash Dh 165/€ 16,50 voor ons twee, drank inbegrepen.
Kilometerstand 114.177 Km vandaag gereden 240 Km
De voorlaatste dag in Zuid-Marokko brachten we door onder een blauwe hemel en veel zon.
Donderdag 29/10 Marrakech
* Souks
Na een laatste ontbijt in de riad bezochten we een laatste maal de souks en de Place des épices. Tegen 11u maakten we aanstalten om onder begeleiding van de eigenaar van de riad door de souks naar de wagen te gaan. Hij stond veilig geborgen in een bewaakte parking in de buurt van Djemaa el Fna, uiteraard tegen betaling van Dh 60/€ 6,00. De hulp van de eigenaar was een noodzaak om de bagage en de rolstoel ter plaatse te krijgen. De wagen werd geladen, we namen afscheid van onze helper en zetten koers naar de luchthaven voor aflevering van het vehikel. Er werd een grondige controle uitgevoerd en alles bleek in orde.
Eindstand kilometerteller 114.784 Km vandaag gereden 7 Km
Totaal aantal kilometer gereden 2.794 Km
Voor de laatste uren in Marrakech scheen de zon volop en was het heel warm.
Terugvlucht Marrakech - Madrid 13.45u-16.35u
We konden nu stilaan de incheckbalie opzoeken, maar niet zonder assistentie. Die liet wel even op zich wachten. Met de hulp verliep het inchecken en daarna de passencontrole en de security heel vlot. Het was ondertussen tegen 12u, de inscheping startte zonder dat er hulp kwam opdagen. Marie-Claire ging in ieder geval poolshoogte nemen van de plaats, vroeg en verkreeg dat de derde zitplaats op onze rij onbezet bleef. Er werd stipt op tijd vertrokken en na een goede vlucht landden we in Madrid om 16.35u zoals voorzien.
Door een assistent werden we naar hun centrale punt gebracht. We konden er wachten tot de tijd van inschepen. In de buurt waren restaurants, waar we gretig gebruik van maakten. Er wordt hetzelfde systeem toegepast als in Barcelona. We gingen nu een verschillende toer op. Marie-Claire nam een paella mixta, ik ging meer de Italiaanse keuken proberen met macarones con salsa. Beide recepten waren prima en hier ook niet duur.
Na een laatste bezoek aan de toiletten stond een assistent ons reeds op te wachten. Vermits we voor de veiligheid de trein niet mochten nemen, werd de overtocht uitgevoerd met een minibus. Pas dan merk je maar hoe enorm groot de luchthaven in Madrid is. De tocht duurde een goed kwartier, dan werden we verplaatst naar een hoger-lager. Hiermee werd de rolstoel tot tegen het vliegtuig gereden. In een smal rolstoeltje werd ik dan tot op mijn zitplaats gereden. Het vliegtuig vertrok hier ook op tijd om 19.35u, om in Brussel te landen om 21.55u zoals het vooraf opgegeven uur. De assistentie stond paraat en in geen tijd waren we in de aankomsthal, waar de taxichauffeur ons stond op te wachten. Een goed uur later zagen we onze thuis terug.
Eindconclusie
We zijn reeds meerdere keren naar Marokko geweest maar nog nooit in het diepe zuiden. We wilden nog eens terug kennismaken met één van de weinige moslimlanden die momenteel veilig te bereizen zijn. Op Djemaa el Fna hebben we er wel even bij stilgestaan. Moest hier een aanslag gepleegd worden, hoeveel slachtoffers zouden er niet vallen. Het is een immens groot plein en het ziet zwart van de toeristen, zeker na het invallen van de duisternis. Het plein is goed beveiligd met toeristenpolitie, maar die kunnen elk plekje ook niet in de gaten houden. Buiten het heel toeristische Marrakech was het aangenaam reizen in het zuiden. Op sommige plaatsen waren wij de enige gasten. Buiten het hoogseizoen, juli en augustus, is het er vrij rustig en geniet je in alle vrijheid van de mooie natuur en de mooie kashba’s. In het najaar is de temperatuur ook aangenaam, mooi weer en niet te warm. Het is een uitgelezen periode om dit deel van het land te bezoeken. Buiten Marrakech is het niet echt noodzakelijk om je logies vooraf vast te leggen. Er zijn mogelijkheden genoeg voor de modale toerist. Personen die bepaalde speciale noden hebben, doen er wel goed aan logies te reserveren. Wij boekten alles vooraf.
